तातूंत विश्र्व रचणुकेची कल्पना,चंद्र,गिरे,सूर्य,गिराणां,गोलीय त्रिकोणमेती नक्षत्रांची वळेरी आनी हेर म्हायती आस्पावता.
गोल पूण थीर अशी पृथ्वी विश्र्वीचे मदीं आसून चंद्र,गिरे,सूर्य,नक्षत्रां हीं तिचेभोंवतणीं वाटकुळ्या कक्षांत घुंवत आसतात.हो टॉलेमीचो भुमध्य सिध्दांत आशिल्लो.कोपर्निकसान आपलो सूर्यमध्य सिध्दांत मांडलो ते मेरेन सुमार १,५०० वर्सां टॉलेमीचो सिध्दांतच सर्वमान्य आशिल्लो.
हिपार्कस हाच्या ८५० नक्षत्रांची वळेरी केल्ली.ताचो उपेग मध्ययुगांत सगल्याक जातालो.टॉलेमी हो पयल्या पांवड्याचो भुमितीशास्त्रज्ञ आशिल्लो.Harmonics ह्या ताच्या पुस्तकांत ताणें ग्रीक गणिताचो आनी त्रिकोणमितीचो विस्तार दिला.प्रतल भुमितींतलो वाटकुळाविशींचो सिध्दांत टॉलेमी श्ध्दांत म्हणून नामनेक पावला.ताणें भुमितीचेर दोन आनी यामिकीचेर तीन पुस्तकां बरयल्यांत.
ताणें भुगोलाक शास्त्राचें स्वरुप दिलें.GeographikeHyphegesis(भुगोलशास्त्राचो मार्गदर्शनक)हें ताचें इतिहासीक म्हत्वाचें पुस्तक पंदराव्या शतमानामेरेन भुगोलाचें अधिकृत पुस्तक अशें मानताले.तातूंत पृथ्वीचें वर्ण,देश,खंड तशेंच अक्षांश-रेखाशांसयत ८,००० थळांची वळेरी दिल्या.तातूंत जगाचो एक आनी हेर २६ नकाशे आसात.ताका लागून हो पयलो अॅटलास आनी टॉलेमी हे मानचित्रण कलेचे संस्थापक थरतात.
Tetrabiblos हें ताचें फलज्योतीशावयलें पुस्तक पाठ्यपुस्तक म्हणून वापरताले.Optics ह्या ताच्या पुस्तकांत उजवाडाच्या आविश्कारांची म्हायती आसा.ताणें संगिताचेर Harmonica हो तीन खंडांचो ग्रंथ बरयल्लो.
टॉलेमी हाच्या भोवमानाखातीर चंद्रावयल्या एका व्हडल्या तटान रेवडायल्ल्या मळाक ताचें 'टॉलेमियस' हें नांव दवरलां. -कों.वि.सं.मं.
टिटो(जॉझिप ब्रोझ):(जल्म:२५ मे १८९२ कुमरोवाट्स,क्रोएशिया).
युगोस्लाविया प्रजासत्ताक संघराज्याचो पयलो अध्यक्ष.ताचें मुळावें नांव जॉझिप ब्रोझ.ताचो ज्ल्म एका शेतकामती कुटुंबांत जाल्ल्यान ताचें शिक्षणय चड जावंक नाशिल्लें.सिसाक नगरांत कुलपां तयार करपाच्या एका कारखान्यांत तो काम करतालो.मुखार ताणें धातूकामगर म्हणून काम केलें.ह्या तेंपार ताणें भूगोल,इतिहास,भाशा आनी हेर विशयांचो अभ्यास केलो.ताका शास्त्रीय ग्रंथ,धाडशी विरांच्यो कथा,इतिहास वाचपाचो नद आशिल्लो.मुखार तो कामगार संघटनांनी वांटो घेवपाक लागलो आनी उपरांत तो सोशल डॅमॉक्रॅटिक पक्षाचो वांगडी जालो.पिरायेच्या एकविसाव्या वर्सा तो झाग्रेबच्या सैन्यांत भरती जालो.पयल्या म्हाझुजांत ऑस्ट्रोहंगेरीचे वटेन झगडटना तो जखमी जालो आनी ताका रशियन सैनिकांनी अटक केली(मार्च १९१५).हे घडणुकेक लागून ताच्यांत खूब बदल जालो.१९१७त सुटके उपरांत पेट्रग्राडाक ताणें केरेस्की सरकाराआड बोल्शेव्हिकांनी केल्ल्या निदर्शनांत वांटो घेतिल्ल्यान ताका फिनलंडाक पळून वचचें पडलें.पूण पेट्रग्राडाक परत आयल्या उपरांत ताका परत अटक केली.तो बंदखणींतल्यान पळून वचून ऑम्स्क नगरांत राश्ट्रीय तांबड्या पथकाचो वंगडी जालो.उपरांत थंयच पोलका नांवाचे एके रशियन चलयेकडेन तो लग्न जालो.
