आयिल्ल्या लोकप्रतिनिधींभायर प्रांताचें प्रशासन चलोवपाखातीर दरेक प्रांतांत राज्यपाल आसता. अर्थीक स्थिती: कॅनडाची अर्थीक स्थिती शेतवडीचेर आदारिल्लो आसा. दुस-या म्हाझुजाउपरांत हांगा हेर उध्येगधंध्यांची व्हड प्रमाणांत जरी वाड जाली, तरी मनीसबळाचे संख्येप्रमाण शेतवड सगळ्या मुळाव्या उध्येगांमदीं सगळ्यांत फुडें आसा. शेतातले पिकावळीमदीं बटाट, गंव, बार्ली, मको हीं म्हत्वांची पिकां आसात. तेभायर तरातरांची फळां, भाजी हांगा ब-याच प्रमाणांत वाडटा. गोरवां-मेढरां पोशिल्ल्यान तांच्या दूद आनी मांसाच्या धंध्याक बरीच पोसवण मेळ्ळ्या. शेतवडीचे नदरेंतल्यान हो देश बरोच गिरेस्त आसा. तेभायर राजांनी आशिल्ल्या रूखांच्या लांकडाक लागून अर्थीक स्थिती घटमुट जावंक पावल्या. खणउध्येगाची उदरगत विसाव्या शेंकड्याचे सुरवातीसावन जावंक लागली. १९५७ उपरांत पेट्रोलियम उत्पादनाच्या मळार कॅनडा बरोच फुडें पावलो. संवसारीक उत्पादनाचे नदरेन कनडाचो निकेल, अस्बॅस्टस, रूपें आनी जस्त हांचे विशीं पयलो क्रमांक लागता; जाल्यार युरोनियम, मॉलिब्डिनम, जिप्सम, सेलेनियम, गंधक, टिटनियम,अल्युमिनियम,कोबाल्ट,प्लटिनम आनीटेल्यूरियम हांच्या उत्पादनांत दुसरो; भांगर, लोखण हाथूंत तिसरो; शिशें, मग्नेशियम हांच्या उत्पादनांत चवथो क्रमांक लागता. सैमीक वायू मेळपाचें प्रमाणूय हांगा बरेंच आसा. ह्या देशाक थंय आशिल्ल्या सरोवरांक लागून बरीच उदकांतली पिकावळ मेळटा. नुस्त्याच्या वेपारांत संवसारीक मळार केनडाचो क्रमांक बरोच ऊंच आसा. रानांत बीव्हर, मिंक ह्या सारके प्राणी आशिल्ल्यान तांचे ल्हंवेखातिर चामडें निर्यात करपाच्या मळार केनडा बरोच मुखार पावला. कॅनडा हो एक उध्येगांच्या मळार फुडारिल्लो देश आसा. पयल्या आनी दुस-या म्हाझुजाचो परिणाम जावन हांगा तंत्रगिन्यानाक बरेंच म्हत्व आयलें. अन्न उत्पादन, कपडो, कागद, धातूउध्येग, येरादारीउध्येग, रसायनां, तंबाखू,रबर,विध्युत उपकरणां, यंत्रां आनी यंत्रउध्येग हांच्या मळार कॅनडा सामको फुडारला. संवसारांतल्या अर्ध्यापरस चड देशांकडेन ह्या देशाचे आयात-निर्यात संबंद आसात. संवसारांतल्या गिरेस्त देशांमदीं केनडाचो आस्पाव जाता. हांगाचे पिकाळ जमनीक लागून, तंत्रगिन्यानाचे वाडीक लागून आनी सैमीक गिरेस्तकायेक लागून, तंत्रगिन्यानाचे वाडीक लागून आनी सैमीक गिरेस्तकायेक लागून देशाच्या अर्थीक मळाचेर परिणाम जावन, हो देश आयज