कोंकणी विश्वकोश : २ लागून कोशिकेची घडण आनी कार्य थरता, अशें निरेनबर्ग हाणे सिद्ध निरेनबर्ग हाच्या सोदाक लागून आनुवंशिकी संकेतांचे वाचन शक्य जुळटा अशी उपासनापद्दत सुरू करपाचे इत्सेन सगुणोपासनेपरस वेगळी अशी निर्गुण ब्रह्माची उपासना कांय लोकांनी आपणायली. स्वामी रामानंद आनी ताचो गुरू राघवानंद हांच्या काव्यांत ह्या निर्गुण मताचे अंश सांपडटात. पूण ह्या पंथाचे सिद्धान्त मात उपनिशदांतल्या तत्त्वज्ञानाचेर भाशेंत रुपांतरीत करप शक्य जालें आनी ताचेवयल्यान जीन कोशिकेच्या कायचेिर नियंत्रणा कशे दवरतात, हें समजले. ताच्या रेणवी जीवविज्ञानांतल्या ह्या मोलादीक वावराखातीर ताका १९६८ वसचिो आदारिल्ले आसात. सुफी संप्रदायाचो ताचेर प्रभाव दिसता. कबीराक ह्या पंथाचो प्रवर्तक मानतात. कबीरान आपल्या पदांत निर्गुण परब्रह्माचे वर्णन उपनिशदांचेच भाशेंत केलें आसा. कबीराच्या कवितांनी सुफी नोबॅल पुरस्कार रॉबर्ट हॉली आनी हरगोविंद खुराना हांचे वांगडा वाटून मेळ्ळो. - कों. वि. सं. मं. निरो : (जल्म : डिसेंबर १५, इ. स. ३७ रोम; मरण : इ. स. ६८ रोम). - रोमी सम्राटांच्या ज्युलियो-क्लॉडिअन वंशांतलो निमणो सम्राट. ताचे पुराय नांव निरो क्लॉडिअस सीझर अशें आशिल्ले. सेनेका ह्या तत्त्वज्ञान ग्रीसी भास हांचो ताणे बरो अभ्यास केल्लो. इ. स. ५४ त पिरायेच्या सतराव्या वसर्ग तो राज्याचेर आयलो. ताची आवय अँग्रीपिना हिचे इत्सेक लागून निरो सम्राट जावपाक पावलो. सम्राटपद मेळ्ळे उपरांत तो मनाक जाय तसो वागपाक लागलो. आपल्या राजकर्तव्यांकडेन ताणे आडनदर केली. जाय तसो वागून ताणे पयशांची वाट लायली. संगीत, नाच, काव्य, सर्कस आनी हेर कार्यावळींच्या आयोजनांचेर ताणे सगळी शक्त खर्च केली. ताचे आवश्यक ताची ही वागणूक मानवलो ना आनी शेवटाक ताणे आपले आवयकूय राज्याभायर धांवडावन घाली. ते उपरांत तिचो खून जालो. त्या खूनाचो दुबाव निरोचेर घेतली. इ. स. ६४ च्या जुलय म्हयन्यांत रोम शाराक उजो लागलो. धा दिसांमेरेन शार लासत आशिल्ले. सम्राटपदाचेर आसुनूय ताणे अशा प्रसंगा वेळार कांयच उपाय करूक ना अशें सगळ्या नागरिकांक आनी सुवार्थी निरोन रोम शाराक क्रिस्तांवांक लागून उजो लागलो असो आरोप केलो आनी तांचो छळ मांडलो. त्याच वेळार मातये भरवण जाल्ले रोम भव्य स्वरुपांत बांदपाचे सपन मनांत दवरून तेखातीर लागपी पयसो जमोवपाक निरोन प्रजेकूय वेंठीक धरली. ताणे धर्मस्थळां, भौशीक संस्था कांय सिनेटरांनी ताचेआड कट रचलो. निरोक