दर्यादेगेवयल्या वाठारांत ऑक्टोबर,नोव्हेंबर आनी डिसेंबर म्हयन्यांनी पावस चड पडटा.एप्रील आनी मे म्हयन्यांनीय थोडो पावस पडटा.तेन्नाच आबें तयार जातात,देखून ह्या पावसाक आंब्यां पावस म्हण्टात दोंगराळ प्रदेशांत चड करुन निलगिरी दोंगराच्या वाठारांत 100 ते 200 सेमी.परसय चड पावस पडटा.तमिळनाडू दोंगराचेर 80 सॅमी. जाल्यार पालघाट दरये लागसारच्या प्रदेशांत 120 सेमि.पावस पडटा.रामनाथपुरम् आनी तिरुनेलवेली ह्या पावसाचें प्रमाण सामकें उणें आसता. वनस्पत आनी मोनजात 1980-81 वर्सा राज्यांत 21,89,191 चौ.किमी.इतलो वाठार रानाखाला आशिल्लो.हांगाच्या दोंगराळ वाठारांत अटंग रानां आसात.सायल,रोझवूड,निलगिरी आनी चंदनाचे रुख हांगा चड आसात.कोंईमत्तूर आळी आसात.हाचेभायर नेली,एली,अगस्ती,माड,सुपारी,ताड,आंबो,पणस,वड,पिंपळ आदी झाडां राज्यांत आसात.दर्यादेगेवयल्यान वाठारांनी माड आनी ताडाचीं झाडां आसात.कांय कडेन बाभळ आनी कांटेरी मेळटा. रानांत हत्ती,गवो,हरण,बिबटो वाग,वांस्वेल,रानदुकर,सांबर असली रानटी जनावरां आसात.तांचे खातीर मदुमलयाक अभयारण्य राखून दवरलां.तशेंच कावेरी त्रिभूज वाठारांत कॅलिमियराक पाणसुकण्यांक रावपाक खाशेली सोय केल्या.थंय स्थलांतर करपी हंसक पक्षी येतात,गिंडी हांगाच्या राजभवनांत काळवीट,चितळ आनी हेर जनावरां खातीर खाशेली सुवात केल्या.पुलिकत तळ्यांत स्थलांतर करपी हंसक,बकीं,बदकां,करकोच आदी सुकणीं पळोवंक मेळटात.थंय धवो आयबॅक्स,क्काक,स्पूनबिल,उकते चोंचीचो बलाक,पाणबुडो,बगळो,पाणकावळो आदी सवणीं मेळटात.तेभायर हेर भारतीय मोनजात हांगा आसा. इतिहास धर्तवयली ही पोरण्यांत पोरणी भूंय अशें मानतात.इतिहासकारांच्या मतान संस्कृतायेचो जल्म हांगाच जाला आसूंक जाय.पोरण्यांतले पोरणे इतिहासीक अवशेश हांगा मेळटात.इ.स.आदीं 3,00,000 वर्सांपयली हांगा मनशांची वस्ती आशिल्ली आनी ते फातरांचीं आयुधां वापरताले.त्या काळांत तेन्ना हातकुराड संस्कृती आशिल्ली अशें रॉबर्ट ब्रूस फूट ह्या संशोधकाचें मत आसा.इ.स.आदीं 8000 च्या सुमाराक हांगाचो मनीस बरोच सुदारिल्लो आनी तो धान्य पिकयतालो .इ.स.आदी 1000 वर्सांच्या सुमाराक आर्य दक्षिणेंत आयले अशें म्हण्टात.रामायण आनी महाभारत ह्या काळांत मदुराईत पांडयांचे राज्य आशिल्लें अशेंय मत आसा.अगस्त्य ऋषीक तमीळ साहित्यांत खूब मान आसा.दक्षिणेक वेळळुर न्हंयमेरेन पांड्या घराण्याचें राज्य आशिल्लें.उत्तरेक चोल घराण्याचें आनी अस्तंतेक चेर घराण्याचें राज्य आशिल्लें.ही तिनूय द्रवीड घराणीं आशिल्ली. पयल्या ते तिसऱ्या शतमानांत 190त करिकाल ह्या चोल राजान आपलें राज्य वाडयलें आनी तोंडमंडलम् हो प्रदेश घेतलो.तेचपरी पांड्य आनी चेर राजांक हारायले.तेन्नाच पल्लव घराण्यान कांजीवरमाक राज्याची स्थापणूय केली.कांय पल्लव राजांक विद्या आनी शिल्पकलेची आवड आशिल्ली आनी ते सगळ्या धर्मांच्या लोकांविशीं आदर बाळगिताले.सव्या शतमानांत कळभ्र जमातींतल्या अच्युतविक्कन आनी उपरांत कुरुवन ह्या राजान सत्तेर येतकच पल्लवांची राजसत्ता ना केली.ह्या राजांनी हिदूंचीं देवळां लेगीत नश्ट केलीं.