१९२०त तो आपल्या मायदेशांत आयलो.तेन्ना युगोस्लाव्हियाक स्वातंत्र्य मेळिल्लें.हांगा आयल्य उपरांत रोकडोच तो युगोस्लाव कम्युनिस्ट पक्षाचो वांगडी जालो.पक्षचेर बंदी घाल्ल्यान आनी ताच्या कार्यकर्त्यांक अटक जाल्ल्यान ताका झाग्रेब सोडून वचचें पडलें.१९२८त ताका अटक जाली आनी पांच वर्सां बंदखणींत उरलो.१९३४त बंदखणींतल्यान सुटले उपरांत ताका युगोस्लाव कम्युनिस्ट पक्षाचे मध्यवर्ती समितीचेर वेंचून काडलो.त्याच वर्सा तो मॉस्कोक गेलो.ताणें बॉल्शेविक पक्षाच्या इतिहासाचें अनुकरण केलें.१९३७त तो युगोस्लाव कम्युनिस्ट पक्षाचो सरचिटणीस जालो.पयलीं ताणें व्हिएनांत आशिल्लें पक्षाचें कार्यालय युगोस्लाव्हियांत हाडलें आनी थळाव्या लोकांक विश्र्वासांत घेवन पक्ष संघटना घट केली.
१९४१त नाझी सैन्यान युगोस्लाव्हिया घेतलें आनी रशियेचेर घुरी घाली.तेन्ना ताणें टिटो हें नांव घेवन गनिमी पंगड संघटीत केलो आनी विंगडविंगड वंशांच्या आनी धर्मांच्या लोकांक एकठांय हाडून अॅण्टी-फॅसिस्ट नॅशनल लिबरेशन समितिची स्थापणूक केली.ह्या सुमाराक ताच्या व्हड कर्तृत्वाक लागून ताका १९४३ त मार्शल ही पदवी दिली.एकसारकीं चार वर्सां झुजले उपरांत निमाणें २० ऑक्टोबर १९४४ दिसा युगोस्लाव्हियाची सुटका करपाक ताका यश आयलें.उपरांत ७ मार्च १९४५ ह्या दिसा तो युगोस्लाव्हियाचो प्रधानमंत्री जालो.१९४६त ताणें रशियेचे धर्तीचेर आदारील्लें नवें संविधान तयार केलें.
सत्तेर आयल्या उपरांत ताणें खाजगीं उद्देगधद्यांचें राश्ट्रीयकरण आनी रीतसर अर्थवेवस्थेक सुरवात केली.१९४६ आनी १९४७ वर्सा वॉरसॉ,प्राग,सोफिया,बुडापेस्त,बूखारेस्ट शारांनी वचून ताणें स्टालिनाच्या चेपणाखाला येनासतना उभयपक्षी इश्टागतीच्यो आनी एकामेकांक आदार करपाच्यो कबलाती केल्यो.टिटोस्वतंत्र धोरणान वागता म्हणून १९४८त स्टालिन आनी हेर कम्युनिस्ट फुडा-यांनी ताचेआड बंड करून युगोस्लाव्हियाक कॉमिनफॉम मदल्यान कडून उडयलो.टिटोक ताच्या पक्षाचें आनी जनतेचें पुराय फाटबळ मेळिल्लें.ताका लागून रशियेच्या चेपणाक ताणें यशस्वीपणान तोंड दिलें.रशियेन चेकोस्लोव्हाकियाचेर केल्ल्या आक्रमणाचोय ताणें खर उतरांनी निशेद केल्लो.रशियेच्या चेपणाखाला येवन हे कॉमिनफॉर्मांत आस्पाव आशिल्ल्या हेर देशांनीय युगोस्लाव्हियाचेर बंदी घाल्ली.ह्या वेळार अमेरिकेन ताका आदार दिल्लो.१९५३त ताणें ग्रेट ब्रिटन,ब्रह्मदेश,भारत,इजिप्त ह्या देशांक मेळून तांचेकडेन इश्टागतीचे संबंद जोडले.जवाहरलाल नेहरू आनी नासेर हांच्या सहकारान ताणें तटस्थ राश्ट्रांचो एक पंगड करून अलिप्ततायवादी परराश्ट्रीय धोरणाचो पुरस्कार केलो.७ एप्रिल १९५३ दिसा ताणें नवें संविधान तयार केलें.१९६३त ताणें अमेरिकेक भेट दिली.साम्राज्यवादाक विरोध आनी विकसनशील राश्ट्रांक आदार करप हें ताचें धोरण आशिल्ले.रशिया आनी युगोस्लाव्हिया हांचे संबंद सुदारले उपरांत १९५५ त क्रुश्र्वेव हाणें बॅलग्रेडाक आनी टिटोन मॉस्कोक ब्भेट दिली.
ताणें कामगारांचें हीत राखचेखातीर व्हड उद्देगधंद्यांनी कामगार समित्यो नेमल्यो.युगोस्लाव्हियांत सगळ्या मळांचेर उदरगत घडोवन हाडपाक ताणें म्हत्वाचो आदार दिलो.निवृत्त जावपाची इत्सा आसून लेगीत १९६१ त ताका प्रत सवे फावट अध्यक्षपदाचेर वेंचून हाडलो.भारतांत ताका १९७१त जवाहरलाल नेहरू आंतरराश्ट्रीय सामंजस्याचो पुरस्कार
