ताका लागून मनशाचें नियंत्रण नाशिल्ल्या स्नायुंच्यो हालचाली जातात आनी मनशाची शाबूद वता हो मारुन येवपाचो प्रकार दोतोर तरेकवार वखदां दिवन निवळायता वा उणो करता.
मलिटपल स्कलेरोसीस( multiple scierosis ) मंदेवांत आनी मेंदू रज्जूंत आसपी कांय तंत्रिका कोशिकांच्या एक्सोन नांवाच्या लांब प्रवर्धांचें मायेलिनाचें आवरण ना जाल्लें आसता तेन्ना हो प्रकार घडटा हें आवरण ना जाल्ल्यान ते सारके तंत्रिका संदेश व्हरुंक पावनात .
हे पिडेची लक्षणां तीं मेंदवाच्या खंयच्या भागाक जाल्या ताचेर अवलंबून आसता. हीं लक्षणां सर्रासपणान अशीं आसतात कसलीय वस्त दोट्टी दिसप (double vision ),तोल सारको उरप ना ,खंयचोय हात वा पाय लुळो पडप कांय वखदांनी हीं लक्षणां उणी जांव येतात पूण ही पिडा एक फावट जातकच ती पुरायपणान केन्नाच निवळूंक शकना.
पारकिनसनस डिसीस (parkinson's disease):ही पिडा जाल्यार मनशाची हालचाल सवकसायेन जाता ताचे स्नायू आंवळून येवन घट जाल्लेवरी जातात आनी तांकां कडकडो येत रावता .
ही पिडा डोपामीन ह्या न्युरोट्रान्समिटराच्या तंत्रिका वाटांची वाट लागिल्ल्यान जाता हाचेर उपाय म्हळ्यार डोपामीनहें द्रव गुळ्यांच्या रुपान पिडेस्तांक दिवप हाका लागून मेंदवांत उणें जाल्लें डोपामिनाचें प्रमाण भरुन येता आनी हे पिडेच्या लक्षणांक आळो बसता पूण चड म्हत्वाचें म्हळ्यार ही पिडा पुराय प्रमाणान निवळूंक शकना.
मेंदवाच्यो अनुवशीक पिडा कांय मनशांक मानसीक पिडा ही अनुवंशीकतायेक लागूनय जाता .देखीक -कितलेशाच सि्कजोफ्रेनीक आवय-बापायच्या भुरग्यांक ही पिेडा जातनाच (बडिंतल्यान)येवं जाता तशेंच पिशेपणा आनी डिप्रेशन ह्यो मानसीक पिडा बडिच्योच आसूं येतात.
अनुवंशीकतायेक लागून मेंदवाचे रसायनीक घडणेंत मुळाचेच उप्रासिल्ल्या दोशाक लागून अशे तरेच्यो मानसीक पिडा जावंक शकता शास्त्रज्ञ अजुनय ह्या मळार आपलो अभ्यास करीत आसात
१९७० वर्सा जिनेटिक्स(Genetics) ह्या मळाचेर काम करपी शास्त्रज्ञांनी एका जिवितांतल्यान खाशेले जीनसअदीक उणें करपाचें तंत्र सोदून काडलें जाका लागून मेंदवाक जाल्ल्यो अनुवंशीक पिडा निवळापाचे नवे नवे उपाय येवंक शकतात. -डॅा अनंत हेदे
पूरक नोंद-तंत्रिका तंत्र
तण:(संस्कृत: तृण; हुळळू ;इंग्लीश: ग्रासीस कूळ :ग्रॅमिनी)
विविघरुपी आनी विविघगुणी पूण एके जातकुळये सकल येवपी वनस्सती खातीर दिल्लें सामुदायिक नांव तृणह्या संस्कृत नांवापासून तण हो शब्द आयला हातूंत अन्नघान्याची पिकावळ दिवपी वनस्पत आनी ह्याच कुळांत बसपी हेर वनस्पतीचो आसपाव जाता हे वनस्पतीचो ग्रॅमिनेलीझ ह्या गणांत आस्पाव जाल्लो आसून तिका तण ह्या नांवान वळखतात ही वनस्पतींचो आसपाव जाता
ही वनस्पत जगभर पाताळिल्ली आसा उश्ण आनी समशीतोश्ण कटिबंधांत ती चड करुन मेळटा एक वा चड वर्सां जगपी हे वनस्पतीच्यो सुमार ५,००० वयर जाती आसात इंगलीशींत ग्रासीसहे संज्ञेंत केन्ना केन्नाय सायपेरेसी आनी जुंकेसी ह्या कुळांताय कांय जातींचो आसपाव करतात चडांत चड ६,००० मिटर मेरेन उंचायेच्या प्रदेशांत तण वाडटा तणाचे दोन मुखेल प्रकार आसात-लागवाड केल्लें तण आनी आपशींच जाल्लें तण वाडपाचे भुगोलीक सुवातेवयल्यान तणाक रेंवटी तण,उदकी तण,दोंगरी तण,शेतकी तण अशें तणाचे प्रकार करूं येतात.