फुडें पांड्य,पल्लव आनी बादामीचो चालुक्य हांणी परतो राज्य कारभार जाग्यार हाडलो.मागीर तमीळ प्रदेश पांडय आनी पल्लव घराण्यांभितर वांटून गेलो.पल्लव राजांनी संगीत ,चित्रकला,स्थापत्यकला हातूंत खूब वाड केली.महाबलीपूर आनी कांजीवरम् हीं देवळां त्याच काळाळतली आसात.ह्या राजांची सत्ता 815 मेरेन आशिल्ली. चोल राजा आदित्य पयलो हाणें पल्लव राजा अपराजित हाका हारोवन दक्षिण अर्काटचो प्रदेश चोल सत्येखाल घेतलो.पयलो परांतक हाणें (907-955) चोल राज्याचो विस्तार केलो.ताणें पांडय राजाक हारोवन मदुराईचें राज्य हस्तगत केलें.राष्ट्रकुट तिसरो कृष्ण हाणें चोल राजाक हारयलो(949).पूण ताच्या मरणा उपरांत राज्याक घटसाण नाशिल्ली.मागीर चोल राजांनी राष्ट्रकुट आनी पांडय राजांक हारोवन तांचे प्रदेश परत जिखून घेतले.पांडय राज्य चोल राज्यक जोडटकच पयलो राजराजान गंगासावन म्हैसूर आनी बेल्लारी आनी चालुक्या कडल्यान कांय प्रदेश जिखून घेतलें आनी चोल राज्य घट केलें.ताणें चेर नावीक दलाक हारयले आनी श्रीलंकेचो उत्तरे कडलो वाठार मालदीव जुंवे जिखून घेतले.ताणेंच तंजावरचें बृहदीश्वर देवूळ बांदलें.पयलो राजराज हाचे कारकीर्दीन तमीळनाडूचेर चोल राजांची सत्ता आशिल्ली.1279 मेरेन तमीळनाडूचेर चोल राजांची सत्ता आशिल्ली.1258 त सुंदर पांडय राजांभितर राजा जटावर्मन सुंदर पांडय आनी ताचो पूत मारवर्मन कुलशेखर हांणी पांडय राज्याचो विस्तार केलो.उपरांत कुलशेखरच्या पुतांमदीं राज्याखातीर झगडी जालीं.तातूंत सुंदर पांडय राजान दिल्लीच्या मलीक काफूराचो पालव घेतलो.मलीक काफूरान दक्षिणेकडची शारां लुटलीं.कांय वर्सांनी घियासुद्यीन तुघलकाचो पूत मुहम्मद बीन तुघलक हाणें घुरी घालून मदुराईंत मुसलमानांचें राज्य स्थापलें.1334 ते 1378 मेरेन मदुराईंत मुसलमानांचें राज्य आशिल्लें.ह्या वेळार पांडय राजांनी सुलतानाक विरोध करपाचो अयशस्वी यत्न केलो.चवदाव्या शेंकड्यात तमीळ देशाचे उत्तरे कडल्या प्रदेशांत पांडयांचें राज्य आशिल्लें.सुलतानाची सत्ता चालू आसतनाच विजयनगरच्या हिंदू राज्याची स्थापना जाली.बुक्कारायाचो पूत कुमार कंपन हाणें 1370 त सुलतानाक हारायलो.1378 त मदुराई प्रदेश विजयनगर राज्याक जोडलो.दुसऱ्या हरिहरच्या राज्यांत विजयनगरचे राज्य दक्षिण हिंदुस्थानांत बरेंच पाताळिळलें 1565 त तालिकोटच्या झुजांत विजयनगरचो हार जाली आनी जिंजीम ,तंजावर,मदुराई हांगाच्या नायक राजांनी आपल्या स्वतंत्र अस्तित्वाची घोशणा केली,उपरांत नायक राजांभितर सदांच झुजां जातालीं.1662 त मुदराईच्या चोक्कनाथान तंजावरच्या विजयराघव नायकाक हारयलो.फुडें विजयराघवाच्या पुताक गादयेर बसोवपा खातीर ताच्या वांगडयांनी सुलतनाचो आदार घेतलो.ताचेपयलीं शहजी दक्षिणेंत गेल्लो आनी ताणें तुंगभद्रेचे दक्षिणे कडलो वाठार सुलतानान शिवाजीचो भाव व्यंकोजी हाका धाडलो.ताणें तंजावरचो किल्लो घेतलो आनी सुलतान मरतकच ताचें राज्य हस्तगत केलें(1676).1677त शिवाजीन
Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/129
Appearance