Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/379

From Wikisource
This page has not been proofread.

करीम , गफर नूरमहम्मग –कर्नाटक

हल्लो करप आनी वेळ प्रसंगाक हयाच मार्गान स्वताचो बचाव करप ,हें हया खेळाचें मुखेल तंत्र. कराटेपटूंच्या मनगटांत वीट फोडपाइतली ताकद आसता. कराटेचें तंत्र शिकपाखातीर शास्त्रशुध्द प्रशिक्षणाची गरज आसता. सघा भारतांतूय हो खेळ लोखप्रिय जाला. गोंयांतय कांय शारांनी हया खेळाचे प्रशिक्षणवर्ग चलतात -कों.वि .सं .मं.

करीम, गफर नूरमहम्मद

( जल्म :20 नोव्हेंबर 1936, म्हापशें –बारदेस) .

गोंयचो सुटके झुजारी. बापायचें नांव करीम नूरमहम्मद. ताणें माध्यमिक शिक्षण इंग्लिशींतल्यान घेतलें गोंयचें सुटके चळवळीच्या काळांत तो “ रँक्यूर पँट्रिओटिका”(Rancourpatriotica) पक्षाखातीर वावर करतालो. एक फावट दारूगुळो हाडटा आसतना साळ वाठाराचे शिमेचेर पोर्तुगेज पोलिसांनी ताका अटक केली. सुर्वेक ताका पांच म्हयने पणजी बंदखणींत आनी उपरांत आग्वाद बंदखणींत दवरलो. फुडें जेन्ना पोर्तुगेज सरकाराच्या प्रादेशिक लश्करी न्यायधिशामुखार (Territorial military tribunal) ताची चवकशी जाली, तेन्ना ताका सोळा म्हयने बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला. –कों.वि. सं. मं.

== कर्क ==

(कँन्सर) .भारतीय राशीचक्रांतली चवथी रास. पुनर्वसू नखेत्राचो चवथो चरण(चतुर्थाश) आनी पुष्य

आनी आश्लेषा हीं नखेंत्रा कर्क राशींत येतात. कुल्ली हें तिचें प्रतीक. कर्क राशींत गुरू उंचेलो मानतात. तिचो स्वामी चंद्र. तिच्यांत सव्या प्रतीमेरेनचे 37 तारे आसात. पूण एकूय तारो चौथ्या प्रतीपरस अदीक तेजीश्ट ना. सगळ्यांपरस अंधुक आसून तिचे मदीं आशिल्लो तारकांचोंबो दोळ्यांनी दिसूं येता. ताका प्रीसेपी वा एम् 44 अशें म्हणटात. 12 मार्चाच्या सुमाराक रातीच्या 9 वरांचेर ही राम मध्यमंडलाचेर येता.16 जुलयक निरयन (संपातचल मतींत घेनासतना ) आनी 22 जूनाक सायन (संपातचलन मतींत घेवन) कर्क राशींत सूर्यप्रवेश जाता. 22 जून सावन दक्षिणायन सुरू जाता.-को. वि.सं. मं.

कर्ण

महाभारतांतलो एक दानशूर वीर. कुंतीक आंकवारपणात सूर्यापसून जाल्लो पूत. ताची जल्मकथा अशी :कूंतान केल्ले सेवेचेर दुर्वास ¬ऋषी प्रसन्न जालो आनी ताणें तिका एक मंत्र दिलो. त्या मंत्राच्या बळग्यान कुंती खंयच्याय देव –देवतेक आपोवंक शकताली. भुरगेपणाच्या स्वभावाक लागून तिणें सहज सूर्याक आपयलो .अशें तरेन सूर्यापसून तिका कर्ण हो पूत जालो. तो जल्मतांच खूब तेजीश्ट आशिल्लो. ताच्या आंगार कवच –कुंडलां आशिल्लीं. लोकलजेच्या भयान कुतींक ताका पेटयेंत घालून न्हंयत सोडलो . सूतजातीचो ध्रृतराष्ट्राचो सारथी अधिरथ हाका तो मेळ्ळो. ताची बायल राधा हिणें ताचें नांव “ वसुषेण”अशें दवरलें आनी ताचो साबांळ केलो. देखून ताका “राधेय”अशेंय म्हणटात. कुंतीचो पूत म्हण ताका “कौतेय” अशेंय म्हणटात. ताचे बायलेचें नांव वृषाली आनी चल्याचें नांव वृषसेन अशें आशिल्लें.

धमुष्यविघेंत कर्ण अर्जुनापरस फिशाल आशिल्लो. देखून , दुर्योधनान ताका आपल्या पंगडांत घेतलो आनी अंगदेशाचो राजा केलो. द्रोणचार्याकडल्यान तो धनुष्यविघा शिकलो पूण द्रोणान ताका ब्रहयास्त्र दिलेंना. देखून आपूण ब्राहयाण आसा, अशें फट उलोवन परशुरामाकडल्यान ताणें अस्त्रविघा शिकून घेतली. एका प्रसंगावेळार ताचें क्षत्रियत्व उकतें जालें, तेन्ना “ऐनवेळार तुका ब्रहयास्त्रविघेची याद जांवची ना”असो परशुरामान ताका श्राप दिलो.

तेज, बळ, पराक्रम, बुध्दिमत्ता, सहनशीलता अशें कितलेशेच गूण कर्णाच्या आंगांत आशिल्ले. जल्मभर सूतपुत्र म्हण ताका अपमान सोंसचे पडले. दुर्योधनाक दिल्ल्या इश्टागतीच्या वचनाक तो निमाणे मेरेन जागलो. तो खूब उदार आशिल्लो. ताणें आपलीं कवच –कुंडलां ब्राहाणरूपान याचक जावन दारांत आयिल्ल्या इंद्राक सहज दान केलीं. कुरू-झुजाआदीं कर्णाक कौरव पंगडांतल्यान फोडपाचे श्रीकृष्णान आनी कुंतीन खूब यत्न केले, पूण तांकां यश आयलेंना.

