सांपडल्यात. मेलबोर्न हांगा मेळिल्ल्या मनशाचे कवटेवेल्यान हांगाचो मनीस ऑस्ट्रेलॉयड वंशाचो आशिल्लो अशें थारता. पूण टास्मानिया हांगा आशिल्ले आदिवासी नेग्रीटो वंशाचे आसात, अशें कांय जाणांचें मत आसा. कांय जाणांच्या मतान नेग्रीटो आनी ऑस्ट्रेलॉयड वंशाची भरसण हांगा दिसता. होंवरींनी चित्रां काडपाची कला ऑस्ट्रेलियातल्या पुर्विल्ल्या मनशांक खबर आशिल्ली. कांय वळखूंक न येवपी जनावरां, मनशाच्यो आकृती, कांगारू हेसारकीं चित्रां फातरांच्या थरांनी पांपडल्यांत. युपरोपी येवच्यापयलीं विंगड विंगड भाशा उलोवपी कितल्योश्योच जमाती हांगा आशिल्ल्यो. चडशे आदिवासी हेडगे आशिल्ले. शिकार हो तांचो मुखेल पोट भरपाचो मार्ग आशिल्लो. मुळावें अवस्थेंत जियोवपी ह्या जमातीनीं पयलीं कांय प्रमाणांत युरोपीय गोऱ्या लोकांलागीं झूज दिलें. पूण गोऱ्या लोकांनीं ताकां समाके सोंपेपणान हारयलें. हांगाच्या मूळ लोकांचीं गोऱ्या मनशांआडचीं झुजां हालींहालीं मेरेन चलतालीं. ह्यो जमाती सगळ्योच मूळ ऑस्ट्रेलियातल्यो न्हय. मलाया आनी हेर जुंव्यांचेर येवपी परक्यांच्या घुरयांक लागून थंयचें लोक हांगा आयिल्ले आसुंये. कांय जाणांच्या मतान हातूंतलें दक्षिण हिंदुस्थानांतल्यानय आयिल्ले कांय लोक आसात.
हो खंड अठराव्या शेंकड्यांमेरेन जगांतल्या हेर लोकांक सामकोच अनवळखी आशिल्लो. नवें भुंयेच्या सोदान भोंवपी कांय खलाशी ह्या खंडाच्या लागीं पाविल्ले. आल्व्हारो दे मेदान्या (1567), विल्यम जान्झ (1605), लुइस दी टोरेस (1606) हे तांतले कांयजाण. 1642 वर्सा, टास्मान ह्या मनशान सोदिल्ल्या वाठाराक ‘टास्मानिया’ हें नांव दिलें. 1688 वर्सा, विल्यम डॅम्पियर ऑस्ट्रेलियाचे अस्तंत दर्यादेगेर पावलो.
इंग्लंडचे रॉयल सोसयटीन कॅप्टन कुक हाच्या फुडारपणाखाला 1768 वर्सा हांगा एक भोंवडेकाराचो पंगड धाडिल्लो, हो पंगड न्यूझूलंड सावन ऑस्ट्रेलियाचे उदेंत दर्यादेगेर 1770 वर्सा पावलो. उपरांत 1772 आनी 1776 ह्या वर्सांनी कॅप्टन कुक हाणें पर्थून ऑस्ट्रेलियाची भोंवडी केली. हाका लागून युरोपीय भोंवडेकाराक उर्बा आयली.
