‘केरलपुत्र’ हें नांव मेळटा. ह्या राज्याक मूळ नागलोकांक आयज नाकर (नायर) म्हण्टात, तर आर्यब्राम्हणांक ‘नंबूदिरी’ म्हण्टात. नायर आनी नंबूदिरी हांचेमदीं फुडें संघर्श निर्माण जालो. नायरांकडेन जमीन आनी सत्ता आयली तर नंबूदिरींनी धर्मीक आनी समाजीक मळार व्हडपण जोडलें.
क्रिस्ताआदल्या काळांत पॉलिनेशियामदल्यान लंके वटेनच्या मार्गान एझवा लोक केरळांत आयले आनी तांणी आपल्या वांगडा नाल्ल आनी व्हडीं ह्यो वस्तू केरळांत हाडल्यो, अशें म्हण्टात.
इ.स. पयल्या शतमानांत केरळाचेर ‘चेर’ ह्या बळीश्ट राजवंशाची सत्ता आसली. इ.स. दुसर्या् शतमाना सावन केरळांत पेरूमाळ राजवंशाची सत्ता आसली. ह्या वंशाची नामवळ सोडून हेर इतिहास मेळना. ५ व्या शतमानांतले हरिशेचंद्र आनी कुलशेखर हे दोन राजे नांवाजिल्ले आसात. पेरुमाळ वंशाच्या भास्कररविवर्मान केरळांत एक नवो राजकी उत्सव सुरू केलो. त्या उत्सवाक ‘महामकम’ अशें म्हण्टात. तेउपरांत सत्तेर राजशेखर चक्रवर्ती आयलो. शंकराचार्याच्या वेदांत मताक प्रमाण मानून केरळी जनतेन आचार वेव्हार चलोवचे असो एक थाराव ताणें बुदवंत पंडीताचे सभेंत मानून घेतलो. ही परिशद इ.स. ८२५ त भरिल्ली. हे परिशदेची याद म्हणून नवी वर्सगणना सुरू जाली. तिका ‘कोल्लम शक’ म्हण्टात.
चेर वंशाच्या पेरुमाळ राजांनी (८०० – ९२५) गोकर्णासावन कन्याकुमारी मेरेन एकवटीत राज्य घडयलें, अशें मानतात. चेरमान पेरुमाळ हो हे वंशकुळयेंतलो निमाणो राजा आसलो. ताणें आपखोशयेन राज्य सोडलें आनी इस्लाम धर्म आपणावन २५ ऑगस्ट ८२८ ह्या दिसा तो मक्केक गेलो. ह्या दिसा सावन केरळाची ‘कालगणना’ सुरू जाता. तिका ‘कोळ्ळवर्षम’ म्हण्टात. कालगणनेच्यो दोन कथा केरळच्या इतिहासांत मेळटात.
पेरुमाळ उपरांत उत्तर केरळांत कोलतिरी वा चिरवकल आनी झामोरिन वा सामुरीचें कोझिकोडे वा कालिकत अशीं ल्हान राज्यां घडलीं. इकराव्या शेंकड्यांत उदेंतेकडल्यान चोल राजांनी एका पेरुमाळ वंर्शाय राजाकडल्यान ‘त्रावणकोर’ राज्य जिकलें. पूण फुडल्या शेंकड्यांत थळाव्या राजांनी तें परतें जिकून घेतलें. तेराव्या शतमानांत त्रावाणकोर राज्याच्या आग्नेय भागाचेर पांड्या राजांनी घुरी घाली. कांय वर्सांनी त्रावणकोरच्या मूळ राजान आपलें राज्य पर्थून जिखून घेतलें. १३१० – ११ त मलिक काफुरान पांड्य़ चोलाक हरयले. उपरांत क्विलॉनचो राजा तिरुवादी रविवर्मा कुलशेखर हाणें हीं राज्यां जिकलीं. चवदाव्या शतमानांत महम्मद तुघलकाक लागून केरळाक पिडापीड भोगची पडली. सोळाव्या शतमानांत त्रावणकोराचेर विजयनगराच्यो दोन घुरयो पडल्यो. पूण विजयनगर राजवटीच्या अस्ता उपरांत मदुरेच्या नायकाचीं जायतीं ल्हान-ल्हान मांडलीक राज्यां थंय घडलीं. अठराव्या शतमानाच्या पयल्या अर्दांत मार्तंडवर्मा ह्या राज्यान हेर राजांक हरोवन नवें आर्विल्लें त्रावणकोर राज्य निर्मिलें. द लेनॉय नांवाचो प्लेमीश अधिकारी ताचो सल्लागार आनी रामाय्यन दलवा हो मंत्री आनी सेनापती आसलो. ह्या दोगांनीय फौजो, किल्ले, महसूलपध्दत, राज्यकारभार हातूंत जायत्यो सुदारणा घडोवन हाडल्यो. वेपार धंदो वाडोवपाखातीरूय खास यत्न केले. फुडें राजा रामावर्मान बरे तरेन राज्य चलयलें. म्हैसूरचो हैदर अली आनी टिपू सुलतान हांच्या घुरयांक ब्रिटिशांच्या पालवान ताणें तोंड दिलें.