हेर गिरस्त देशांवांगडा सर्त लावपाचे पात्रतायेचो थारला. पर्यटन हो ह्या देशांतलो म्हत्वाचो उध्येग आसा. १९८२ वर्सा पर्यटनाच्या मळार कॅनडाचो संवसारांत णववो क्रमांक आशिल्लो. ह्या उध्येगांत काम करपी ११लाख लोक ह्या देशांत १९८३ मेरेन आशिल्ल्यो. ह्या उध्येगांची गरज भागोवपाखातीर आनी गंवांची पुरवण बरेतरेन जावपाखातीर रेल्वेमार्ग बांदपाच्या कामाक बरोच नेट आयलो. १९८४ मेरेन हांगा १,२०,००० किमी. लांबायेचे रेल्वेमार्ग आशिल्ले. रेल्वेमार्गाचो उपेग उध्येगधंध्याक पालव दिवपाखातीर जाता. कॅनडांतली बंदरां हवामानाचे नदरेन उपेगी थारनात. शिंयाळ्यांत मॉंट्रियल बंदर बंद दवरचें पडटा. व्हॅंकुव्हर हें बंदर निर्यातीचे नदरेंतल्यान बरेंच म्हत्वाचें आसा. देशाभितरली उदकायेरादारी कालवे आनी न्हंयांतल्यान जाता. ‘एअर कॅनडा’ आनी ‘कॅनेडियन पॅसिफिक एअरलायन्स’ ह्यो विमानकंपन्यो हवाईमार्गावेली येरादारी सांबाळटात. ह्या देशांत १९८४ मेरेन १२० खबरांपत्रां आशिल्लीं. खबरांपत्रां चडशीं इंग्लीश आनी फ्रेंच भाशांतल्यान उजवाडायतात. लोक आनी समाजजीण: हांगाची लोकसंख्येची दाटी सामकीच उणी आसा. उत्तरेवटेनच्या वाठारांत तर सामकेच उणे लोक सांपडटात. हांगा फ्रेंच, ब्रिटिश, स्कॉटिश,आयरीश, जर्मन,इटालियन,डच,पोलिश,युक्रेनीयन आनी हेर युरोपीय लोकांवांगडा चिनी, जपानी, हेर आशियाई, निग्रो, आदिवासी,इंडियन आनी एस्किमो लोक रावतात. एस्किमो चडशे उत्तरेवटेन आसात. हालींच्या काळांत एस्किमो सुदारले तरी पूण कांय एस्किमो फकत नुस्तेमारी आनी शिकार करून जियेतात. कॅनडांतले मूळ लोक इरोक्वाय, ह्यूरन,अलगॉंक्वियन, अथापास्कन हे आदिवासी इंडियन जरी विंगड विंगड वाठारांनी पातळिल्ले आसले तरी सध्या ते कॅनेडियन संस्कृतायेवांगडा बरेतरेन भरसल्यात. कॅनडांत फ्रेंच आनी इंग्लीश ह्यो दोन मुखेल भाशा आसात. फ्रेंच लोकांचो जे सुवातेर चड राबितो आसा थंय फ्रेंच संस्कृताय, जाल्यार ब्रिटीश लोक चड रावपी वाठारांनी इंग्लीश संस्कृतायेच्यो कुरवो दिसून येतात. हांगाचे चडशे लोक किरिस्तांव आसात, तांतले अर्दे प्रोटेस्टंट आनी अर्दे रोमन कॅथलिक आसात. ह्या दोनायचे बरेच उपपंथ आसात; तेभायर मॉर्मन, मेनोनायटस, ह्यूटे,रायटस हे पंगड सांपडटात. ज्यू, मुसलमान, बौध्द आनी हिंदू धर्माचेय लोक हांगा आसात. दरेक धर्माचीं प्रार्थनामंदिरां ह्या देशांत पळोवंक मेळटात. हांगाचे कलेची उदरगत फाटल्या