कोंकणी विश्वकोश : १ वासांच्यो ग्रंथी आसतात. ह्या वासाची उपेग ती एकामेकांक काडपाखातीर करतात. चितळ हें वाग, मानगें आनी हेर रानटी मांसाहारी जनावरां हांचे भक्ष्य जावन आसा. कात, मांस आनी शिंगां बारीक पूड करून पुळयो आनी हेर कातीच्या विकारांचेर वखद म्हूण वापरतात. - डॉ. एच्. के. मालवीय चित्ताल, यशवंतः (जल्मः ३ ऑगस्ट १९२८, हनेहळ्ळीकर्नाटक). कन्नड साहित्यांतलो एक नामनेचो कथाकार आनी कादंबरीकार ताचे कुमठा, धारवाड, मुंबय आनी अमेरिकेंत जालें. १९५१ त, ताका अभ्यास करून, ताणें १९७२ त रसायनीक तंत्रविज्ञान विशयांत एम्. एस्सी. पदवी मेळयली. धरली. थंय आपली प्रामाणिकता, कामाची शिस्त, सतत अभ्यास-संशोधन ह्या गुणांक लागून एक-एक पांवडो वयर चडत तो संस्थेचो विपणन संचालक (मार्केटिंग डायरेक्टर) जालो आनी १९८८ त अॅण्ड डेव्हलपमेंट' ह्या संस्थांच्या पालवान ताणे युरोप, अमेरिका, जपान ताणे बरयल्ले जायते इंग्लीश लेख संवसारांतल्या जाणकारांक मानवल्यात. इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ टॅक्नॉलॉजी आनी प्लास्टिक रबर ताचो व्हडलो भाव गंगाधर चित्ताल हो एक नामनेची कवी आशिल्लो. यशवंत चित्ताल हाची पयली काणी १९४९ त उजवाडाक आयली. (१९५७), 'आबोलीन' (१९६०), 'आट' (१९६९), ‘आय्द कयेगळु (१९७६) हे काणयांझेले विमर्शकांचे तोखणायेक पात्र थारले. 'मुरु दारिगळु आनी 'शिकारी' ह्या नांवाच्यो ताच्यो दोनूय कादंबन्यो छापपाचे काम चालू आसा. 'शिकारी' हे ताचे कादंबरीक १९७९ वसांची कर्नाटक साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार तशेच १९८८ वसाची साहित्य अकादेमी पुरस्कार फाव जाला. ताच्या विचारांचेर एम्. एन्. रॉय, माक्र्स, येता. ताच्या साहित्यांत जोण मरणाची संबंद सोदून काडपाचे यत्न, यत्न तो पावलाकणकणी करीत आयला. ताच्या काणयांनी आनी दिसून येता. (रत्नागिरी) आसा. हे समजूतीन तांकां ‘चिपळोणे' हे नांव येवन दसलां. पूण सद्या हें नांव वापरांत ना. अासात: sহ ও चित्ताल, यशवंत-चित्पावन कांय पंडीत 'चित्पावन' हें उतर 'चितिपावन' ह्या उतराचे अपभ्रंशित रुपं मानतात. चिती म्हळ्यार यज्ञ आनी ही यज्ञ करून पावन जाल्ले लोक ‘चित्पावन' जाले, अशें मानतात. चितास्थानार जे पावन जाले ते चित्पावन आसले अशे आनीक एक मत अासा. क्षितिपावन ह्या उतरावेत्यान चित्पावन शब्द घडली अशें गो. कृ. मोडक म्हण्टा. क्षिती म्हळ्यार जमीन, ती खणून निवळ करपी वा पावन करपी लोक ते 'चित्पावन' अशें ताचे मत आसा. वयां आनी खाडीचे देगेर बांद घालून, त्या उदकावरर्वी पिकाळ शेता-जमनी तयार करपी हो लोक आसलो. अशे वयल्या मतावेल्यान स्पश्ट जाता. परशुरामाच्या वर्णव्यत्यास जावन चित्पावन शब्द आयली अशें मंडलिक हाणे म्हळां. चित्तपावन ह्या नांवाचे एक क्षेत्र आशिंल्ल्याचो उल्लेख हरिहरेश्वर माहात्म्यांत आयला. त्यावेत्यान त्या क्षेत्रार वसती करून रावपी ब्राह्मण चित्पावन आसतले अशे राजवाडे म्हण्टा. वयलें मत हेर मतां परस चड चित्पावन जातीचे उत्पत्ती संबंदीची जी सगळ्यांत पोरनी दंतकथा मेळटा, ती अशीः पातकांतल्यान मुक्त जावपाखातीर जेन्ना यज्ञ करपाचो थारायलो तेन्ना पर्वताच्या मुळसांत अस्तंतेकडल्या दर्यातल्यान व्हावन आयिल्ली १४ प्रेतां जिवीं केलीं आनी ब्राह्मणांची विद्या शिकयली. ह्या ब्राह्मणांच्या आदारान परशुरामान पातकांतल्यान मुक्त जावपाचो विधी केलो आनी नेिमाणे ह्या अशें चडशा विद्वानांचे मत आसा. ना. गो. चापेकर हाच्या मतान दुबाव ना. निश्चित म्हायती मेळना. परशुरामाचे वयर आयिल्ले स्कंद पुराणांतले कथेवेल्यान कांय विद्वान अनुमान काडटात तें अशेः मरणासन्न अवस्थेत जे चवदा लोक परशुरामाक दर्यादेगेर मेळिल्ले, तांकां अन्न उदक घालून ताणें वाचयले आनी हांगा वसती करून रावपाक पालव दिली. हे लोक इराणांतल्यान हाडपाची चाल जी ऋग्वेदी, देशस्थ, कन्हाडे, कर्नाटक, सारस्वत ब्राह्मणांमदीं दिश्टी पडटा, ती चित्पावनांत दिश्टी पडना. त्यावेल्यान ते दिल्ली अशें मानल्यार लेगीत, चित्पावनाचो कोंकणांत येवपाची काळ इ. स. प. २५०० वसर्ग फार्टी वता, अशें श्री. लक्ष्मणशास्त्री जोशी म्हण्टा. पं. महादेवशास्त्री जोशीच्या मतान इराणांत वेदरचणुकेक आरंभ जावन थंयच ऋग्वेदाची निर्मिती जाली. फुडें वैदिक आर्याची पंगड भारतांत गेलो पूण जो एक पंगड थंयच रावलो, तो कांय कारणांक