कुरूक्षेत्राचेर कौरव –पांडवांमदीं जाल्ल्या झुजांत अर्जुनाकडेन लडटा आसतना कर्णाचें रथचक्र धर्तरेन गिळ्ळें. तो सकयल बागोवन तें चक्र काडटा आसतना श्रीकृष्णान अर्जुनाक बाण सोडून कर्णाची तकली उडोवपाक सांगलें. अशें तरेन कर्णाक मरण आयलें. एक शूर धनर्धारी ,म्हान दानी आनी स्वामीनिश्ठ म्हूण महाभारतांत कर्णाची नामना आसा- कों, वि.सं.मं.

कर्नाटक

भारतीय संघराज्यांतलें एक घटकराज्य. हें राज्य भारताचे दक्षिणेक वसलां.

अक्षांश आनी रेखांश: 11 % 30 उत्तर ते 18 % 27 आनी 74% 6ते 78%36 उदेंत .उत्तरेक गोंय आनी महाराष्ट्र, उदेंतेक आंध्र प्रदेश आनी तामिळनाडू, दक्षिणेक तमिळनाडू आनी केरळ, अस्तंतेक अरबी दर्या.

भूंयवर्णन : कर्नाटक राज्याचो चडसो वाठार डेक्कन वाठारांत पडटा.भुगोलिका नदरेन राज्याचे तीन मुखेल भाग पडटात. अस्तंतेकडली दर्यादेग, सहयाद्रीचो दोंगराळ वाठार आनी अस्तंतेकडलो पठारी वाठार. अस्तंतेकडलो दर्यादेगेचो वाठार सकयल आनी अशीर आसा. ताचेर जांभ्या फांतरांचीं ल्हान ल्हान पठारां आसात. उदेंत –अस्तंत व्हांवपी न्हंयाचीं देगणां सकयल आसून न्हंयादेगांवेलो वेठार पिकाळ आसा.देगेवेल्यो खाडी येरादारीचे नदरेन सोयाच्यो आसात.

सहयाद्रीचो वाठार दोंगराळ आसून तो दक्षिण –उत्तर दिकांनी पातळ्ळा. ताच्या तेमकांची सरसरी उंचाय 600 ते 1000 मीं. आसा.

सहयाद्री पर्वतमाळ 320 किमी. लांब आसा. हे माळेंतली कुद्रेमुख आनी मल्लिआरगिरि हीं तेमकां उल्लेखनीय आसात.

अस्तंतेकडले पठार 900 ते 1200 मी. ऊंच आसा. पठाराचो उत्तरेकडलो वाठार मळांचो आनी दक्षिणेकडलो वाठार फातरी आसा.

न्हंयो: सहयाद्री पर्वतमाळेंतल्यान अस्तंतवाहिनी न्हंयो-नेत्रावती, काळी, गंगावळ, अघनाशिनी . उदेंतेवाहिनी न्हंयो कावेरी,तंगभद्रा. कावेरी न्हंयेक हेमावती, कबिनी,अकविती , शिमशा तर तुंगभद्रा न्हंयेक तुंगा, भद्रा, वेदवती हयो उपन्हंयो आसात. कृष्ण न्हंय कर्नाटकाचे उत्तरेक बेळगांव, रायचूर जिल्हयांत पावता. घटप्रभा, मलप्रभा, भीमा हयो तिच्यो उपन्हंयो. गोदावरीच्यो उपन्हंयो मांजरा आनी कांरजा, कर्नाटकांत उत्तरेक आसात. कर्नाटक आनी तमिळनाडु राज्याचे शिमेर आशिल्ल्या “नंदिबेट्ट” नांवाच्या उदेंत, घटाच्या पर्वतासावन “उत्तर पिनाकिनी” “दक्षिण पिनाकिनी” आनी “पालार” हयो न्हंयो उपजतात.

कर्नाटक राज्यांत “रेगूर” आनी रेंवेन भरिल्ली “तांबडी माती” अशें प्रकार दिश्टी पडटात. रेगूर चो विस्तार उत्तर कर्नाटक वाठारांत चड आसा. राज्याक 300 किमी. परस चड लांबायेची दर्यादेग आसा.

हवामान: राज्याचें हवामान उश्ण कटिबंधीय मोसमी प्रकारांत मोडटा. राज्यांत जून ते आँक्टोबर मेरेन पावस पडटा. सगळ्याच सुवातींनी एकसारको पावस पडना. हया राज्याचो चडसो वाठार समुद्रपातळेवयर आशिल्ल्या कारणान हवामानांत चड फरक पडना. दर्यादेगेवेलो वाठार आनी तिचे लागसारचो मलेनाड वाठार हांगा सगळ्यांत चड पावस पडटा,(100 इंचांपरस चड). रायचूर, बळ्ळारी, चित्रदुर्ग, तुमकूर, बेंगळूरआनी कोलार जिल्हयांत वर्साक सरासरी 700 मिमी. सावन 1000 मिमी. मेरेन पावस पडटा . मलेनाड वाठार ,बेळगांव आनी धारवाड जिल्याचो अस्तंत वाठार ,शिमोगा, हासन, चिक्कमंगळूर, कोडगु आनी म्हैसूर जिल्हयांत तेंचपरी करावळी प्रदेशांत सरासरी 1300 मिमी. सावन 3000 मिमी. मेरेन पावस पडटा.

राज्यांत शिंयाळ्याच्या दिसांनी वारें थंड आसता. गिमांत वारें मात्शें