जाता.ह्यो सगळ्यो प्रक्रिया रसायनीक विक्रियामळांत रुपांत मांडूं येतात.दरेक विक्रिया फकत एकाच जनुकावरवीं नियंत्रित जाता आनी एकाच जनुकांतल्या उत्परिवर्तनाक लागून कोशिकेच्या फकत एकाच रसायनीक विक्रिया घडोवन हाडपाचे तांकीचेर परिणाम जाता,हे म्हत्वाचे निश्कर्श ताणें काडले.
'न्युरोस्पोरा क्रासा'हे बुरशी वयल्या संशोधना वरवीं टेटम आनी ताच्या वांगड्यांनी प्रस्थापीत केलें तें अशें :जेन्ना एकाद-या जननीक उत्परिवर्तनाक लागून एकाद्रे खाशेले रसायनीक विक्रियेचेर परिणाम हाडपी अण्नझायम बदलिल्लें आसता वा ना जाल्लें आसता.अशे तरेन ताणें दरेक जनुक खंयच्या तरी प्रकारान एका खाशेल्या अ झायमाची रचणूक निर्धरीत करता.अशें दाखोवन जीवरसायनीक आनुवंशिकींतल्या ताच्या मोलादीक कार्याखातीर ताका १९५८ चो वैजकी वा शरीरक्रियाविज्ञानाचो नोबॅल पुरस्कार जी डब्ल्यू बिड्ल आनी जे लेंडरबर्ग हाचे वांगडा वांटून मेळ्ळो. -कों. वि सं. मं.
टॅनिस:पेल्ल(ball)आनी रॅकेट(racket)हांच्या आदारान स्वबळाचेर खेळपाक येवपी एक विदेशी खेळ.इकराव्या शतमानांत फ्रान्स देशांत आश्रम वा मठांनी रावपी मठवासी 'ज्यू द पाम'(jeu de paume)नावांचो एक खेळ खेळटाले.आयच्या टॅनिस खेळाचो हो मूळ खेळ.हो खेळ खास करून मठ वा आश्रमांतल्या बंद खेळामैदानार जातालो.पंदराव्या शतमानांत इटालियन पाद्री आंतोनियु द स्कालो(antonio de scalo)हाणें हो खेळ खेळूंक पयले फावट रॅकेट प्रचारंत हाडलें अशें मानतात.१७९३त उजवाडाक आयिल्ल्या स्पोर्टींग मॅगेखीन ह्या इंग्लीश पत्रांत ह्या खेळाचो उकत्या मैदानावयलो खेळ (outdoor game)म्हूणन उल्लेख आयला.८० वर्सां उपरांत उजवाडाक आयिल्ल्या 'बूक ऑफ गेम्स अण्ड स्पोर्टस' हातूंत ह्या खेळाक लॉंग टॅनिस(long tennis)म्हणून पाचारला.वेल्स(wales)देशांतल्या नॅण्टक्लावड (nant clwyd)गांवांत मेजर वॉल्टर क्लॉपटॉन विंगफिल्ड(major walter clopton wingfield)हाणें आयज खेळपाक येवपी लॉन टॅनिस खेळाची बुन्याद घाली.देखून ताका 'लॉन टॅनिस खेळाचो मूळ पुरूस'मानतात.व्हिक्टोरिया राणयेच्या काळांत हो खेळ खूब नांवारुपाक आयलो.लॉन टॅनिस खेळाचो प =यलो वयलो सामनो अमेरिकेंत डॉ जेम्स ड्वायट (Dr.James D'wight)आनी एफ. आर. सीयर्स(F.R.Sears)हांचे मजगतीं जालो.
हो खेळ दादलो आनी बायल ह्या दोनूय वर्गांनी एकोडी,दोट्टी आनी मिश्र दोटी अशा तीन गटांनी खेळटात.
