1955त राश्ट्रकूल परिशदेंत तशेंच 1960त संवसारीक बँक आनी आंतरराश्ट्रीय चलन निधी परिशदेंत ताणें वांटो घेतिल्लो. उपरांत ताणें कामराज येवजणे प्रमाण आपल्या पदाचो राजिनामो दिलो. मार्च 1966-67 ह्या काळांत ताणें प्रशासकीय सुदारणा आयोगाचीं सुत्रां सांबाळ्ळीं. 1967त तो इंदिरा गांधीच्या मंत्रीमंडळांत अर्थ मंत्री आनी उपप्रधान मंत्री जालो. प्रधानमंत्री इंदिरा गांधी हिचेकडेन मतभेद जाल्ल्यान ताणें 1969त उपप्रधान मंत्रीपदाचो राजिनामो दिलो आनी तो संघटना काँग्रेसीचे लोकसभेंतलो फुडारी जालो.1962, 1967 आनी 1971 ह्या वर्सांनीतो लोकसभेचेर वेंचून आयिल्लो. तेभायर गुजरात विदयापिठाचो कुलगुरू, नवजीवन ट्रस्टाचो अध्यक्ष, हिंदी प्रचारसभेच्या सल्लागार मंडळाचो वांगडी, अखिल भारतीय सोरोबंदी परिशदेचो वांगडी, गांधी स्मारक निधी, गांधी शांतताय प्रतिश्ठान आनी कस्तुरबा ट्रस्ट हांचो विश्वस्त आदी नात्यांनी ताचो जायत्या विधायक, संस्कृतीक आनी समाजीक संस्थाकडेन लागशिल्लो संबंद आयलो. पाकिस्तान देशाचो 'निशान-इ-पाकिस्तान' हो पाकिस्तान देशाचो व्हडलो किताब ताका फाव जालो (1992). तशेंच भारत सरकाराचो 'भारत रत्न' हो सर्वोच्च किताब ताका मेळ्ळो (1991).
25 जून 1975 ह्या दिसा पुराय देशांत आणीबाणी जाहीर केली आनी तेच रातचो ताका अदक केलो. उपरांत 18 जानेवारी 1977 दिसा लोकसभेच्या वेंचणुको घेवपाविशींच्यो घोशणा जाहीर जातकच ताची सुटका केली. उपरांत संघटना काँग्रेस, भारतीय जनसंघ, भारतीय लोकदल आनी समाजवादी पक्ष आदी चार पक्षांचें विलीनीकरण जावन 23 जानेवारी 1977 ह्या दिसा जनता पक्षाची स्थापणूक जाली. ह्या पक्षाचो पयलो अध्यक्ष म्हणून ताका वेंचून काडिल्लो. मार्च 1977त जनता पक्ष भोवमतान वेंचून आयलो आनी ह्या पक्षाचें केंद्र सरकार स्थापन जालें. तेन्ना 81 वर्सां पिरायेचेर प्रधानमंत्री म्हणून ताका वेंचून काडलो.
फुडें 1979त जनता पार्टींत फूट पडटकच ताणें प्रधान मंत्री पदाचो राजिनामो दिलो. भांगर नियंत्रण कायदो, सत्तेची बचत येवजण, सोरोबंदी कायदो अशे कांय वादग्रस्त निर्णय ताणेंआपले कारकिर्दीत घेतले आनी ते यशस्वीपणान अंमलात हाडले.
जबर आत्मविश्वास, निर्भय वृत्ती, तत्वांकडेन तडजोड ना करपाची प्रवृत्ती, सत्य आनी नैतिकता हे मोरारजी देसायचे खाशेले गूण आशिल्ले. शिवांभू पध्दतीचें आचरण करपी पुराय शाकाहारी ह्या वादग्रस्त फुडाऱ्याक पिरायेच्या 99 व्या वर्सां मरण आयलें. - कों. वि. सं. मं.
देसाई, वसंत कृष्णा : (जल्म :9 जून 1912, सोनवडे, जिल्हो - रत्नागिरी; मरण : 22 डिसेंबर 1975, मुंबय). नामनेचो संगीत दिग्दर्शक. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. ताच्या बापायक ताणें खूब शिकिल्लें जाय आसलें. पूण ताका मुळांत सर्कशींत वचपाची इत्सा आशिल्ली. देखून तो शिक्षण सोडून कोल्हापूराक आयलो आनी बापोलयो नानासाहेब देसाई हागेर गेलो. थंय ताच्या बापोलयान व्ही. शांताराम हाचेकडेन ताची वळख करून प्रभात फिल्म कंपनींत ताका प्रवेश मेळोवन दिलो.
सुर्वेक ताका मुकपटांनी ल्हान ल्हान भुमिका मेळ्ळ्यो. त्याच सुमाराक ताणें 'अयोध्योचा राजा' हो पयलो बोलपट काडलो. ह्या बालपटांत ताणें संगीत दिग्दर्शक गोंविदराव टेंबें हाका सहकार दिलो. 1934त प्रभात फिल्म कंपनी कोल्हपूरसावन पुण्यांत वतकच ताणें केशवराव भोळे आनी मास्टर कृष्णराव फुलेंब्रीकर हाचेकडेन सहाय्यक म्हणून रावन संगिताचें गिन्यान घेतलें. ताचेकडल्यान ताका स्वर, तान आनी मुरकी आदी संगिताचें चड ज्ञान मेळ्ळें. तरी पूण ताका रागदारी संगितांत चड गोडी आशिल्ल्यान ताणें इनायत खाँसाहेब हाचेकडल्यान शास्त्रोक्त संगिताचें शिक्षण घेतलें. तशेंच नामनेच्या गायकांच्यो ध्वनीमुद्रिका परत्यो परत्यो आयकून तेचपरी वेगवेगळ्या घराण्यांच्या गायकांच्या बसकांनी वचून संगितातलें मर्म जाणून घेतलें. ह्या काळांत ताच्या गायनाच्यो बैठकी जाताल्यो.
प्रभातच्या 'संत ज्ञानेश्वर' आनी 'संत सखू' ह्या गजिल्ल्या चलचित्रांच्या पदांच्यो चाली आनी पार्श्वसंगीत दिलें. तेभायर ताणें केल्ल्यो प्रभात फिल्म कंपनीच्या 'धर्मात्मा' त राणू महार आनी 'संत ज्ञानेश्वरांत' भैरू गाडीवान, ह्यो भुमिका लक्षांत उरपासारक्यो आसात.
पूण खऱ्या अर्थान तो मुंबय वचतसावन ताच्या वेवसायांत उदरगत जाय तगेली. ताचें पयलें फिल्म मिर्नवा मुवीटोनाचें 'आपकी राय'. व्ही. शांतारामान जेन्ना 'प्रभात फिल्म कंपनी' सोडली आनी 'राजकमल फिल्म कंपनी' सुरू केली, तेन्ना वसंत देसाईक ताणें आपल्या शकुंतला ह्या पयल्या चलचित्राचो संगीत दिग्दर्शक नेमलो(1943). ताचे उपरांत 32 वर्सां ताणें चलचित्रगितां, नाट्यगितां, बालगितां आनी समूहगितांक संगीत दिलें. 'शकुंतला', 'रामजोशी', 'अमरभूपाळी', 'दो आँखे बारह हाथ', 'झनक झनक पायल बाजे', 'गुंज उठी शहनाई', 'आशीर्वाद' आनी 'गुड्डी' ह्या चलचित्रपटांक ताणें दिल्ल्या संगिताक उपाट नामना मेळ्ळी. ताणें 1943 ते 1975 ह्या काळांत मराठी, हिंदी, इंग्लीश आनी गुजराती चित्रपटांचें संगीत दिग्दर्शन केलें. ताणें कांय प्रमाणांत चीनी संगीताचोय अभ्यास केलो आनी ताचो उपेग 'डॉ. कोटनीस की अमर कहानी' ह्या चलचित्राखातीर केलो.
ताणें चाल दिल्ली 'घनश्याम सुंदरा' ही भूपाळी महाराष्ट्राचे स्थापनेवेळार गायिल्ली. ताणें स्वरबध्द केल्लें 'ऐ मालिक तेरे बंदे हम' हें गीत पाकिस्तानी आकाशवाणीचेर आनी शाळेंत प्रार्थना म्हणून म्हण्टात. ताणें चलचित्रांतल्या आनी हेर गितांनी रागदारी संगिता वांगडाच लोकगितांचोय अविश्कार घडयलो. ताणें भारतीय संगिताक वयल्या पांवड्यार पावयलें. देखुनूच भारतांतलो नामनेचो संगीत दिग्दर्शक म्हणून ताका मानाची सुवात मेळ्ळी.
ताणें सुमार 16 मराठी नाटकांखातीर संगीत दिग्दर्शनाचें काम केलां. ताणें संगीत दिल्लीं 'पंडितराज जगन्नाथ' आनी 'प्रिती संगम' हीं नाटकां खूब गाजलीं.
ताका समूहगितांचो जनक अशें मानतालें. 1962त चीनाचे घुरये वेळार ताणें स्वरबध्द केल्लें 'जिंकू किंवा मरू' हें ग. दि. माडगूळकराचें समरगीत खूब लोकप्रिय जालें. तो महाराष्ट्र राज्य शासनाचो संगीत दिग्दर्शक आशिल्लो. ताणें संगीत दिल्ल्या जायत्या चलचित्रांक राश्ट्रीय आनी विदेशी भोवमान मेळ्ळ्यात. 1971त भारत सरकारान ताका पद्मश्री पदवी दिली. 1973-74त ताका मराठी नाट्य परिशदेच्या
