कोंकणी विश्वकोश : २ उपक्रमांत वांटो घेतिल्लया वांगडयांची सुची अशा अर्थान निर्देशिका ह्या शब्दाचो अर्थ जाता. इंग्लंडांत वेगवेगळ्या वाठारांखातीर वर्णक्रमाप्रमाण तयार केल्ली ‘टपाल कार्यालय निर्देशिका' ही हेर सगळ्या निर्देशिकांनी तातूंत १) न्यायालयां २) कार्यालयां ३) रस्ते ४) कायदे ५) संसद ६) टपाल नगरपालिका ७) वेपार - वेवसाय ८) बैंको ९) उपनगर आनी १०) टेलिफोन आदी नांवांखाला आद्याक्षराच्या क्रमाप्रमाण म्हायती दिल्ली अासा. मराठी वा कोंकणींत निर्देशिका वा डिरेक्टरी हो शब्द हेर नामावळी -पुस्तिकांक लायनासतना फकत ‘दूरध्वनी निर्देशिका' (टेलिफोन डिरेंक्टरी) खातीर रूढ जाल्लो आसा. - कों. वि. सं. मं. निर्मल पंथ : शिखांचो एक उपपंथ. निर्मल म्हळ्यार विशुद्ध. कॉय लोकांच्या मतान निर्मल पंथाची स्थापना इ. स. च्या सतराव्या शतमानांतल्या विरसिंघ नांवाच्या मनशान केली जाल्यार कांय लोक गुरू गोविंद सिंगाकय ताचो संस्थापक मानतात. ह्या पंथाचे अनुयायी मथुरा, वृंदावन, हृषीकेश आदी थळांनी आसतात. हे लोक कट्टे धर्मनिश्ठ आनी खर ब्रह्मचारी आसतात. भौतीक जिणेविशों तांकां मातूय अनुराग नासता आनी ते आपल्या शरिराकडेनूय व्हडलेशें लक्ष दिनात. कांयकडेन ते नागडेय मेळटात. पूण चडशे ते धुतवस्त्रां वापरतात. तांचो दिक्षाविधी सामको सादो आसता. साकर घाल्ले उदक लोखणाच्या आयदनांतल्यान पियेतकूच तांचो दिक्षाविधी पुराय जाता. ह्या उदकाक ते अमृत मानतात. उदकांत साकर घालून दवरतकूच पांच साधू ग्रंथसाहेबाचे पठण करून हें उदक मंत्रायतात आनी ह्या सुवाळ्याक ते अमृतप्राशन म्हण्टात. हे लोक चडशे मठांतूच रावतात पूण तातूंतले कांय जाण पावसाळो सोडून आठ म्हयने भोवडीय करतात. एका गांवांतल्यान दुसच्या गांवांत वतना ते कपडे थंयच उडयतात आनी हेर वस्तू लोकांक वांटून दितात. तांच्या मठ मुखेल्याक महंत अशें म्हण्टात. ते चडशे भगवे कपडे वापरतात. ह्या मंडळाचे कांय नेम आसतात, तांकां दस्तूर-उल-अमल अशें म्हण्टात. महंताची वेंचणूक करप, तांची पात्रताय थरोवप, लंगरांची (अन्नछत्र) वेवस्था पळोवप आदी गजालींचो तातूंत आस्पाव जाता. हे लोक शास्त्राभ्यास करतात. पूण योगसिध्दीचेर तांचो विश्वास नासता. देव म्हणून ते ग्रंथ साहिबाची पुजा करतात. तांचो खुबसो आचार मुसलमानांवरीच आसता. तांची प्रार्थनाय सामुदायीक आसता. निर्मल पंथीय साधूक कांय जाण सुधारक साधूय म्हण्टात. - कों. वि. सं. मं. निर्मोळी : अन्नावांगडा वा हेर खावपाच्या पदार्थातल्यान विखारी द्रव्यां पोटांत वतकूच जी हाग-ऑक जाता तिका ‘निर्मोळी' (Food Poisoning) म्हण्टात. जंतू, रसायनीक द्रव्यां, विखारी फळां, विखारी लागून अन्न दुशीत जाल्ले आसल्यार पोटांत खूब दुखूक