अमेरिकेची व्हड अशी वसाहत हातांतल्यान गेल्याउपरांत ग्रेट ब्रिटनाक थंयसावन आयिल्ल्या लोकांखातीर, तेचभशेन इंग्लंडांतल्या गुन्यांवकारांक दवरचेखातीर पयस अशा एका वाठाराची गरज आशिल्ली, तेन्ना पयले वसाहतीचो गव्हर्नर म्हूण 1787 वर्सा अणभवी कॅप्टन आर्थर फिलीप हाका नेमलो. ताच्या वांगडा ताका 1,000 लोक दिले. तांतले 736 जाण बंदखणीत गेल्ले गुन्यांवकार आनी उरिल्ले अधिकारी, शिपाय हे आशिल्ले. 26 जानेवारी 1788 दिसा तो ‘बॉटनी बे’ ह्या जाग्यार पावलो. पूण हो वाठार ताका मानवलो ना आनी ताणें पोर्ट जॅक्सन (सिडनी) हांगा पयले वसाहतीची थापणूक केली, सुर्वेक अन्नाक लागून ताका इंग्लंडाचोच आलाशिरो घेवचो पडलो, तेभायर दिसासदीस गुन्यांवकारय वाडटाले. ताणें अधिकाऱ्यांक जमनी दिल्यो आनी हंटर न्हंयचे देगेर शेतवड सुरू केली. दुन्यांवकारांमदल्या कांय जाणांक काम दिवन ल्हव ल्हव थंयचें भुयेचेर ताणें संशोधन चालू केले, पूण ताच्या अधिकाऱ्यांकडल्यान ताका जाय तसो आदार लाबलो ना. 1792 वर्सा, ताची भलायकी इबाडली, ताका लागून तो इंग्लंडाक परतलो. इतलें मजगतीं थंयचें वसाहतीचीं सुत्रां आपल्या हातांत घेवन पोरन्या अधिकाऱ्यांनी सगळो वेपार, मेंढरां पोसपाचो उद्देग, सोऱ्याचो धंदो हाचेर आपलो शेक गाजयलो आऩी सुमार 6,000 हेक्टर जमीन आपलेभीतर वांटून घेतली. हांच्यामदीं मरिनो मेंढरांक लागून गिरेस्त जाल्लो, जॉन मॅकआर्थर हो फुडारी आशिल्लो. पोरन्या अधिकाऱ्यांनी कायदोय आपल्या हातांत घेतिल्लो ताका लागून बंदखणीतल्या आनी बंदखणीभायल्या गुन्यांवकारांचें हाल जातालें. जॉन हंटर (1795-1800) गवर्नर म्हूण आयलो, पूण ताका ही परिस्थिती बदलप जमलेना. ताच्या उपरांत पी. जी. किंग (1800-1806) गवर्नर जालो. हो खडेगांठ मनीसय कांयच करूंक शकलोना. पूण त्याचवेळार मॅकआर्थर आनी दुसरो एकलो वयल्या पांवड्यावेलो आधिकारी हांच्य मदीं कांय कारणांक लागून झगडीं जालीं आनी मॅकआर्थर इंग्लंडाक धाडून दिलो. मॅकआर्थरान इंग्लंडाक येवन आपल्या अधिकाराचो राजीनामो दिलो आनी मेंढरां पोसपाच्या धंद्याखातीर तो परतो ऑस्ट्रेलियांत पावलो. किंग हाका ह्या सगळ्या भानगडीक लागून परतो आपयलो आनी विल्यम ब्लाय (1806-1808) हाका गवर्नर नेमलो. ह्या वेळार पोरन्या अधिकाऱ्यांची दडपशाय तेंगशेर पाविल्ली आनी ताचो परिणाम एका ल्हानशा लश्करी क्रांतीत जालो. अधिकाऱ्यांनी ब्लाय हाका अटक केली आनी सगळीं सुत्रां आपल्या हातांत दवरली. लॅक्लॅन मॅक्वेरी (1809-1821) हो ऑस्ट्रेलियाक गवर्नर म्हूण गेलो आऩी ब्रिटन सरकारान पोरन्या अधिकाऱ्यांक ऑस्ट्रेलियांत आपोवन घेतले. मॅक्वेरी हाणें हांगाची परिस्थिती सुदारली आनी गुन्यांवकारांक मार्गार हाडले. ताचे उपरांत टॉमस ब्रिस्बेन (1821-1825), राल्फ डार्लिंग (1825-1830), रिचर्ड बूर्क (1830-1838), जॉर्ज गीप्स(1838-1846), हे गवर्नर जावन गेले. ह्या काळांत हांगा बरेच बदल घडून आयले. गुन्यांवकारांक बऱ्योच सवलती दिवन तांची समजीक आनी अर्थीक परिस्थिती सुदारली. 