शंबर वर्सांत जाल्या. हामगाच्या एस्किमो आनी आदिवासी इंडियन लोकांची कला सोडल्यार हेर कला युरोपांतल्या लोकांनी थंयसावन हाडून तशीच राखून दवरल्या. हांगाचे बांदावळीचेर गॉथिक, फ्रेंच, व्हिक्टोरियन ह्या प्रकारांचो प्रभाव जाणवता. चित्रकलेच्या मळार हांगा बरीच उदरगत जाल्या. संगीत आनी रंगमाचयेचेर अमेरिकेचो प्रभाव आसा. खेळांमदी चडशे खेळ बर्फावेले आसात. शिंयाळ्या ऑलिंपिकांत तशेंच ऑलिंपिक सर्तीनी हांगाच्या खेळगड्यांनी नामना मेळयल्या गेल्यात. बर्फावेलो हॉकी, कर्लिंग,स्कीईंग,टोबोगॅनिंग आनी स्केटींग हे शिंयाळे खेळ आनी लॅक्रॉस, बेसबॉल,गोल्फ हे गिमाच्या दिसांतले खेळ हांगाचे लोक खेळटात. तेभायर नुस्तेमारी, मोटारींची सर्त, व्हड्यांची आनी मोटार सायकलींचीं सर्त, शिकार, दोंगर चडप ह्या खेळांकय हांगाच्या लोकांच्या जिवितांत बरेंच म्हत्व आसा. हांगाच्यो असल्यो सर्ती संवसारभर नामनेक पावल्यात आनी संवसारांतले नामनेचे खेळगडे हांगा खेळांसर्तीनी वांटो घेवपाखातीर व्हड उमेदीन येतात. शिक्षण: शिक्षण दरेक प्रांतांत विंगड विंगड प्रकाराचे आसा. दरेक प्रांताक आपल्याक जाय ते पध्दतीन शिक्षण दिवपाचो जरी हक्क आसलो तरी सादारणपणान तें एकसारकें आसता. आदिवासी आनी हेर देशांनी आशिल्ल्या कॅनेडियन विध्यार्थ्यांच्या शिक्षणाची जापसालदारकी केंद्र सरकाराचेर आसता. अल्पसंख्यांकांच्योय हांगा ब-योच शिक्षणसंस्था आसात. माध्यमिक पांवड्यामेरेन शिक्षण फुकट आसता. तरांतरांच्या मळावेलें शिक्षण दिवपाची बरी तजवीज ह्या देशांत आसा. साक्षरतेच्या मळार हो देश बरोच फुडारला. तेभायर उच्च पांवड्यावेलें सगळेतरेचें शिक्षण घेवपाची हांगा बरी वेवस्था आसा. भाशा आनी साहित्य: फ्रेंच आनी इंग्लीश ह्या भाशांतल्यान चडशी साहित्यनिर्मणी जाता. एकुणिसाव्या शेंकड्यासावन हांगा साहित्याचे उदरगतीक सुरवात जाली. टॉमस चांडलर हॅलीबर्टन हाणें आंतरराश्ट्रीय मळाचेर नामना मेळयली. रॉबर्टस, ब्लिस कारमान हे एकुणिसाव्या शेंकड्यांतले व्हड कवी आनी कथाकार लुई फ्रेशेत (१८३९-१९०८) हाच्या काव्याची फ्रेंच अकादेमी तुस्त केल्ली. मेझो द ला रॉश (१८८५-१९६१) हे लेखिकेचे कादंबरीक आंतरराश्ट्रीय पुरस्कार फाव जालो. सध्याच्या काळांतले एथेल विल्सन, मार्गारेट लॉरेन्स, गॅब्रिएल रॉय हे साहित्यिक नामनेचे आसात. तेभायर इतिहास, तत्वगिन्यान, विज्ञान सारक्या विशयांचेर हांगा बरीच बरपावळ जाता.