ह्या कटाची सुलूस लागली. ताणे त्या सिनेटरांक जिवानिशीं मारले. त्या वेळार ताणे आपले बायलेकूय दयामाया दाखोवंक ना. निरोचे वागणुकेचो परिणाम म्हणून सिनेट आनी सैन्य ताच्या विरोधांत गेले. शेवटाक इ. स. ६८त निरोक आत्महत्या करची पडली. - प्रा. अशोक जोशी निर्गुण संप्रदाय : निर्गुण परब्रह्माची उपासना करपी लोकांचो वर्ग. 33 संतांचेय कांय संस्कार आसात. जाका लागून धर्मीक भेदभाव उत्पन्न सात्विक जिवीत हांचेर कबीरान भर दिल्लो आसा. तशेंच मनाचे खरेपण आनी अनुभुती हांचे म्हत्व तो सांगता. निर्गुणा वटेन आसुनूय कबीरान तसो वेगळो संप्रदाय सुरू करूंक नाशिल्लो. पूण वेगवेगळ्या संप्रदायांतले निर्गुणोपासक आनी सगुणोपासक लोकांतलें वेगळेपण दाखोवपाखातीर निर्गुण संप्रदाय हें नांव ते विचारसरणेक पडलें,निर्गुनिया, निगुणवादी जांव संतमत हीं उतरांय त्याच अर्थान वापरतात. इ. स. च्या १५व्या शतकापसून भक्तिकाव्यांत सगूण आनी निर्गुण हे दोन वेगवेगळे अशे शुद्ध प्रेममार्गी अशे दोन फांटे जाले. निर्गुणभक्ती ही भावनात्मक प्रवृत्ती आसून संतकवीच्या भक्तीगितांप्रमाण सुफी कवीच्या प्रेमगाथांनीय ती दिसता. बौद्धपंथी सिद्ध पुरूश आनी नाथपंथी योगी हांच्या पदांचोय निर्गुण काव्याचेर प्रभाव आसा. कबीराच्या ज्या पदांनी निराकार ईश्वराची उपासना करपाचो उपदेश केल्लो आसा तांकां ‘कबीरदास की वाणी' अशें म्हण्टात. ती पदां निर्गुण ह्या नांवानूय प्रसिद्ध आसून भक्तीपूर्ण आसात. भजनां आनी निर्गुण गितां हांचो वण्र्य विशय जरी एकूच आसलो तरी निर्गुण गितां एके वेगळे लयीन गायतात. भोजपूरी संत कवीनीय निगून पदां रचल्यांत. तातूंत रहस्यवादी भावना भरिल्लयो आसात. तातूंत ईश्वराक महाजन म्हळां जाल्यार केन्नाकेन्नाय छयल म्हळां. आत्मो आनी परमात्मो हांचेविशीय सोबीत रुपकां त्या गितांनी आसात. तातूंतली दुसरी ओळ आहो रामा’ जावं ‘कि आहो मोरे रामा’ ह्या शब्दसमुहान सुरू जाता आनी ‘हो राम’ ह्या शब्दांनी सोंपता. देखीक - पाँच दे पचीस कोसे बसेले महाजन हो | कि आहो मोरे रामा, कवना अवगुनवा हरि मोरे रुसेले हो राम | पूण ताणीं सगुणभक्तीक म्हत्व दिलें. एकनाथान मात सगूण-निर्गुण एकच आशिल्ल्याचे सांगलां - माइने स्वरुप निज निर्गुण । अथवा वैकुंठीचे सगूण । दोन्ही एकचि निश्चयें जाण । सगुण निर्गुण समसाम्य ॥ भागवत संप्रदायाचो प्रभाव आशिल्लया महाराष्ट्रासारक्या प्रदेशांत निर्गुण परब्रह्माची कल्पना प्रभाव घालूक पावलिना. – कों. वि. सं. मं. �
