कोंकणी विश्वकोश : २ नेमिचंद्र : (बारावें शतमान). कन्नड भाशेत रचना करपी नामनेचो रट्टराज लक्ष्मीधर (११७०) हाणे नेमिचंद्राक आलाशिरो दिल्लो आनी होयसळ राजा वीर बल्लाळ हाचो मुखेल प्रधान सेज्जवळू पद्मनाभ हाणे पळोवन मोगांत पडिल्लया आनी उपरांत ताटातूट जावन परत मेळिल्लया हे फाटभुयेचेर नेमिचंद्रान हें काव्य बरयलें. ‘नेमिनाथपुराण' ह्या चंपूकाव्यांत बाविसाव्या तीर्थंकराचे चरित्र वर्णिल्ले आसून तातूंत आयिल्ली हरिवंशकुरुवंशांची कथा ही कृष्णाचीच कथा. ही कथा पुराय नासून तातूंत कंसवधामेरेनचोच भाग आयला. कवीच्या मरणाक लागून हें काव्य पुराय जावंक शकलेंना. म्हणून ह्या काव्याक ‘अर्धनेमिपुराण' अशें म्हण्टात. त्या काव्यांतल्यो जिव्यो व्यक्तीरेखा, कल्पकताय आनी सोंपी शैली हांचेवयल्यान - कों. वि. सं. मं. नेरुदा, पाब्लो : (जल्म : १२ जुलय १९०४, पॅरल चिली; मरण : २३ सप्टेंबर १९७३, सांतीयागो, चिली). नामनेचो चिलीयी कवी. स्पॅनीश भाशेत ताणे
नाव ने फताली रिकादों रे यास. १९२० सावन ताणे पाब्लो नेरुदा ह्या नांवान बरप केले अTनी १९४६त ह्याच नां वाचो कायदेशीर स्विकार केली. ताचे शिक्षण टो यूको आनी सांतिआगो शारांनी 。三 / जाले. पिरायेच्या घडत आसतनाच नामनेची चिलीयी कवयित्री गाब्रिएला मिसत्राल हिचो सहवास ताका मेळ्ळो. तिणे ताका कितल्याशाच अभिजात ग्रंथांची वळख करून दिली. ह्या ग्रंथांच्या वाचनान तो साम्यवादावटेन धुंवलो. ত্ৰা------- फ्रेंच भाशेच्या उच्च शिक्षणाखातीर पाब्लोचो राबितो सांतियागोक आसतना थंयच्या चिलीयी विद्याथ्र्याचे संघटनेवरवीं जाल्ले काव्य सतींत ताणे इनाम मेळयलें. १ ९२३त Crepusculariē ताचो पयलो कवितांझेलो उजवाडाक आयलो. १९२४त उजवाडाक आयिल्लया veinte Poemas de amor y una cancion desesperada' S.II कवितांझेल्याक लागून एक o 8 ዓ नेवगी, गजानन रामचंद्र म्हान कवी म्हणून ताणे नामना जोडली. ताचे उपरांतचे कांय उल्लेख करपासारके कवितांझेले अशे : Tentatira hombre infininito (q RR6) El hondero entusiasta (1933). १९२७त ताची रंगून हांगा वाणिज्यदूत म्हणून नेमणूक जाली आनी ते उपरांत राजनितीक सेवेच्या निमतान युरोपांत, दक्षिण अमेरिकेंत आनी उदेतेकडल्या कांय देशांक ताणे भेटी दिल्यो. ताचे काव्यलेखन मात अखंड चालू आशिल्लें. १९३५त वाणिज्यदूत म्हणून तो माद्रीदाक १९३६त स्पेनांत जाल्या यादवी झुजांत ताची इश्टीण नामनेची स्पेनीश कवी आनी नाटककार फ्रदेरिको गार्सिपा लॉक हिका मरण आयले. ह्या झुजाचे दुखदिणे परिणाम खोलायेन ताच्या मनार जाले. Espana en el corazon ह्या ताच्या काव्यांत ताचें पडबोंब पडलां. फुडें दुस-या म्हाझुजाच्या चिलीयी सिनेटचो वांगडी म्हणून १९४५ तो वेंचून आयलो आनी देशाच्या विंगड विंगड प्रस्नांनी ताणे आस्थेन लक्ष घालें. १९४९ त ताणे सोविएत युनियनाक भेट दिली. ह्याच काळांत VITôi Canto general (१९०५) हें अमेरिकेवयलें म्हाकाव्य बरयलें. युरोपाच्या प्रभावांतल्यान मुक्त जाल्ल्या स्पेनी अमेरिकी कवितेचो साक्षात्कार ह्या म्हाकाव्यान घडयलो. चिलींत १९७०त सत्तेर आयिल्लया साल्वादोर आयंदे ह्या माक्र्सवादी अध्यक्षान पाब्लोची फ्रांसांत राजदूत म्हणून नेमणूक केली. एक म्हान शांततायवादी आनी मानवतावादी कवी म्हणून पाब्लोन नामना मेळयली. भावकविते सावन म्हाकाव्यामेरेन वेगवेगळे तरेची कविता ताणे समर्थपणान बरयली. ताच्या कांय कवितांनी अतिवास्तववादी प्रतिभा मेळटात. १९७१ वसा ताका साहित्याखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार फावो जालो. vịHRITTE IfērāTI HETEừzừ (world Peace council) Tì १९५०सावन वांगडी आशिल्लो. १९५३त ताका स्टालिन शांतताय पुरस्कार फावो जाली. १९५०त ताणे भारताक भेट दिल्ली आनी कांय नामनेच्या भारतीय साहित्यिकांकडेन इश्टागत केल्ली. - कों. वि. सं. मं. नेवगी, गजानन रामचंद्र : (जल्म : ७ सप्टेंबर १९३३, दिवचल). सुटकेझुजारी. १९४६ वसा सावन तो राश्ट्रीय वावर करूंक लागलो. पत्रकां लावप, दोडामार्गा वयल्यान पत्रिका हाडून त्यो वांटप, असलीं कामां तो करतालो. १९५४ वससिावन ‘नॅशनल कॉग्रेस गॉय' संघटनेचो तो वांगडी जालो. ६ एप्रिल १९५५ दिसा ताणे म्हापश्यां सत्याग्रह घडोवन हाडपाक सुधाताई जोशी हिका पालव दिलो. २० जुलय १९५५ ह्या दिसा पोलिसांनी ताच्या घराचेर धाड घालून घरांत आशिल्ले राश्ट्रीय साहित्य आनी पत्रकां जप्त केलीं. दुसन्या दिसा ताका ताचो भाव आनी बापायसयत धरलो. पणजे पोलीस ठाण्यांत ताचो खूब छळ केलो आनी ताका आल्तिन्यावयल्या हॉस्पिटलांत व्हरून दवरलो. २२ डिसेंबर १९५५ ह्या दिसा ताका आग्वाद बंदखणींत दवरलो. कांय दीस ताका एकांतवासांत दवरिल्लो.
