पड्ल्या. कांय देशांनी तर प्राथमिक शिक्षणांत लेगीत टंकलेखीत यंत्राचे फायदे आनी टंकलेखन यंत्राची शिकप्यांक वळख करून दिवपाची तजवीज केल्ली आसा.
आदुनीक टंकलेखन यंत्राचे ल्हान-व्हड मेळूण जायते भाग आसतात. यंत्राच्या दर्शन भागांत कीबोर्ड आसून तातूंत ए टु झेड(रोमी टंकलेखन)वा अ ते ज्ञ (देवनागरी टंकलेखन)नांवां धारण केल्ले बटण आसतात. तेभायर ० ते ९ आंकडे,पुर्णविराम,स्वल्पविराम,अर्दविराम,प्रस्नचिन्न,उदगार चिन्न,अधीक-वजा आनी हेर गणिती चिन्नां,कंस तशेंच मात्रा, अनुस्वार,उकार,तोपी(देवनागरी टंकलेखन)हे बटण आसतात. बटण आनी बटणावेलें अक्षर-आंकडो-चिन्न प्रतीत करपी टंक (टायप) हांकां जोडपी एक दांडी आसता बटण दामलो की संबंदीत टंकाचो दाब यंत्राच्या वयल्या भागांत आशिल्ल्या रबरी रुळाचेर पडटा. टंक आनी रबरी रुळ हांचेमदीं रुळाक गुठलायल्ल्या कागदाचेर टंक आपटतना ताचे दांडयेक शायेचें सुती फीत(ribbon)सांपडटा आशिल्ल्यान कागदाचेर बटणावेलीं अक्षरां उठ्टात. बटणाच्या मा-याकणकणी कागदासयत रूळ दावेवटेन फुडेंफुडें सरकून एक वळ सोंपपाक आसा म्हळ्यार खुणेखातीर घांट वाजता. हाचेउपरांत दावेवटेन रूळ फिरोवपाची एक कळ आसा तिचो वापर करप जाता. टंकाच्या मा-याकणकणी रुळ दावेवटेन सरकता देखून अक्षराफाटल्यान अक्षर एका थरावीक अंतराचेर टंकलेखीत जाता आसलें तरी अक्षर टंकलिखीत जायनासतना रूळ दावेवटेन सरकपाखातीर दर्शनी भागाचे सकलेवटेन खाशेले पट्टेची वेवस्था केल्ली आसा. बटनाच्या जाग्यार ही पट्टी दामली की अक्षर टंकलिखीत जायनासतना रूळ दावेवटेन सरकता. बटन वा पट्टेभायर रूळ फाटीफुडें हालोवपाची तजवीज रुळाच्या दोनूय तोकांनी केल्ली आसा. रोमी टंकलेखनावेळार कॅपीटल आनी स्मॉल अक्षरां एकाच बटणावरवीं टंकलिखीत करपाची खाशेली वेवस्था आसा. ह्या मुखेल भागांवांगडाच कागद सदळ करपाची तरफ,कागद दामून धरपाची सरी,शाईचें सुती फीत घोळोवपाची कळ,समास निश्र्चीत करपाचो बटण,रूळ फाटींफुडें घोळोवपाचो बटण अशी साबार वेवस्था टंकलेखन यंत्रांत केल्ली आसा. हे सगळे भाग पत्रो आनी प्लास्टीक हांचेपसून तयार केल्ल्या खोक्यांत वेवस्थीत बसयल्ले आसतात.
विजेचें टंकलेखन यंत्र,हातान चलयतात त्या यंत्राभशेनूच आसता. पूण हातूंत टंक उखलून ताचेवेलें चिन्न कागदार छापपाची क्रिया मात विजेचे शक्तीन जाता. ह्या यंत्रांत खंयचीच क्रिया करतलो जाल्यार चिन्नाचे बटण दामपाक जाय. पूण हेखातीर हेर यंत्रांइतकी शक्त लागना. बटण दामलो की कॅम-तरफ खिळयेभोंवतणी घुंवता आनी तिचें तोंक विजेच्या मोटरान कायम गतीन घुंवपी रुळाच्या संपर्कांत येता.रुळ आनी तोंक हांच्या घर्शणाकलागून कॅम-तरफ सकलेवटेन घुंवता. ती घुंवता आसतना तिका जोडिल्ले सरयेकलागून टंकाचें तोंक वोड्टा. टंक तरफ खिळयेभोंवतणी घुंवता आनी तिच्या दुस-या तोंकाक आशिल्लें टंकावेलें चिन्न कागदाचेर आपटून उठ्ठा ही क्रिया रोखडीच जावंची म्हणून तरफांनी कांय स्प्रिंगांची तजवीज केल्ली आसता. चिन्न आपटले की कॅमाकलागून तोंकासकट कॅम-तरफ आपल्या मूळ जाग्यार येता. ह्या यंत्राचें खाशेलेपण म्हळ्यार सगळ्या चिन्नांचेर सारको नेट पडिल्ल्यान छापप एकसारकें जाता आनी ह्या यंत्राचेर काम करपी मनशाक चड शक्त खर्च करपी पडना देखून काम बेगीन जाता.
