कोंकणी विश्वकोश : १ अठराव्या शतमानांत विज्ञानाच्या मळार जाल्ले उदरगतीक लागून जडवादी विचारांक बरी पोसवण मेळळी. शरीर शास्त्राचे (physiclogy) उदरगतीतल्यान मनशाच्या शरीराभितर मन वा आत्मो नांवाची वस्तू १६९२ ते १७०४ ह्या काळखंडांतलें एक हातबरप उजवाडाक आयलें. ताचो लेखक कोण ते समजूंक शकलेंना. ह्या हातबरपांत मानसिक घडणुकांचो डेमॉक्रिटसचे धर्तेचेर नियाळ घेतिल्लो. में आनी कूड हांच्यामदल्या संबंदांचेर ह्या हातबरपान बरोच उजवाड घालो, आनी बरयल्ल्या ह्या हातबरपाउपरांत तत्त्वगिन्यानाच्या मळार जडवादी विचारांक पालव दिवपाचो बरोच वावर जालो. ज्यूलियन ऑफ़ द ला मेत्री ह्या वैजान शरीरशास्त्रीय नदरंतल्यान जडवादावेिशों बरयलें. ताचो ग्रंथ L'Homme Machine (मनीस यंत्र) ही बरोच गाजलो. ताच्या मतान सगळ्यो मानसिक घडणुको म्हळ्यार कुडीच्योच घडणुको आसतात. दिदेरो ह्या तत्त्वचिंतकान जडद्रव्याची संबंद संवेदनेवांगडा नामनेक पाविल्लो जडवादी विद्वान म्हळयार पॉल हेिन्रीक डीट्रीच द ऑल्बाक, तो जल्मान जर्मन आशिल्लो पूण ताणे आपले पुराय जिवीत पारिस हांगा सारले. systeme de la nature (निसर्गाची वेवस्था) ह्या १७७० बरयल्ल्या आपल्या ग्रंथांतल्यान ताणे एक वेगळो सिध्दांत मुखार माडली. धर्मीक भावार्थाचेर ह्या ग्रंथांत बरीच टीका केल्या. ऑल्बाकच्या मतान सैमाच्या भायर कांयच नासता. सैम हो एकाच तत्त्वाचो जाल्लो आसा आनी हें तत्त्व म्हळ्यार गतिमान अशे जडद्रव्य. जडद्रव्य हें मुळाव्या चार प्रकारांचे आसता- पृथ्वी, उदक, उजो आनी वायू. ह्या चार अशें ताचे मत आशिल्लें. मनीस हो सैमाचोच एक वांटो आसा आनी स्वरुप मनशाचे कुडीभितर घडपी कर्तुपां वा हालचाली अशेच आसता. अवस्थांचेर आदारिल्ले आसतात आनी ती खंयचीय अवस्था म्हळ्यार कुडीची भितरल्ली अवस्था; कुडीची भितरली खंयचीय अवस्था म्हळ्यार भौतिक अवस्था, जोसेफ प्रेिस्टली ह्या ब्रिटीश संशोधकाच्या १७७० तल्या अानी लेंव्हॉयझीयर ह्या फ्रेंच संशोधकाच्या १७८० तल्या रसायनशास्त्रांतल्या संशोधनाक लागून जडवादी विचारसरणेक एक नवी विज्ञानीक बुन्याद मेळ्ळी. संशोधनाच्या वावरांतल्यान नव्यो गजाली उजवाडांत आयत्यो. फकत भौतिक द्रव्यां आनी तांचेमदीं कार्यकारणनेमांक (Law ०f causation) लागून जावपी भौतिक क्रिया प्रतिक्रिया हांच्या आदारान रसायनीक क्रिया पुरायपणान समजूंक येतात, हें सिध्द जाले. हेभायर प्राण्यांचे कुडींत ज्यो सेंद्रीय (organic) प्रक्रिया घडून येतात तांचेय स्वरुप रसायनीक (भौतिक) आसता, अशें स्पश्ट जालें. हाचेवयल्यान एकवटित अशा सैमाची संकल्पना बुदवंतांनी मानून घेतली. प्रिस्टली ह्या फाटबळ दितासतनाच दुसरेवटेन किरेिस्तांव धर्मावयली आपली नेिश्ठा ताणे स्पशटपणान उक्तायल्या. जडवादाची पाखो घेवंक मुखार आयले. लुडविग बुकनर (१८२४-९९) हाणे kraft and stof (उर्जा आनी द्रव्य) ह्या १८५५ त उजवाडाक आयिल्ल्या आपल्या ग्रंथांत जडद्रव्याबगर हेर ऊजर्ग वा शक्त नासता आनी उर्जेबगर जड द्रव्य नासता, हें तत्त्व अणभवांचे बसकेचेर विज्ञानाचेर आदारित आसता आनी ताकालागून तें आपणावचे अशें मत उक्तायले. जेकब मोलशॉट, कार्ल फॉस्ट, एमिल डशू बॉयस्रमंड हॉणी शरीरशास्त्रांविशीं संशोधन शरीररसायनशास्त्राच्या (physiochemical)
