-साश्ट. सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. सुटके झुजाऱ्यांक लिपून रावपाक तो आदार दितालो. 13 एप्रिल 1955 दिसा सुटके झुजाऱ्याच्या एका पंगडाक कुंकळ्ळी पोलीस ठाण्याचेर हल्लो करपाक ताणें आदार दिलो. पोलिसांनी ताका धरलो, मार दिलो आनी सुमार देड वर्स बंदखणींत दवरलो. 1972त भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. - कों. वि. सं. मं.
देसाय, कुमुदचंद्र वासुदेव प्रभू : (जल्म : 5 सप्टेंबर 1919, कुंकळ्ळी – साश्ट).सुटकेझुजारी. ताणें विद्दालयीन पांवड्या मेरेन शिक्षण घेतलें.सुटके चळवळीच्या काळांत तो ‘नॅशनल कॉंग्रेस गोवा’ हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.राष्ट्रवादी पत्रकां वांटप , पुस्तिका वांटप, सुटकेझुजाऱ्यांक म्हत्वाच्यो राजकीय खबरो पावोवप, गुपीत बसकांनी वांटो घेवप असलीं कामां तो करतालो. 1956त सुटकेझुजारी ओलिविन्यु कुयेल्ल्यु हाच्या फुडारपणाखाल तेरेखोला सत्याग्रहांत ताणें वाटों घेतलो. तेन्ना पोलिसांनी ताका धरलो आनी पांच वर्सांखातीर बंदखणीत दवरलो. दोन वर्सां ताका दंड भरूंक सांगलो आनी 15 वर्सांखातीर ताचे नागरी हक्क काडून घेतलें. तशेंच ताका ताचें दुकानूय बंद करूंक सांगलें. फुडें 1958त दर दिसा पोलिस ठाण्याचेर हजेरी लावपाचें उतर घेवन ताका सोडलो. 1976त भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला, गोंयचे सुटके उपरांत तो जायत्या भौशीक, धर्मीक आनी हेर कार्यावळींनी वांटो घेतालो. अश्टग्रहर मंडळ कॉंग्रेसीचो तो अध्यक्ष आशिल्लो. रिवण ग्रामपंचायतीचोय तो वांगडी आशिल्लो.
- कों. वि. सं. मं.
देसाय, कृष्णा देवप्पा : (जल्म : 25 डिसेंबर 1931, नगर्शें – काणकोण). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठी आनी पुर्तुगेजींतल्यान घेतलें. ‘नॅशनल कॉंग्रेस गोवा’ हे संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. माजाळें शिबिराखातीर वावुरपी सुटकेझुजाऱ्यांक पोलिसांच्या कारवायांविशीं म्हायती दिवप, पत्रकां वांटप असलीं कामां तो करतालो. 17 फेब्रुवारी 1955 ह्या दिसा 17 क्रांतीवीरांवांगडा ताणें गांवडोंगरी ते काणकोण पोलीस स्टेशनामेरेन तोंडान घोशणा दीत आनी हातांत बावटो घेवन मोर्चो काडलो. पोलिसानी ताका धरलो आनी 5 वर्सां आनी 7 म्हयने बंदखणींत दवरलो. बंदखणींतली सुवेवस्था सारकी नाशिल्ल्याची कागाळ केल्ल्यान ताका सात दीस काळखा कुडींत दवरिल्लो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
-कों. वि. सं. मं.
देसाय, दत्ताराम कृष्णराव : (जल्म : सांखळी – दिवचल)सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. ‘नॅशनल कॉंग्रेस गोवा’ हे संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. पत्रकां वांटप, वण्टीपत्रकां लावप असलीं कामां तो करतालो. सप्टेंबर 1954त पोलिसांनी ताका धरलो. प्रदेशीक लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून ताका 18 म्हयने बंदखणीतल्यान सुटका जाली. सुटकेउपरांत तो राजकीय चळवळींनी वांटो घेवंक लागलो.1972त भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
-कों. वि. सं. मं.
देसाय, दत्ताराम देवू : (जल्म : 11 सप्टेंबर 1930, कुंकळ्ळी – साश्ट). सुटकेझुजारी. ताणें एस. एस. सी मेरेन शिक्षण घेतलें. 1954 वर्सासावन तो ‘आझाद गोमंतक दल’ संघटनेचो वांगडी आशिल्लो आनी भूंयगत वावरांनी वांटो घेतालो. 13 एप्रिल 1955 ह्या दिसा वांगड्यांसयत ताणें कुंकळ्ळी पोलीस ठाण्याचेर हल्लो केलो आनी थंयचीं शस्त्रां हातासलीं. जुलय 1958त दमणांक जाल्ल्या हल्ल्यांत ताणें वांटो घेतिल्लो.गोंयचे सुटकेखातीर जेन्ना भारतीय सैन्य गोंयांत आयलें, तेन्ना तांकां माजाळे ते मडगांवा मेरेन ताणें मार्गदर्शन केलें. 1963 वर्सां गोंय विधानसभेंत तो आमदार म्हणून वेंचून आयलो. 1973 वर्सा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
-कों. वि. सं. मं.
देसाय, दत्ता शिवा नायक : (जल्म :8 मार्च 1928, पणसुलें – काणकोण). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठी आनी इंग्लिशींतल्यान घेतलें. 1948- 50 ह्या काळांत तो ‘नॅशनल कॉंग्रेस गोवा’ हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. उपरांत तो ‘आझाद गोमंतक दल’ संघटनेचो वांगडी जालो. पिटर आल्वारीशाच्या मार्गदर्शनाखाल तो सुटकेझुजाचो वावर करतालो. 1950त पुर्तुगेज पोलिसांनी ताका पैंगीणीं धरलो. ताचेकडल्यान ताच्या इश्टांची नांवां काडपाखातीर ताचो खूब छळ केलो. ताका 11 म्हयने आग्वाद बंदखणींत दवरिल्लो. 1956 वर्सा पोलिसांनी ताका परतो धरलो आनी रेईश मागुश बंदखणींत दवरिलो. 15 ऑगस्ट1972 दिसा भारत सरकारान तार्मपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
- को. वि, सं. मं
देसाय, दामोदर हरी प्रभू : (जल्म : म्हाळबाग – काणकोण). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. ‘नॅशनल कॉंग्रेस गोवा’ हे संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. 1954 वर्सासावन माजाळे कॅम्पासावन पत्रकां, बावटे हाडप आनी काणकोण तशेंच साश्ट म्हालांनी वांटप, वण्टीपत्रकां लावप, लिपचोरयां बसका घेवप असल्या वावरांनी तो वांटो घेतलो. 16 सप्टेंबर 1954 दिसा ताका धरून बंदखणींत घालो आनी खूब त्रास दिले. पांच वर्सांखातीर ताका बंदखणींत दवरलो. पूण साडेतीन वर्सां उपरांत सगळ्यांची बंदखणींतल्यान सुटका जाले उपरांत ताचीय सुटका जाली. श्रमदानावरवीं रस्ते बांदपाचो म्हत्वाचो उदरगतीचो वावर ताणें केलो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
- को. वि. सं. मं