बेगीन आनी बरें टंकलेखन करपाचे नदरेन खंयच्या बोटान मुद्राफळ्यावेलीं खंयचीं बटणां दामची हाचो अभ्यास करून एक खाशेली पद्दत निश्र्चीत केल्ली आसा. हे पद्दतीन टंकलेखन करपाची संवंय जाली जाल्यार टंकलेखकाक फकत मजकुराचेरच लक्ष दवरून मुद्राफळ्याकडेन पळय नासतना टंकलेखन करप शक्य जाता. हे पद्दतीक 'स्पर्श पद्दत'अशें म्हण्टात. ब-यापैकी काम करपी टंकलेखकाक ही पद्दत आपणावपाची गरज आसता. टंकलेखनाचो वेग वाडोवपाक टंकलेखकान सतत टंकलेखन करचें पडटा.
१९३० वर्सामेरेन टंकलेखन यंत्रां भारतांत आयात करताले. ते उपरांत परदेशांतल्यान यंत्राचे सुटे भाग मागोवन यंत्रां तयार करपाक लागले. १९५० वर्सा उपरांत गोदरेज कंपनीन यंत्रां तयार करपाचें काम हातांत घेतलें. १९५४-५५त खंयच्याय दुस-या देशाचो आदार घेनासतना भारतीय तंत्रज्ञांनी तयार केल्लें टंकलेखन यंत्र बाजारांत आयलें. गोदरेज कंपनीच्या भारतीय उत्पादनाक लागून आनी सरकाराच्या आयात धोरणाकलागून शेवटाक रेमिंग्टन आनी हाल्डा ह्या कंपन्यांकय भारतांतच टंकलेखन यंत्रां तयार करचीं पडलीं. सध्या ह्योच तीनय कंपन्यो भारतांत टंकलेखन यंत्रां व्हड प्रमाणाचेर तयार करतात. १९७४ उपरांत आनीक चार कारखान्यांक टंकलेखन यंत्रां तयार करपाची परवानगी मेळ्ळी. मुंबय,कलकत्ता,दिल्ली आनी चेन्नई हांगा टंकलेखन यंत्राचे कारखाने आसात. भारताची सद्याची वर्साची गरज ९०,००० यंत्रांची आसा भारतांत रोमन,देवनागरी आनी हेर भारतीय लिप्यांतलीं टंकलेखन यंत्रां तयार करतात. सरकारी संरक्षक धोरणाप्रमाण परदेशी टंकलेखन यंत्रां आयात करपाचेर बंदी आसा. फकत निर्यातदार कंपन्यांक आपल्या वापराखातीर खास परवाने घेवन विजेचीं टंकलेखन यंत्रां आयात करपाक जातात. भारतांतल्यानय कांय प्रमाणांत टंकलेखन यंत्राची निर्यात जाता. भारतांतल्या मलेशिया,अस्तंत कोरिया,फिलिपीन्स,मध्य उंदेती देश,नेपाळ,बांगलादेश आदी देशांनी टंकलेखन यंत्रांची निर्यात जाता. -कों.वि. सं. मं.
टंड्रा: वर्सांतल्यान एकदां तरी ज्या प्रदेशाचें तापमान ० सॅ. ते १० सॅ. मेरेन आसता त्या प्रदेशाक 'टंड्रा'अशें म्हण्टात. टंड्रा प्रदेश चड करून तीन सुवातींनी मेळटात. आर्क्टिक टंड्रा,आल्पायन टंड्रा आनी अंट्रार्क्टिकाचो टंड्रा प्रदेश. उत्तर-ध्रूव प्रदेशालागसरचो भाग आर्क्टिक टंड्रा म्हूण वळखतात. हो सगळ्यांत मुखेल आसून अंटार्क्टिकाचो टंड्रा प्रदेश ल्हान आसा. समशीतोस्ण कटीबंधांतल्या पर्वत प्रदेशांतले तरुरेशेपरस उंचावयल्या प्रदेशाक 'आल्पायन टंड्रा'म्हण्टात. धर्तरेचो धावो वांटो टंड्रा प्रदेशान व्यापला.
उत्तर अमेरिकेंतलो ६० उत्तरे पलतडचो भाग,युरेशियांतलो ७० उत्तरे पलतडचो भाग,उदेंत सायबेरियांतलो ६० उत्तरे पलतडचो कॅमचॅटका लागसारचो भाग आर्क्टिक टंड्रांत आस्पावता. आर्क्टिक टंड्राच्या प्रदेशांत अदीं-मदीं तळीं,न्हंयो,दलदली आनी झाडां-झडपाम्चे आनी तणाचे पटे दिसतात. ह्या भागांत बर्फ पडप आनी वितळप ह्यो दोनूय क्रिया चलतात. ह्या भागाचे खाशेलपण म्हळ्यार जमनीचो सकयलो भाग सदांच शेंकेल्लो आसता. हे शेंकेल्ले जमनीक लागून ध्रूव प्रदेश आनी तैगा प्रदेश हे एकमेकांपासून वेगळे जाल्यात. स्थळाप्रमाण ९० मीटरांपसून