२१ मे १४९८ ह्या दिसा वास्को द गामा हो पोर्तुगेज दर्यासारंग कालीकत हांगा पावलो. वास्को द गामाचें कालीकत पावप ही केरळाच्याय न्हय तर भारताच्या इतिहासांतली म्हत्वाची घडणूक जावन आसा. सुर्वेक वेपार-धंदो करपाची मोख दवरून भितर सरिल्ल्या पोर्तुगेजांनी उपरांत कोचीन, कोझिकोडे आनी कननोर हांगा आपले वसाहतीची थापणूक केली. पोर्तुगेजांकडेन वेपारी सर्त करपाचे इर्शेन डच, १६५६ त हांगा पावले. १६६३ त डच लोकांनी मलबार दर्यादेगेर शेक मेळयलो. कोचीन आनी तंगासेरी ह्या ठाण्यांचेर कब्जो मेळयलो.
१६८२ त ब्रिटीश केरळांत पावले. तांची पयली वसणूक तेल्लीचरी हांगा जाली. १७१७ त डचांनी सामुरीकडल्यान चेटवई जुंव्यार ताबो मेळयलो. पूण फुडल्या शतमानांत डंचांची सत्ता अस्ताक गेली. १७७१ त काननोर, मोपला अली राजाक विकलें. हैदरान १७७६ त चेटवई जुंवो जिकलो. १७९५ त ब्रिटिशांनी कोचीन आपल्या घेतलें. १६९८ त कोझिकोडेक पाविल्ल्या फ्रेंचांनी, १७२६ वर्सा माहे हें ठाणें वसयलें. १७५१ त फ्रेंचांनी मौट डेली आनी उत्तरेकडलीं कांय ठाणीं जिकलीं. सतराव्या शतमानांत (१६८४) ब्रिटिशांनी अंजेगो हांगा वखार घाली तशेंच मिरयां, वेलदोडे, चंदनाच्या वेपारांत व्हडपण जोडलें. सतराव्या शतमानाचे सुर्वेक सावन सुमार शंभर वर्सां मराठयांचीं तारवां देगेवेलीं ठाणीं लुट्टालीं. ब्रिटिशांनी ह्या मराठ्यांक बरोच आळाबंद बसयलो. केरळ वाठारांतल्या कोलतिरी, पालघाट, कोझिकोडे, कननोर सारकीं ल्हान राज्यां एकामेकांभितर झगडटालीं. पालघाटचो अच्चन आनी कननोरचो अली राजाक आदार दोवपाचें निमित्त करून हैदर अलीन उत्तर केरळाचेर हल्लो केलो तेन्ना हिंदी राजे कोचीन आनी त्रावणकोर राज्यांता आश्रयाक गेले. टिपून मागीर केरळाचेरय हल्लो केलो. ह्याच वेळार ताचें ब्रिटिशांकडेनूय झूज चलतालें. १७९९ त ब्रिटिशांनी श्रीरंगपट्टणमच्या झुजांत टिपूक हरयलो आनी मलबार प्रांत घेतलो. सुमार देडशें वर्सां ब्रिटिशांनी केरळाचेर राज्य केलें. आपले हक्क आनी स्वतंत्रताय मागपासंबंदी ज्यो चळवळी भारतांत जाल्यो, ताचो प्रभाव केरळाचेरूय पडलो. १९०४ त कालिकताक काँगेसीच्या पालवान एक परिशद भरली. १९०५ त जिल्हा काँग्रेसीची थापणूक जाली. पयलें म्हाझूज जायमेरेन केरळांत राजकी