आसा. आयरीश शेतकी वेवसाय स्थूल राश्ट्रीय उत्पादनांत (GNP)11% ची भर घालता, वट्ट कामगार संख्येंतल्या 14% कामगारांक काम दिता आनी वट्ट निर्यांतींत ताचो वांटो 25% आसा. 1983 वर्सा 1,80,000 लोक शेतकी वेवसायांत काम करताले. वट्ट उत्पादनांतलें 84% उत्पादन पशुधनाचेर आदारिल्ल्या शेतवेवसायांतल्यान येता. हातूंत गोरवां 35%, दूद आनी तेपसून तयार जाल्लीं उत्पादनां 35%, दुकर 5%, कोंबयो आनी तांतयां 4%, मेंढरां आनी लोकर 3%, घोडे 1%, तण आनी हेर पिकां 8%, बार्ली 7% आनी साकरेचे बीट 2%. मुखेल पिकांभितर राय, ओट, गंव, बटाट हांचोय आस्पाव आसा. पशुसंवर्धन आनी दूद-मांस हांचो वेपार बऱ्या प्रमाणांत चलता.
शिशें आनी जस्त खनिजांची सांठवण हांगा हेर युरोपीय देशांपरस चड आसा. तेभायर तांबे, जिप्सम, पीट, गॅस, संगमरवर, स्लेट आनी घरां बांदपाचे फातर हांच्योय बऱ्योच खणी आसात. 1983 वर्सा इंधनाखातीर आयर्लंडांत 49.0% तेल, 12.5% कोळसो, 16% पीट (peat), 2.5% उदक आनी 20% सैमीक वायू हांचो उपेग जालो. सैमीक तेल काडपाचो एकूच प्रकल्प आयर्लंडांत आसा, जो दिसाक 56,000 बल्लां तेलाचें उत्पादन करता.
आयर्लंडच्या दर्यांत नुस्त्याची पिकावळ बरीच जाता. हांगा बांगडे, कॉड, ईल, लॉबस्टर, सुंगटां, कालवां, हेरिंग, हॅडॉक ह्या सारकें नुस्तें भरपूर प्रमाणांत सांपडटा. सी फिशरीज बोर्ड (Sea Fisheries जआद-मत्स्योद्योग मंडळ) ही सरकारान नेमिल्ली संस्था दर्यांतल्या पिकावळीचे उदरगतीखातीर वावुरता. उदकांतली पिकावळ राश्ट्रीय उत्पादनांत मोलाचो वांटो दिता. 1983 वर्सा 45.4 दशलक्ष आयरीश पौडांचें उत्पादन जालां. नुस्तें आनी नुस्त्यापसून तयार जाल्ल्या उत्पादनांतल्यान आयर्लंडाक 84.1 दशलक्ष आयरीश पौडांचो ह्या वर्सा फायदो जालो. सुमार 3,400 पुराय वेळ आनी 5,100 अर्दो वेळ काम करपी नुस्तेकार ह्या उद्येगांत आसात.
पर्यटन हो हांगाचो एक पोरनो उद्येग. शेतवेवसाय आनी हेर उद्येगधंद्यांफाटल्यान मोटें उत्पन्न दिवपी हो तिसरो उद्येग. ह्या धंद्याक लागून आयर्लंडाक वर्साक सुमार 900 दशलक्ष आयरीश पौडांचें उत्पन्न मेळटा. पर्यटकांचें मुखेल आकर्शण म्हळ्यार हांगाच्या सैमाची सोबीतकाय, लोक आनी लोकांचे जीणेची तरा. तेभायर पोरन्यो इगर्जी आनी किल्ले हेय पर्यटकांक हांगा आकर्शित करतात. आयर्लंडांत बरींच पोरनी वस्तुसंग्रहालयां, आर्ट गॅलरीज आनी थिएटरां आसात. ह्या गजालींचीय पर्यटन धंदो वाडोवंक मदत जाता. वर्साक सुमार 2.3 दशलक्ष पर्यटक आयर्लंडाक भेट दितात. हातूंतले सुमार 50% ब्रिटीश, 14% अमेरिकन आनी कॅनेडियन, 13% युरोपीय आनी उरिल्ले सुमार 23% हेर देशांतल्यान येतात. आयरीश पर्यटन मंडळ ही सरकारी संस्था पर्यटन उद्येगाच्या मळार वावुरता.
निर्मणी उद्येग आयर्लंडाचो मुखेल घटक जाला. हातूंत काम करतल्यांची संख्या वट्ट काम करतल्या लोकसंख्येच्या 29.4% आसा. अन्नोद्येग, तंबाखू आनी पेयां, वस्त्रनिर्मणी, पायतणांउद्येग, लांकूडउद्येग ह्या सारके उद्येगधंदे मुखेल आसात. भोवराश्ट्रीय कंपन्यांनी हांगा बऱ्याच प्रमाणांत आपलें भांडवल घालां. चडशा कारखान्यांनी ब्रिटन, अस्तंत जर्मनी, जपान हांचें भांडवल आसा. आयातनिर्यातीचो वेपार ब्रिटन, अमेरिका, अस्तंत जर्मनी, कॅनडा, बॅल्जियम, जपान ह्या देशांकडेन जाता. कोळसो, धान्य, यंत्रां, लोखण, मोटार गाडयो, तेल, डांबर, कपडो सारक्या गजालींची आयात आनी लोणी, तांतयां, सोरो, घोडे आनी र जनावरांची निर्यात जाता.
येरादारी आनी संचारणः आयर्लंडांत हेर युरोपीय देशांपरस लोकसंख्येची घनताय उणी आसली तरी रस्त्यांचें प्रमाण चड आसा. 1983 वर्सामेरेन सगळे धरून 92,000 किमी. लांबायेचे रस्ते आशिल्ले. देशांतली येरादारी चडशी रस्त्यांवेल्यान जाता (96%). 1960 ते 1980 ह्या वर्सांभितर रस्त्यावेल्यान येरादारी करपी वाहनांची संख्या तीन पटींनी वाडली. बस येरादारीचें नियंत्रण आयरीश परिवहन वेवस्था (Irish Transport System) ही सरकारमान्य संस्था करता. हे संस्थेकडेन सुमार 900 बसी आशिल्ल्याची नोंद जाल्या. हे भायर 1,200 खासगी बसी हांगा आसात.
रस्त्यावेल्या येरादारीचें नियंत्रण करपी संस्था रेल्वेमार्गाचेरूय नियंत्रण दवरता. 1983 वर्सामेरेन हांगा 3,000 किमी. लांबायेचे रेल्वे मार्ग आसले. चडश्यो रेल्वे डिझलाचेर चलतात. दर दिसा सुमार 50,000 ते 80,000 लोक रेल्वेमार्गांवेल्यान प्रवास करतात.
उदकांतली येरादारी आंतरराश्ट्रीय उद्येग वाडोवंक पालव दिता. देशाभितर जावपी उदकांतली येरादारी उणी आसा. डब्लिन हें हांगाचें सगळ्यांत व्हड बंदर. ह्या बंदरांतल्यान दर वर्सा 58 लक्ष टन मालाची हाड-व्हर जाता. तेभायर कॉर्क, वॉटरफर्ड, लिमरीक ह्या बंदरांतल्यानय बोटांची येरादारी चलता. शॅनन न्हंय, ग्रँड आनी रॉयल कालवे हे देशांतल्या येरादारीचे मुखेल मार्ग.
आयर्लंडची विमान येरादारी तीन मुखेल आंतरराश्ट्रीय विमानतळांवेल्यान जाता. हे विमानतळ म्हळ्यार डब्लिन, शॅनन आनी कॉर्क. वर्साक सुमार 4 दशलक्ष लोक विमानांतल्यान येरादारी करतात. डब्लिनसावन सुमार 2.5 दशलक्ष लोक वर्साक प्रवास करतात. ‘ एअर लिंगस ’ (Aer Lingus) ही हवाई मार्गाचेर नियंत्रण दवरपी मुखेल संस्था. हे संस्थेकडेन 23 विमानां आशिल्ल्याची नोंद आसा. 11 देशांतल्या 29 शारांनी हे संस्थेकडल्यान येरादारीचे वेव्हार जातात.