1828, वर्सा सुमार 60,000 हेक्टर जमीन सगळ्यांक वांटली. ह्या काळांत कांय फुडाऱ्यांकडल्यान वसाहतीचे स्वतंत्रतायेची मागणी मुखार आयली. ताका लागून 1842 वर्सा ब्रिटीश पार्लिमेंटान एक विधेयक हाडून वसाहतींच्या नव्या कायदेमंडळाच्या सभासदांची संख्या वाडयली. तांतले 12 जाण राणयेन नेमराचे आशिल्ले आऩी 24 जाणांक खाशेल्या अर्थीक पंगडांनी वेंचपाचे आशिल्ले. ह्या राजकी घडणुकां वांगडा न्यू सावथ वेल्स वसाहतींचो वाठार वाडटालो आनी ल्हव ल्हव हेर वाठारांचोय सोद लागतालो. लोकजागृताय आनी अर्थीक थाीरपाणाक लागून समाजांत भांडवलदार, जमीनदार ह्या सारके वर्ग तयार जावंक लागिसल्ले. वसाहतीक स्वंतंत्र, स्वायत्त करपाचे यत्न मॅक्वेरी हाणें केले. आदल्या गुन्यांवकारांआड आशिल्ले कायदे थोडे भोव बदल्ले. पयलींच्या गुन्यांवकारांक राजकी हक्क जाय आशिल्ले आनी हेराचो ताका विरोध आशिल्लो. बेंजामीन बॉयड, डब्ल्यू. सी. वेंटवर्थ, मॅकआर्थर हाणीं 1835 वर्सा ऑस्ट्रेलियन पेट्रिअॅटिक असोसिएशनची थापणूक केली आनी आपलो प्रतिनिधी इंग्लंडाक धाडलो. ह्या काळांत ब्रिटीश वसाहत दिसानदीस ह्या खंडाचेर वाडत आशिल्ली.
1850 वर्सा न्यू सावथ वेल्सासावन व्हिक्टोरिया कुशीक पडलो. न्यू सावथ वेल्सासारके हेर सगळ्या वसाहतींक अधिकार मेळ्ळे. व्हिक्टोरिया, दक्षिण ऑस्ट्रेलिया, टास्मानिया हांणीं आपलीं संविधानां तयार केलीं. ह्यो राजकी घडणुको चालू आसतना ऑस्ट्रेलियांतलें भोंवडेकार जमीन आनी उदका मार्गांनी नवे नवे वाठार सोदीत आशिल्ले. हातूंत समाजांतल्या सगळ्या थरांतले मनीस आशिल्ले. ग्रेगरी ब्लॅक्सलॅड, विल्यम लॉसन आनी डब्ल्यू. सी. वेंटवर्थ हांणी हरयाळेच्या वाठारांनी घुसून लॅक्सन न्हंयच्या प्रवाहाआड वचपाचे प्रयत्न केले आनी कांय न्हंयांची म्हायती मेळयली. जॉन औक्सली, एव्हान्झ आनी अॅलन कनिंगहॅम हांणी उत्तरेवटेन भोंवडी केली, जाल्यार हॅमिल्टन ह्यूम आनी विल्यन हॉवेल हांणी दक्षिणेवटेन भोंवडी करून न्हंयांची खबर मेळयली (1824). कॅप्टन चार्लस् स्टुअर्ट हाणें 1828 ते 1830 ह्या वर्सांनी अस्तंतेची भोंवडी करून न्हंयांचे मूळ आनी प्रवाह हांचेविशीं चडानचड म्हायती घेतली. न्यू सावथ वेल्स आनी न्यू हॉलंड हो एकूच एकमेकांक तेकिल्लो वाठार आसा, हो सोद तेन्ना लागलो. एडवर्ड एअर हाणें 1840-41 वर्सा मध्य ऑस्ट्रेलियांच्या मीठागरांचो सोद लायलो. 1844 आनी 1860 वर्सा फ्रिड्रीख लायखार्ट आनी मॅरडॉएल हांणी जमनीवेल्यान ऑस्ट्रेलियाची चारूय दिकांनी भोंवडी केली आनी नव्या वाठारांचो साद लागूंक पावलो.
1850 त, ऑस्ट्रेलियांत भांगर मेळटा हें समजलें आनी हाका लागून इतिहासीक एक वेगळें मोडण मेळ्ळें. काणाकूच पाचारिनासतना लोक भितरल्या वाठारांनी वचून रावंक लागले. व्हॉक्टोरिया वसाहतींत भांगर सोदून दितल्यांक व्हड व्हड तस्त्रीपो जाहीर केल्यो, ताका लागून हे वसाहतींत भआंगर चड मेळपाक मदत जाली. 1856 वर्सा, भांगराक