घडणुकांक व्हडलोसो नेट येवंक नाशिल्लो. असहकार आंदोलनाक केरळांत खास करून मलबारांत व्हड तेंको मेळ्ळो. सुर्वेक राज्यांतल्या हिंदू-मुस्लीमांनी काँग्रेस-खिलाफत चळवळीवरवीं केरळांत असहकार आंदोलनाक नेट हाडलो. १९३० त जाल्ल्या असहकार आंदोलनाकय केरळांत व्हड तेंको मेळ्ळो. १९४१ त त्रावणकोर संस्थानांत प्रजेच्या हक्कांखातीर चळवळ सुरू जाली. कांय प्रमाणांत प्रजेक लोकशायी हक्क मेळ्ळे. केरळांतले कामदार आनी शेतकार स्वतंत्रताय लढ्य़ांत वावुरल्यात, हें केरळचे स्वतंत्रताय चळवळीचें खाशेलपण जावन आसा. १९४९ त त्रावणकोर-कोचीन राज्यां एकठांय जालीं. १९५६ त भाशावार राज्यां जावन तेन्नाच्या पोरन्या मद्रास राज्यांतलो मलबार जिल्हो, कासरगोड म्हाल, त्रावणकोर-कोचीन आणी त्रिवेंद्रमचे चार म्हाल आनी क्विलॉनच्या होनकोटा म्हालाचो वाठार एकठांय येवन ‘केरळ’ हें पुराय राज्य घडलें.
राज्यवेवस्था: राज्यवेवस्थेंत सुटसुटीतपण येवचें हे नदरेन केरळ राज्यांत त्रिवेंद्रम, क्विलॉन, अलेप्पी, पथनामतिट्टा, कोट्टायम, इडिक्की, एर्नाकुलम्, त्रिचूर, पालघाट, मल्लापुरम्, कोझिकोडे, वायनाडू, कननोर, कासारगोड हे चवदा जोल्हे घडयल्यात. केरळ विधानसभेंत वट्ट १४१ वांगडी आसात, हातूंतले १४० वेंचून काडटात. लोकसभेंत वीस तर राज्यसभेंत णव वांगडी केरळचें प्रतिनिधित्व करतात. राज्यांत तेभायर ९९९ पंचायती, ४४ नगरपालिका आनी ३ महानगरपालिका आसात (१९८५-८६). १९५७ त ई. एम्. एस्. नंबुद्रिपाद केरळ राज्याचो पयलो मुखेलमंत्री जालो. तो कम्युनिस्ट पक्षाचो वांगडी आसलो.
अर्थीक स्थिती: केरळांत भात, नाल्ल, रबर, कड्डण, मिरयां, वेलची, काजू, टॅपीओका (कंद), च्या, काफी, केळें, आलें, ऊंदकांडो, आंबो, बटाट, कांदे, ज्वारी, तूर हांचे उत्पादन राज्यांत जाता. भारताच्या वट्ट उत्पादनांत ९२% रबर, ७०% नाल्ल, ६०% सुपारी ह्या राज्यांत जाता.
केरळांत विंगड विंगड तरेची खनीज संपत्त मेळटा. ऊंच पांवड्याचे चिनी मातयेचे ८० दशलक्ष टन सांठो केरळांत आसात. ७९ दशलक्ष टन लोखणाचे, २५ दशलक्ष टन चुनखडीचे, ११ दशलक्ष टन बॉक्साइटाचे. ३५ दशलक्ष इल्मेनाइट धातूचे सांठे केरळांत आसात. क्विलॉनचे दर्यावेळेवेले रेवेंत मोनोझाईट, इल्मेनाइट, रूटाइल, झिरकोन आनी