नेम आनी पद्दत-कुरू-बावलो जिखपी खेळगडो मैदानाची खंयची बाजू घेवप आनी खेळ पयलीं कोणे सुरू करप हें थारायता.उपरांत दोनूय खेळगडे एकमेकांआड आपाआपल्या चौखणांतल्या र्का खास जाग्यार,चड करून कोनांत,समांतर रेशेंत तिरकस उबे रावतात.एक खेळगडो आपले खासा शैलींत,पेल्लाचेर रॅकेटाचो फटको दिवन खेळ सुरवात करता.ताका सर्व्हीस (service)म्हणटात.हो फटको खेळपाच्यो दोन संदी खेळगड्याक मेळटात.दोनूय संदी वगडायतकच ही संद विरुध्द खेळपी खेळगडयाक मेळटा.वांगडा एक उपगूण मेळटा.दर एका उपगुणा फाटल्यान नव्यान पयलो फटलो (service)खेळचो पडटा.जर खेळाक सुरवात करपी खेळगड्याचो फटको जाळयेवयल्यान अचूक वचूक विरुध्द खेळप्याच्या आंगाक,रॅकेटाक वा हेर कसलेय वस्तीक लागून ताच्या चौखणाच्या शिमेभायर गेलो वा ताणें परतिल्लो फटको जाळयेक वा हेर कसलेय वस्तूक लागून ताच्यास चौखणांत उरलो तर खेळ सुरवात करपी खेळगड्याक एक उपगूण मेळटा.खेळ चालू आसतना एक फटको खेळपाक रॅकेट आनी पेल्लाचो एकापरस चड फावट संबंद आयलो वा पेल्ल दुस-या खेळगड्याच्या चौखणांत आसतना फटको मारपाचो यत्न केलो जाल्यार विरोधी खेळगड्याक एक उपगूण मेळटा.जर रॅकेट शेंवटून पेल्ल मारपाचो यत्न केलो वा शेंवटिल्लें रॅकेट दुस-या खेळगड्याच्या चौखणांत पडल्यारय विरोधी एक उपगूण मेळटा.
गूण मेजणी-टॅनिस खेळांतल्या दर एका उपगुणाक १५,३०,४० अशें संख्येन मेजतात.तीन उपगूण जोडटकच खेळगड्याक एक पूर्ण गूण मेळटा.दोनूय खेळगड्यां मदीं उपगुणांची बरोबरी जाल्यार ड्यूस (Deuce)म्हणटात.अशा वेळार दोन चडावत उपगूण जोडपी,एक पूर्ण गूण जोडटा.स गूण पयले जोडपी,खेळाचें षटक(set)जिखता.षटक जिखपी आनी हारपी,हांचे मदीं दोन गुणांचो फरक आसचो पडटा वा खेळ फुडें चालू उरता.सद्या अशा वेळार टायब्रेकर ही पद्दत आपणावन निकाल दितात.अशे तरेन खेळ दोन ते पांच षटकां मेरेन चलता.चड षटकां जिखपी खेळगडी जैतीवंत थारता.
टॅनिस खेळांतले कांय म्हत्वाचे फटके अशे:- सर्व्हीस:एके खास शैलींत,रॅकेटाचो पेल्लाचेर दिल्लो नेटाचो फटको,जो जाळयेवयल्यान अचूक वचूक दुसरे वटेन चौखणांत पडटा.खेळाची सुरवात ह्याच फटक्यान जाता.
बॅक हॅण्ड ड्रायव्ह(Back hand drive)-पुराय दावे वटेंतल्यान उजवे वटेन घुंवत मारिल्लो फटको,जाका लागून पेल्ल चड वेळ रॅकेटाचेर उरता.
वॉली(volley)-जाळयेसावन आठ फूट अंतरार रावन पेल्लाचेर मारिल्ले हलके फटके जे खूब उणे उंचायेवयल्यान वतात.
स्मॅश(smash)-जाळये म्ह-यांत लागीं वचत,पेल्लाचेर मारिल्लो नेटाचो फटको.
चॉप(chop)-पेल्लाचेर एके कुशीन मारिल्लो फटको जाका लागून पेल्ल फिरकी घेत दुस-या चौखणांत वता.
खेळामैदान-टॅनिस खेळाचें मुखेल खेळामळ (court)माती,शिमीट वा तणाचें आच्छादन (cover)घालून तयार करतात.बंदिस्त खेळामैदाना वयलें खेळामळ लाकूड,नायलॉन वा रबर वापरुनूय तयार करतात.खेळामळाची लांबाय २३.७७ मीटर (७८ फूट),रुंदाय १०.९७ मीटर (३६ फूट).दोट्टी सामन्यांत दोनूय वटेनची रुंदाय १.३७ मीटर (४ फूट ६ इंच)इतली वाडयतात.टॅनिसाचें खेळामळ दोन सारक्या चौखणांत वांटिल्लें आसता.दोनूय वटेन जाळी ते सर्व्हीस करपाची शीम हांचे मजगतीं दोन सारके चौकोन आंखिल्ले आसतात.तांची लांबाय ६.४० मीटर(२१ फूट) आनी रुंदाय ०.९१ मीटर(३ फूट)आसता.
