अशे दोन पूत आशोल्ले. अर्जुनाक जेन्ना खांडवककनाक उजो लायलो तेन्ना थंय तक्षकाच्या परिवारांतले बरेच जाणा लासून मेले.तक्षक पळून वचपांत येसस्वी जालो.फुडें तक्षकान अर्जुनाचो पूत परिक्षीत राजाक जिवो मारलो.परिक्षीताचो पूत जन्मेजय हाका ही गजाल कळटकच ताका तक्षकाची आनी ताच्या पुराय नागकुळाविशीं तिडक आयली.ताणें तक्षक कुळाचो नाश करपाखातीर सर्पसत्र सुरु केलें.तातूंत सोरपाची अठरा कुळां नश्ट जालीं.जेन्ना उज्यांत आहुती म्हणून पडपाची तक्षकाची पाळी आयली तेन्ना इंद्रान ताका वाटावपाचो यत्न केल्लो.हें जन्मजयाक कळटकच ताणें ब्राह्मणांक इंद्रासकट तक्षकाक आवाहन करपाक सांगलें.ब्राह्मणांनी तशे आवाहन केलें.इंद्रासकट तक्षकाची आहुती यज्ञांत पडपाचो प्रसंग आयलो तेन्ना आस्तिक ऋषीची आवय मनसा हे नाग जमातींतले बायले कडेन हें सर्पसत्र थांबोवपाची विंनती सर्प जमातीन केली.मनसेचो पूत आस्तीक हाणें यज्ञाच्या माटवांत वचून आपल्या प्रभावी भाशणान जन्मेजयाचें मन जिकून ताचेकडल्यान सर्पसत्र थांबोवपाचो वर मागून घेतलो.जन्मेजयान सर्पसत्र थांबयलें तो दीस नंदिवर्धिनी नांवाचे पंचमीचो आशिल्लो.देखूनच ही पंचम नागांक आवडटा अशें भविश्य आनी ब्रह्म ह्या पुराणांनी सांगलां.काशमीरांतली वितस्ता न्हंय (झेलम) हें तक्षकाचे निवासस्थान (पद्मपुराण).काशमीरांतल्या जेवन गांवालागसार आशिल्ल्या तळ्यादेगेर अजुनूय तक्षकाची पुजा करपाची चाल आसा
-कों.वि.सं.मं.
तक्षक-2 :पुर्विल्ल्या भारतांतली एक जात.हिका तक्षन अशेंय म्हण्टात.पणिनीच्या अष्टाध्यायांत हिचो उल्लेख सुतारकाम करपी एक जात असो मेळटा.तक्षन म्हळ्यार लांकडां तासपी.कुलिश वा परशू हें ताचें ह्त्यार आशिल्लें. वैदीक साहीत्यांत हें काम करतल्यांचे जायते उल्लेख आयल्यात.राजप्रसाद आनी राजसभाघर आदी म्ह्तवाच्या वास्तूंचें लांकडी काम हे लोक करताले.पातंजल महाभाश्यांत तक्षन हो शुद्र आनी लोहाराचे योग्यतायेचो मानला.हाका यज्ञ करपाचो अधिकार ना.उशनाच्या मतान ही संकरज जात.ब्राह्मण बायल आनी सूचिका दादलो हांच्या संबंदांतल्यान ही जात निर्माण जाली अशें ताणें म्हळां
-कों.वि.सं.मं.
