1977 त मेनाचेम बेगिन आनी 1984 त इत्झाक शामीर पंतप्रधान जाले. मोशे दायान सारक्या खांप्या झुजाऱ्यान आपल्या कर्तुपान इझ्राएलाक झुजामळांचेर व्हड जैतां मेळोवन दिलीं आनी राश्ट्र बळिश्ट करपाच्या यत्नांक म्हत्वाचो हातभार लायलो. गोल्डा मायरान तर आंतरराश्ट्रीय राजकारणांत इझ्राएलचे खाशेलपण तिगोवन दवरून देशाची झुजाची परंपरा जगाक दखोवन दिली.
राज्यवेवस्था: इझ्राएलांत सांसदीय लोकशाय आसा आनी विधीमंडळा, कार्यकारी मंडळ, न्यायमंडळ अशे तिचे फांटे आसात. इझ्राएलांतल्या समेस्त लोकांक समान हक्क आनी लोकशायेचे अधिकार आसात. हांगा विंगड लिंगड विचारांचे राजकी पक्ष आसात. 18 वर्सां पुराय केल्ल्या दर एकल्याक मत दिवपाचो अधिकार आसा आनी 21 वर्सां पुराय केल्ल्या कोणाकय वेंचणुको घडोवंक मेळटात. सगळ्या देशाचो एक मतदारसंघ आसा.
राश्ट्रपती हो राश्ट्राचो मुखेल जावन आसा. ‘नेसेट’ हें विधीमंडळ ताची वेंचणूक करता. हाका चडांत चड म्हळ्यार पांच वर्सांचीं दोन सत्रां (10 वर्सां) अधिकाराचेर रावंक मेळटा. मंत्रीमंडळाचो मुखेल पंतप्रधान आसता. पंतप्रधानाची नेमणूक राश्ट्रपती करता. मंत्रीमंडळ आनी पंतप्रधान ‘नेसेटा’क जापसालदार आसता. आज मेरेन हांगा खंयच्याच एका पक्षाक पुराय भोवमत मेळिल्लें ना. सगळ्यांत चड मतां मेळोवपी पक्ष हेर ल्हान पक्षांवांगडा एकी करून सरकार चलयता. नेसेट हे सगळ्यांत उंचेल्या पांवड्यावेले विधीमंडळ आसा. ताचे 120 प्रतिनिधी आसात आनी ताची बसकां एकाच सभाघरांत जाता. नेसेटाखातीर दर 4 वर्सांनी वेंचणुको जातात. जरी नेसेटांत हिब्रु भाशेंकृत कामकाज चलता. तरी अरब आनी ड्रुझ प्रतिनिधींक अरबी भाशेंत भासाभास करपाची मेकळीक आसा.
ह्या देशाक बरयिल्लें संविधान ना, पूण 1950 च्या कायद्याप्रमाण हांगाचो राज्यकारभार चलता. 1950 च्या मुळाव्या कायद्या वांगडा 1958, 1960 आनी 1964 ह्या वर्साय राज्यकारभार चलोवपाविशींचे कायदे आयले.
थळाव्या राज्यकारभाराच्या सोपेपणाक लागून हांगा 29 नगरपालिको आसात. न्यायालयां तीन पांवड्यांचेर आसात. ह्या देशांत मरणाची ख्यास्त ना, पूण झुजांतले गुन्यांवकार आनी नाझी संघटनेकडेन संबंद आशिल्ल्यांक मरणाची ख्यास्त दिल्या.
18 ते 25 वर्सां मदल्या आंकवार बायलांक चोवीस म्हयने आनी 18 ते 29 पिरायेमदल्या दादल्यांक छत्तीस म्हयले सक्तीचे लश्करी नोकरी करची पडटा. बायलांक फकत धर्मीक कारणांक लागून लश्करी चारकेंतल्यान मेकळीक मेळटा. देशाच्या राखीव लश्करांत दादल्यांक 55 आनी बायलांक 25 वर्सां पुराय जायसर काम करचे पडटा. गरज पडल्यार ही पिराय वाडोवची पडटाय सक्तीचें लश्करी नोकरेंत रावपाचो अधिकार आसा.