लागता. पोटांत ‘3 - निर्मोळी धवळप, पोटांत वळप, पोटाक हात लायल्यार वा दामल्यार खूब दुखप विखारी अळमी खावन निर्मोळी जाल्यार नदर मंदावता आनी झेमिल्लेवरी जाता. पणसाचे गरे, तांतयां वा कांय तरांचे नुस्तें खाल्लयान, कांय लोकांच्या आंगार पिताम येता ती अॅलर्जीक लागून येता. सांसवां, वेलदोडे आनी सूंठ ह्या पदार्थाचे मसाले खाल्यार लेगीत कांय जाणांक हो विकार जांव येता. ह्या विकारांचीं लक्षणां निर्मोळेभाशेनूच आसतात पूण तांकां निर्मोळी म्हणूक येना. अशेंय म्हण्टात. निर्मोळी मुखेलपणान दोन कारणांनी जावं येता. १) बादीत जंतू आनी २) रसायनीक पदार्थ. बादीत जंतूंभितर सालमोनॅला टायफीम्युरी, स्टॅफिलोकोक्कस ऑरीअस्, क्लोस्ट्रीडीयम व्हेल्ची आनी क्लोस्ट्रीडीयम बोटुलीनम हांचो आस्पाव जाता. बोटुलीनमची लागण उण्या प्रमाणांत जाता पूण ती घातक आसता. सालमोर्नेला आनी स्टॅफिलोकोक्कस हांची लागण चड प्रमाणांत जाता. जंतुबाधीत निर्मोळी खूब तरांनी जावं येता. देखीक - हुंदराच्यो लेणयो, घाणयारे मूस वा पाली सारकिल्या कांय प्राण्यांचो अन्नाकडेन संबंद मास, मटन तांतयां हे खावपाचे जिन्नस (सालमोनॅला जंतू) साकरेचो पाक, खावपाच्यो क्रिमी (क्लोस्ट्रीडीयम जंतू), सूप, कस्टर्ड, दूद वा दूदाचे जिन्नस (स्टेंफिलोकोक्कस), बाजारी बंद डब्यांतलीं खावपाचीं तयार खाणां, लोणचीं (बोटुलिनम) ह्या पदार्थानी जंतूबादक निर्मोळी जावं येता. हे तरेची निर्मोळी जावपाचे प्रमाण खानावळी, कॅम्प, सुवाळ्याचीं भौशीक जेवणां आशिल्लया सुवातीनी चड आसता. गोरवां, दुकरां अशा खावपाक वापरतात त्या जनावरांभितर सोलमोर्नेला हो जंतू चड करून आसता. अशा पिडेस्त जनावरांक मारतकूच तांच्या मासांत हे जंतू वाडटात. उपरांत मनशान तें मास खातकच ताका तो रोग जाता. हुंदराच्या लेणयांतल्यान ह्या रोगाचे जंतू पातळटात. कोंबयो, चड करून स्टॅफिलोकोक्कस ह्या जंतूंच्या आनी क्लॉस्ट्रिडियम जंतूंचे वाडीक लागून अन्नांत जंतूवीख-तयार जाता. जंतूंक लागून जावपी निमॉळेत स्टेंफिलोकोक्कस जावपी निमॉळी चड मेळटा. अशे तरेच्या रोगजंतूंपसून स्वताक रोग जायना, पूण दुसच्याक मात त्या जंतूंपसून रोग उत्पन्न करूंक शकपी व्यक्तीक रोगवाहक व्यक्ती म्हण्टात. अशा मनशाचो जेवण करप, दुसन्यांक वाडप ह्या गजालींनी संबंद आयल्यार आसता, पूण ती केन्नाय चूकून जाता. हें वीख पचन तंत्रावांगडा, शरीराच्या हेर भागांकूय अपाय करता. ऑक्सिजन नाशिल्लया वातावरणांत ह्या जंतूंची वाड बरी जाता तेखातीर बंद डब्यांतल्या अन्नांतल्यान ही वीखबाधा जावपाची शक्यताय चड आसता. निर्मोळी जातल्या रसायनीक पदार्थाभितर दोन गट जावं येतात - १) सारी, जंतुनाशकां, कॅडमियम, पारो. २) विखारी फळां, दर्यातले प्राणी.