दूरसंचारण (Telecommunication) ची उदरगत आयर्लंडांत 1980 वर्सा जाली. देशांतल्या सगळ्या वाठारांनी दूरध्वनी आसा. आयर्लंडांत राश्ट्रीय थराचेर सकाळचीं उजवाडाक येवपी स खबरापत्रां आसात, सांजेचीं उजवाडाक येवपी 4 आसात. तेभायर सुमार 80 वयर थळावीं दिसाळीं आसात. ‘ रेडिओ टेलेफिस आयरीन ’ (Radio Telefis Eireann) ही राश्ट्रीय प्रसारण संस्था. रेडिओ आनी दूरचित्रवाणी सेवेचेर हे संस्थेचें नियंत्रण आसता.
लोक आनी समाजजीणः आयर्लंडची वट्ट लोकसंख्या 1986 वर्सा 35,47,000 आशिल्ली. हातूंतले चडशे लोक कॅल्टीक आनी कॅल्टीक-मॉर्मन अशा मिश्र वंशाचे आसात. 95% लोक रोमन कॅथालिक धर्माचे आसात. धर्मस्वतंत्रतायेक मान्यताय आशिल्ल्याकारणान हेर धर्मांचेय लोक हांगा आसात.
आयरीश कुटुंबांत सुमार 6-7 मनशां आसतात. लग्न करपाची पिराय सादारणपणान 30 वर्सांच्या वयर, गांवगिऱ्या वाठारांनी रावपी लोकांचीं घरां तणाच्या नाजाल्यार पानांच्या पाख्यांचीं आसतात. सद्या नवीं येवपी घरां फातरांचीं आनी नळ्यांचीं आसात.
आयरीश कुटुंबांत सुमार 6-7 मनशां आसतात. लग्न करपाची पिराय सादारणपणान 30 वर्सांच्या वयर. गांवगिऱ्या वाठारांनी रावपी लोकांचीं घरां तणाच्या नाजाल्यार पानांच्या पाख्यांचीं आसतात. सद्या नवीं येवपी घरां फातरांचीं आनी नळ्यांचीं आसात.
बटाट, कांदे, मांसाचो सूप, ओटच्या पीठाचो सांजो, कोबी ह्या सारक्या गजालींच्यो जेवणखाणांत चड आस्पाव आसता. आयरीश व्हिस्की आनी स्टाउट बीयर हांगा बरीच लोकप्रिय आसा.
आयरीश लोकांक खेळाची आनी घोडेस्वारीची बरीच आवड आसा. दर वर्सा कितल्योश्योच घोड्यांसर्ती जातात. तेभायर सॉकर, बॉक्सिंग, हर्ली (हॉकीभशेन एक खेळ), गेलिक फुटबॉल ह्या सारके खेळ बरेच लोकप्रिय आसात.
रोमन कॅथलिकांचे सगळे सण आनी उत्सव आयर्लंडांत मनयतात. ‘ आन टोस्टाल ’ नांवाचो उत्सव ईस्टरासावन तीन सप्तकां चलता. हातूंत नाटकां, गायन, मिरवणुकी सारक्यो कार्यावळी जातात. नाटकांचीय हांगाच्या लोकांक बरीच आवड आसा.
आधुनिकीकरणाक लागून लोककलांचो इल्लो इल्लो नाश जायत चल्ला. गांवगिऱ्या वाठारांनी प्रचलित आशिल्ल्यो अंधश्रध्दा, रुढी काबार जायत चल्ल्यात.
पांचव्या शेकडयासावन ख्रिस्ती धर्मप्रसारकांच्या कामाक लागून हांगा धर्मीक कला आनी वास्तुशिल्पाक म्हत्व आयलें. शिल्पकारांनी फातरांचेर कोरांतिल्ले खुरीस आनी धर्मीक शिल्पां, पूजेचें सामान, विंगड विंगड