- 9と"
जडवाद आदार घेवन करूंक जाता अशे सिध्द करपाचे यत्न केले. १८४७ त हेरमान होल्महोल्टस् हाणे प्राण्याची कूड म्हळ्यार जातूंत उर्जेची राखण जाता अशी भौतिक अवस्था हें दाखोवन देिलें. चार्लस् डार्विन हाच्या ‘ओरेिजीन ऑफ स्पिशीज' (१८५९) आनी टी. एच्. हक्सली हाच्या 'मॅन्स प्लेस इन नेचर' ह्या ग्रंथांनी जडवादी तत्त्वगिन्यानाच्या प्रचाराक वेिचारसरणी चड घट केली. युरोप आनी संवसारांतले हेर जीवशास्त्रज्ञ, शरीरक्रियावैज्ञानिक आपापल्या वावराच्या मळार जडवादी विचार सभावेिकपणान मातूंक लागले. सादारणपणान सुशिक्षित वर्गामदीय जडवादी तत्त्वगिन्यानाच्या मळार मोलादीक वावर केली. खासा करून मनीस जातीचे उदरगतीचेर बरोच उजवाड घाली. जडवादी तत्त्वगिन्यानाक एक वेगळे मोडण दिवन ह्या दोगांयनी आपली द्वंद्वात्मक GT3:..T (Dialectical materialism) ही যন্ধ नवी विचारसरणी नेिर्माण विसाव्या शतमानांत ‘सायबरनेटिक्स' (संक्रांतीवेिज्ञान) ह्या गणकयंत्राचे (Computer) शास्त्र गणकयंत्राच्या पालवान आनीो आदारान मनशाच्या शरीराचे निर्मणेचेर बरोच उजवाड पडलो आनी जडवादी बुन्यादीचेर आपले सिध्दांत मांडले. रुडॉल्फ कारनॅप आनी ऑटो न्यूरथ हांच्या फुडारपणाखाल atfää5 WKToToast:Tor (Logical Positivism) तत्त्वगेिन्यान मुखार मांडटल्यांनी जडवादी विचारसरणेची आपले परीन विंगडपणाक लागून जडवादी विचारधारनूय वेगळी वेगळीं रुपां घेतली. भारतीय विचारः श्वेताश्वतरोपनिषदांत बरयल्ल्या एका मताप्रमाण संवसाराचे मुळावें कारण देव न्हय तर पृथ्वीसारकी भूतद्रव्यांच आसात. म्रणाउपरांत जाचे अस्तित्व उरता असो आत्मो आसना अशे मत उक्तायलां. उपनिषदांच्या काळासावन भारतांत जडवादी विचारसरणेची चार्वाक. चार्वाक हो एक मनीस आशिल्ली, काय त्या नांवाचो पंथ हाचेर चार्वाकाच्या मतान प्रत्यक्ष हेंच प्रमाण. पृथ्वी, उदक, उजो आनी वायु हीं अणभव घेवंक शकतात. आकाशतत्त्व हें प्रत्यक्ष नाशिल्ल्यान ताचें अस्तित्व ते मानीनात. उजो उश्ण आसप, उदक थंड आसप हेसारकी खाशेलेपणां दरेक गजालोंच्या स्वभावाप्रमाण आसतात. ताची दैवी शक्तीलागीं कांयच संबंद नासता. हे वेिचारसरणेक सभाववाद अशेय म्हण्टात. चैतन्य आशिल्ली एकूच गजाल सत, ती म्हळ्यार शरीर ह्या गजाली एकठांय येतकच तांकां तांबडो रंग मेळटी. तेप्रमाण जडवस्तू एकामेकांभितर भरसल्याउपरांत चैतन्य निर्माण जाता. मरणाउपरांत हे चैतन्य सोंपता. अशे तरचे मत चार्वाकाच्या नास्तिकवादी जडवादांत जड वस्तूंवांगडा चैतन्याचेय अस्तित्व मान्य केलां आनी ताका लागून ह्यो विचारधारा पुरायपणान जडवादी थारनात. विज्ञानवाद आनी शून्यवाद हे दोन बौध्द संप्रदाय सोडीत जाल्यार बौध्द तत्त्वगिन्यानांतय पृथ्वी, उदक, उजो आनी वायू हीं चार तत्त्वां स्वतंत्रपणान अस्तित्वांत आसात आनी खीणाखीणाक बदलपी अणू हेच