हाचेच जोडयेक झाडाचेर जावपी तणाक बेनल्ल तण म्हण्टात. तणाच्या उपेगाच्या संदर्भांत तणाचे प्रकार करुं येतात ते अशें-
१)अन्नघान्याची तणां-भात,गंव,जोंधळो,ज्वारी,वरी,राय,मको,नाचणो हांचे सारकिल्लीं अन्नघान्यां त्या त्या तणांपासून तयार जातात.
२)चा-याचीं तणां-हरवण,चार, गजराज,कुसळी हे सारकेलीं फक्त मोनजातीचे खावडी खातीर उपेगाक येवपी तणां आसात.
३)रोसाचीं तणां-अ)उशी कांडो-उशीकांडयाच्या रोसापासून साकर आनी गोडासारके पदार्थ तयार जातात.
आ)वाळो,गजन,रोशा सारकिल्या तणांपासून वासाचीं उतरां तयार करतात .
४)बांदकामाक उपयुक्त तण- कोंडे,वेळू सारकिल्ली वनस्पत बांदाकामाक उपेग पडटा.
५) सोबेचीं तणां-घरा मुखार,खेळा मैदानांचेर तशेंच बागांनी थंयचो परिसर सोबोवपाचे नदरेन उणे उंचायेचें तण रोयतात.
६)वखदी तणां-हरयाळी,गंजन सारकेली तणां वखदां खातीर वखदां खातीर वापरतात.
वयर दिल्या प्रकारां भायर तेल(मेको),कागद(ऊंस,कोंडो),शाबू(मेको),शेद-यो(ल्हवो), सान्नी ह्या वस्तूं खातीर तणाचो उपेग करतात. वयर दिल्ले वेगवेगळे तणांचे प्रकार हे वस्पतीशासत्राचे नदरेन तण हे वनस्पतीखाला येतात आसले तरी ही संज्ञा भोव करुन लागवडीखाला आशिल्ल्या वनस्पती वांगडा वाडपी. आपशींच वयर सरिल्ल्या वनस्पतीकूच लावप ज -कों .वि. सं. मं
तत्वगिन्यान
फिलॅासफी हे उतर दोन उतरांपसून निर्माण जालां .फिलो (love)वा प्रेम आनी सोफिया (wisdom) वा विवेक,म्हणून व्युप्तत्तीचे अनुसार फिलॅासफीचो अर्थ आसा ,विवेकाविशीं अनुराग वा प्रेम. भारतीय भाशेंत हाकाच दर्शनशास्त्र वा तत्त्वज्ञान अशें म्हणटात. हांगा विवेक म्हळ्यार फक्त ज्ञान न्हय तर ज्ञानाची समीक्षा.
दर्शनशास्त्र वा तत्त्वज्ञान हांच्या मतितार्थ संबंदीं मतभेद आसात. एका मता प्रमाण हें वैज्ञानीक ज्ञानाचें संशलेशण वा समन्वयन. भौतीकशास्त्र, रसायन शास्त्र,प्राणिशास्त्र ह्या शास्त्रांतलें प्रत्येक प्रकृतीच्या एकाद्या विशिश्ट आंगांचें सखोल अध्यन करता. प्रत्येक विज्ञानांतल्यान प्राप्त जाल्लें सत्य सिमीत आसता हें हाचेवयल्यान स्पश्ट जाता. हाचेच बरोबर केन्ना केन्ना दोन विज्ञानांवरवी प्राप्त जाल्लीं सत्यां ,एकामेकांक विरोधी आसतात. विभिन्न विज्ञानांचे सिध्दांत आनी परिणाम हांचे मदीं सामंजस्य स्थापीत करप आनी पारंपारिक विरोधांक पयस करप हें तत्वज्ञानाचें काम. ह्या मताच्या टिकाकाराच्या म्हणण्या प्रमाण, वैज्ञानीक सगळ्या सिध्दांतांचें समन्वयन करप पुराय अशक्य आसा म्हणून तत्त्वज्ञान