कामगार बळाच्या 37% बायलां आसात. सुमार 100% इझ्राएली अरब आनी ड्रुझ बायलो कामगारवर्गांत येतात. हिस्तड्रूत ही हांगाची सगळ्यांत व्हडली कामगार संगटना जावन आसा. हांगा सुमार 150 हॉस्पिटलां आसात. भलायकेची जापसालदारकी भलायकी खातें सांबाळटा.
अर्थीक स्थिती: देशांतल्या 90% जमनीचें राश्ट्रीयकरण जालां आनी नावापुरतेंच कांय भाडें घवन लोकांक जमीन कसपाखातीर दितात. हांगाचे शेतवड पद्धतीचें खाशेलपण म्हळ्यार ‘मोशाव’ आनी ‘किबुत्स’. मोशाव पद्धतींत शेतकाराक सारकी जमीन दिवन तांचे गांव तयार केल्यात, जाल्यार किबुत्स म्हळ्यार रासवळ शेतवड. गरजेपुरत्या अन्नाचें उत्पादन ह्या देशांत जाता. जमनींत मसमी, भिकणां, बटाट, भाजीपालो, बार्ली, गंव, ज्वारी, दाळी, सूर्यफूल, तीळ, तंबाखू हांचें पीक बरेंच येता. हे भायर हांगा फळांय तरातरांची जातात. इझ्राएल संत्रां, मोसंबी नामनेची आसून हांची निर्यात जाता. गोरवां, मेंढरां, कुकडां हे सारकी मोनजात पोसून तांचेर हांगाचे लोक बरेंच उत्पन्न मेळयता. हांगाच्यो गायो भरपूर दूद दिवपी आसात आनी तांची वळख जगांतल्यो बऱ्यापैकी गायो म्हूण जाता.
खनीजसंपत्तीभितर मेल्ल्या दर्यांतलें पॉटिश, ब्रोमीन, मीठ, फॉस्फेट हांचो आस्पाव जाता. तांब्याचे सांठवणीचोय सोद लागला. सैमीक वायू आनी तेल हांचें उत्पादन हांगाचे अर्थवेवस्थेक घटाय हाडटा.
हांगाच्या विंगडविंगड धंद्याची सुरवात निर्वासितांचे दिसपट्टे गरजेंतल्यान जाली. वखदां, लोखणाच्यो वस्तू, चामड्याच्यो वस्तू, कागद, प्लास्टिक, कंवचेचें सामान, तंबाखू, ल्हानसान यंत्रां, विजेचीं उपकरणां, रसायनां, लुगट ह्या सारक्या धंद्याची बेगोबेग वाड जाली. हिऱ्यांक तासां पाडप हो पिळग्यांच्यो पिळग्यो चालून आयिल्लो धंदो. ह्या उद्देगांत बेल्जियम फाटल्यान इझ्राएलचो क्रमांक लागता. हालीं नुस्तेमारी होय एक म्हत्वाचो धंदो जावन आसा.
संवसारांतल्या चडशा उद्देगीक देशांवांगडा आयात-निर्यातीक लागून इझ्राएलचे संबंद आसा. 40% आयात आनी 34% निर्यातीचे वेव्हार युरोपीय देशांकडेन चलता. अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांकडेन लेगीत ह्या देशाचे 19 % आयात आनी 26% निर्यातीचे वेव्हार चलतात.
पर्यटन हो एक म्हत्वाचो धंदो आसा. ह्या धंद्यातल्यान इझ्राएलाक एका वर्साक सुमार 10 कोटी डॉलरांचे उत्पन्न मेळटा. सुमार 50% पर्यटक युरोपांतल्यान जाल्यार 37% अमेरिकेंतल्यान येतात.
