पद्दत जल्माक आयली. सरयेंतल्यान विद्युत प्रवाह सोडलो जाल्यार तिचेभोंवतणीं चुमबकीय क्षेत्र तयार जाता हो एक म्हत्वाचो सोद एच.सी,आसर्टड हाणेम 1820 वर्सा लायलो.सरयेच्या वेटाळ्यांमदी चुंबकीय सुची दवरुन सरयेंतल्यान एकदिश विद्युत प्रवाह(direct current) सोडलो जाल्यार सुची विचलीत जाता.तिच्या विचलनाचें मुल्य विद्युत प्रवाहाच्या मुल्याच्या समप्रमाणांत बदलता.इतिहासांतल्या पयल्या तारायंत्रना हो परिणाम वापिरल्लो.सुचीच्या सगल्या वटांनी इंगलीश मुळाक्षरां बरयल्लीं आसतालीं.विद्युत प्रवाहाचें प्रमाण बदलून चुंबकीय सुचीचें विचलन नियंत्रीय जातालें आनी तिची दिशा जाय त्या अक्षराकडेन घुंवताली.विद्युत घटमाळेचे एके वटेन चुंबकीय सूची यंत्र दवरुन एक सोदी अशी संदेशवाहन येवजण तयार जाताली.हे यंत्रणेंत आशिल्ल्यो दोन उणिवो म्हळ्यार संदेश धाडटना चुको जावप आनी संदेशाचो वेग सामको उणो आसप.हांकां लागून ही पद्दत चड लोकप्रिय जालिना. 1823 ह्या वर्सा विल्यम स्टर्जन हाणें एक सोद लायलो.तो म्हळ्यार प्रवाहवाहक वेटाळ्यांत मोव लोखणाचो (soft iron) कुडको दवरल्यार,ताचेम एके व्हड शक्तीच्या चुंबकांत रुपांतर जाता आनी विद्युत् प्रवाह थांबयल्यार तातूंतलें चुंबकत्व नश्ट जाता.ह्या तत्त्वाचेर आदारित एकदली(simplex) तारायंत्र पद्दत निर्माण जाली. एकदली तारायंत्र (simplex system)-हे पद्दतींत आकृतींत दाखयल्लेप्रमाण दरेका स्थानका महऱ्यांत एके विशिश्ट तरेची विद्युत प्रवाह नियंत्रक चावी आनी एक संदेश ग्राही आसता.स ही स्प्रींग आशिल्ल्यान चावयेचे सादारण अवस्थेमत विद्युत मंडल पूर्ण जायना.क ह्या जाग्यार दाब दिल्यार मंडलांतल्यान विद्युत प्रवाह व्हांवंक लागता.
एकदली तारायंत्रः1.विद्युत प्रवाह नियंत्रक चावी
2. विद्युत ग्राही स्थानक
3.विद्युत चुंबक
4.एरण
5.विद्युत घटमाळ
होच प्रवाह दुसऱ्या स्थानकाच्या ग्राही(receiver) यंत्रामतल्यान व्हांवता,ते खातीर विद्युत चुंबक उत्तेजीत जाता.प हे लोखणाचे पट्टेक तो चुंबक आपलेकडेन नेटान आकर्शीत करता.अशें जाल्ल्यान ती पट्टी सकयले एरणीचेर तुतयाभाशेन आपटता.चावयेवयलो दाब काडिनाफुडें प्रवाह परतून थांबता.चुंबकाचें चुंककत्व नश्ट जाता आनी पट्टेक स्प्रींग आशिल्ल्यान एरणीच्या वयल्या भागाक आपटता.आपटता ह्या दोन क्रियांचे कड्ड आनी कट्ट अशे दोन विशिश्ट आवाज जातात.ह्या आवाजांच्या काळांतलो फरक दाखोवपाखातीर तांकां प्रास (dash) आनी टींब अशीं नांवां आसात.हे संकेत वापरुन अमेरिकन अभियंतो सॅम्युअल मोर्स हाणें सांकेतिक भास (Morse code)तयार केली. मोर्स हाची सामकेतिक लिपीः
हे एकेदली यंत्रणेंत खंयचेय एक स्थानक एकाच वेळार संकेत धाडप वा घेवप हातूंतली एकूच क्रिया करपाक शकता.अमेरिकेच्या वॉशिंग्टन आनी बॉक्टिमोर ह्या शारांनी मोर्स हाणें ही संदेश वाहन येवजण प्रस्थापीत करुन 25 मे,1844 ह्या दिसा चालीक लायली. व्दिदली येवजणेंत दोन स्थानकांमदलें अंतर वाडिल्ल्यान ,तांकां जोडपाच्या सरयांचीय लांबाय वाडटा आनी हाका लागून विद्युत प्रवाह उणो जायत वता.अशें जाल्ल्यान संकेत बरोबर पावना.हे खातीर पयस आशिल्ल्या स्थानकांमदी अभिचालित (REAPEATER) वापरतात.संदेशांची संख्या वाडोवपाखातीर एडिसन हाणें चतुर्दला येवजणेचो सोद लायलो.