तक्षशिलाःपुर्विल्ल्या भारतांतलें नामनेचें वेपारी शार आनी विद्या केंद्र.सदया हें थळ पाकिस्तानांत आसून रावळपिडीचे वायव्येक सुमार 35 किमी.अंतराचेर आसा.आतां हांगा फक्त पुर्विल्ले बौध्द अवशेश आसात.पोरण्या साहित्यांत विद्येचें केंद्र म्हणून जरी ह्या वाठाराची म्हायती मेळ्ळी तरी पुरर्विल्ल्या विद्यापिठाचे उल्लेख करपा सारके अवशेश वा नेमकें तें थळ अजून मेळूंक ना. बौध्द जातकांत तक्षशिलेचो गांधार देशाची राजधानी म्हणून उल्लेख मेळटा.कैकयीपूत भरत हाणें तक्षशिला नगर वसयलें.ताका तक्ष हें आपल्या पुताचें नांव दिलें.तक्षशिलेर रघुवंशी राजांचें राज्य कितलो आसलें हाचो निश्चीत उल्लेख मेळना.भारतीय झुजा उपरांत परिक्षीताच्या वंशजांनी हांगा कांय काळ राज्य केलें आनी जन्मेजयान सर्पसत्र हांगाच केल्लें असो उल्लेख महाभारतांत मेळटा.गौतम बुध्दाच्या काळांत हांगाचो राजा पुक्कुसाती हाणें मगधराजा बिबिंसारा कडेन राजदूत धाडिल्लो. सन आदी सव्या शेंकडयांत इरांणाचो शासक कुरुष हाणें ह्या वाठाराचेर घुरी घालून तें हस्तगत केलें.ताच्या वंशजांनी सुमार दोनशें वर्सां हांगा राज्य केलें आसूंक जाय.सिकंदराच्या काळांत तक्षशिला हें व्हड आनी समृध्द अशें नगर आशिल्लें अशें स्ट्रॅवो ह्या इतिहासकारान म्हळां.सिकंदाराचे घुरये वेळार हांगा जो राजा आशिल्लो ताचो ग्रीकांनी बसिलियस वा टक्सिलीन असो उल्लेख केला.फुडें चंद्रगुप्त मौर्यान सिकंदराच्या सैनीक प्रतिनीधीक हारोवन तक्षशिलेचेर ताबो मेळयलो आनी आपल्या प्रांताची राजधानी केली.चंद्रगुप्ता उपरांत बिंदुसार,सुसीम,अशोक,आनी कुशाण ह्या ताच्या वंशांतल्या राजांनी तक्षशिलेचेर राज्य केलें.मौर्य साम्राज्या उपरांत ह्या वाठाराचेर इंडो-बॅक्ट्रियन,सिंथियन आनी कुशाण आदी राजकतर्यांनी तक्षशिलेचेर अधिकार गाजयलो.शक-कुशाणाच्या काळांत ह्या वाठाराची आनी हांगाच्या विद्याकेंद्रा अवनती सुरु जाली.फुडें इ.स.पांचव्या शतमानांत हूणांनी तक्षशिला नश्ट करुन उडयली.चीनी भोंवडेकार फाहियान आनी युआन च्वांग हांणी ह्या थळाक भेट दिल्ली तेन्ना हें शार पुराय नश्ट जाल्लें. तक्षशिला नगरवांगडाच हांगाच्या विद्यापीठाची नामना आसा.संवसारांतल्या खंयच्याय राश्ट्राच्या इतिहासांत ह्या विद्यापीठा सारकें 1000-1200 वर्सां तिगिल्लें हेर खंयचेंच विद्यापीठ दाखोवंक मेळना असो उल्लेख मेळटा. विद्याथ्यांच्या जेवणाची आनी रावपाची वेवस्था विद्यापिठाच्या वसतीघरांतूच आसतली.गिरेस्त विद्यार्थी पुराय शिक्षणा खातीर 1,000 भांगराचीं नाणीं शुल्क म्हणून दिताले.गरीब विद्यार्थी दिसाचे गुरुच्या घरा रावन तांचीं कामां करताले आनी रातचें फुकट शिक्षण घेताले.कांय विद्यार्थी शिकप पुराय जाले उपरांत पयशे मेळोवन गुरुदक्षिणा दिताले. 16-17 वर्सां पिरायेच्या भुरग्यांची प्रवेशपरिक्षा घेतले उपरांत ताका ह्या विद्यापीठांत प्रवेश मेळटालो.शिक्षणाचो काळ सादारणपणान 7-8 वर्सां हांगा शिकोवपाचें काम केल्लें.पाणिनी आनी कौटिल्य हाणी हांगाच शिक्षण घेतिल्लें असो उल्लेख मेळटा.ह्या विद्यापीठांत वैजकी,धनुर्विद्या,वेद,व्याकरण.तत्त्वगिन्यान,वास्तूशास्त्र आदी मुखेल विशय शिकयताले.ते भायर शस्त्रक्रिया,झुजातंत्र,ज्योतीश,शेतकी विज्ञान,वाणिज्य,लेखाशास्त्र,संगीत,नाच,चित्रकला,हेय विशय ह्या विद्यापिठाच्या शिक्षणक्रमांत आशिल्ले.हजार-बाराशें वर्सांमदी ह्या प्रदेशाचेर ज्या ज्या राजवटींनी राज्य केल्लें तांचो हांगाच्या अभ्यासक्रमाचेर आनी भाशेचेर उण्या-अदीक प्रमाणांत जाल्लो. 1913-34 आनि 1944-45 ह्य वर्सांनी तक्षशिकाचे पुर्विल्ले वस्तीची दोन फावट उत्खननाण जालीं.तातूंत शतमान ह्या काळांतल्या सुंस्कृतीक जिविताची माहिती मेळटा.पयलें उत्खनन सर जॉन मार्शल हाणें केलें आनी उपरांतचे अमलानंद घोष हाणें केल्लें.सगळ्यांत पोरणी वस्ती इ.स आदी॥ पांचवें इ.स आदीं दुसरें