फेब्रुवारी 1980 सावन इझ्राएली पाऊंड हें चलनी नाणें रद्द करून त्या बदलाक शेकेल हें हांगाचें चलनी नाणें जालें.
येरादारी आनी संचारण: देशांभितरले येरादारींत रेल्वेमार्गांपरस रस्त्यांक चड म्हत्व आसा. रेल्वेमार्गांचेर सरकारी मालकी आसा. हैफा, तेल आवीव्ह, एशदॉद आनी ईलेथ हीं हांगाचीं म्हत्वाचीं बंदरां जावन आसात. जेरुसलेमचे वायव्येवटेन सुमार 37 किमी. पयस लोड (लिडा) हो आंतरराश्ट्रीय विमानतळ आसा. आंतरराश्ट्रीय हवाई मार्गाचेर इझ्राएली एल् आल ही विमानकंपनी येरादारी सांबाळटा जाल्यार देशाभितरली हवाई येरादरी आक्रा इझ्राएली लिमिटेड ही कंपनी सांबाळटा.
तेल आवीव्ह हें खबरांपत्रां उजवाडावपाचें मुखेल केंद्र. चडशीं खबरांपत्रां राजकी पक्षांकडेन बांधील आसतात. चडशीं नेमाळीं हिब्रू भाशेंतल्यान आसतात. रेडिओ आनी दूरदर्शनचेरय हिब्रू भाशेक चड म्हत्व आसा. अरबी भाशेंतल्यानय बऱ्योच कार्यावळी जातात.
लोक आनी समाजजीण: इझ्राएलचे वट्ट लोकसंख्येतली 83% ज्यू, 17% अरब, ड्रूझ आनी हेर आसात. चडशे लोक ज्यू आसले तरी ते विंगडविंगड देशांतल्यान हांगा येवन राविल्ल्यान संस्कृतीसंकराच्यो देखी हांगा पळोवंक मेळटात. हांची आवयभास हिब्रू आनी धर्म ज्यूडा आसलो तरी हांचेमदीं केअराइटस् आनी समॅरिटन हे दोन पंथ, ते भायर युरोपांतल्या आयिल्ले सेफार्डी आनी आशिया आनी आफ्रिकेंतल्यान आयिल्ले एश्केनाझी अशेय दोन पंथ आसात. ह्या देशांत सगळ्यांक धर्मीक स्वतंत्रताय आसा. सिनॅगॉगावांगडा इगर्जी आनी मशिदी हांचीय संख्या बरीच आसा. बहाई पंथाचें मुखेल कार्यालय हैफा हांगा आसा.
हांगाचे सुमार 90% लोक शारांच्या वाठारांनी रावतात. हांगा 36 प्रकारांचीं विंगडविंगड वस्तुसंग्रहालयां आसात. बायबलाच्या काळांतले अवशेश हांगा बरेतेरन राखून दवरल्यात. संगीत कलेक पोसवण दिवपाखातीर तेल आवीव्ह आनी जेरुसलेम हांगा खासा तरेचीं विद्यालयां आसात. फुटबॉल, ल्हॉलीबॉल, बास्केटबॉल, पेंवप हे खेळ. हांगा लोकप्रिय जाल्यात. ज्यू धर्माचे तशेंच किरिस्तांव आनी मुसलमान धर्माचे सगळे सण आनी उत्सव हांगा दबाज्यान मनयतात.
शिक्षण: 1948 वर्सा ज्यू राज्याची थापणूक करतकच हांगा ह्ब्रू भाशेंतल्यान शिक्षण दिवपाचो निर्णय घेतिल्लो. 1949 सावन 5 ते 14 वर्सांमेरेनच्या भुरग्यांक शिक्षण फुकट आनी सक्तीचें आशिल्लें. 1978 त
