पटवारी : महाराष्ट्राच्या ग्रामीण समाज रचणूकेंतलो एक घटक. सरकारी सा-याची वसुली करपाखातीर आणि हेर मुलकी कामां करपाखातीर आदल्या तेंपार दरेका गांवांत कुलकर्णी आसतालो. पूण जंय कुलकर्णी ना थमय थंय सरकार पटवा-याची नेमणूक करतालो. अस्तंत महाराष्ट्रांत आनी व-हाडांतल्या मराठी जिल्ह्यांत सगळेकडेन पटवारी हे म्हयन्याचो पगार घेवपी सरकारी नोकर आसात. तांची बदलीय करतात. एका एका पटवा-याकडेन तीन-चार गांव आसतात. त्या गांवाक पटवा-याचो सजा अशें म्हण्टात. सजांतल्या ज्या गांवांत पटवरी रावता त्या गांवांक सजाचो गांव अशें म्हण्टात. मराठवाडयांत कुलकर्ण्याकूच पटवरी अशें म्हण्टात. आदल्या तेपार तो बलुतेदार आसतालो पूण फुडें ताका तनखो दिताले.
गांवचे वसुलीप्रमाण पटवारींची संख्या निश्र्चीत केल्ली आसाता. ज्या गांवची वसुली धा हजारांवयर आसल्यार दोन आनी तीन हजारांवयर आसल्यार तीन पट्टेदार नेमतात. पटवा-याच्या भावबंदाकूय वतनी हक्की आसता. तेखातीर हो पट्टेदार आपल्य पगारांतलि एक तृतीयांश रक्कम आपल्या भावबंदाक वाट्टा. – कों. वि. सं. मं.
पटेल, केशवभाय गंदाभाय : (जल्म :२५ जुलय १९३१, पार्दी- दमाण).
सुटकेझुजारी. तो ‘आझाद गोमंतक दल‘ संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. भेंसरोडच्या दल संघटनेच्या शिबीरांत तो वावर करतालो. तेचपरी भूंयगत राश्ट्रीय वावरांनीय तो वांटो घेतालो. १९५६त ताका पोलिसांनी धरलो आनी स म्हयने बंदखणींत दवरलो. उपरांत ताका गोंयात हाडलो आनी प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून पांच वयसा बंदखणीची ख्यास्त फर्माली. साडेतीन वर्सा बंदकणीची ख्यास्तभोगतकच आग्वाद बंदकणीतल्यान ताची सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. – कों. वि. सं. मं.
पटेल, खंडूभाय लालभाय : (जल्म :२७ जून १९३१ रिंगणवाडा – दमण).
सुटकेझुजारी. मुळावे शिक्षक आशिल्ले.१९५४ वर्सासावन ति राश्ट्रीय वावरांनी वांटो घेवंक लागलो. गुजरात शिमेलागसार आशिल्ल्या कुंठाच्या ‘आझाद गोमंतक दल‘ संघटनेच्या शिबिराखातीर वावर करपी फुडा-यांक तो पालव दितालो. जून १९५६त, पिलिसांनी ताका धरलो आनि कांयच चवकशी करिनासतना स म्हयने बंदखणीत दवरलो. उपरांत ताका गोंयात धाडलो आनी प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुकार उबो करून चार वर्सा बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. तेभायर १२६० रूपया दंड भरूक लायलो वा दंडभरपायेबदला आनीक दोन वर्सा बंदखण फर्मायली. २८ ऑगस्ट १९५९ ह्या दिसा बंदकणींतल्यान ताची सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. – कों. वि. सं. मं.
पटेल, चिबुबाय रामाभाय : (जल्म :१२ फेब्रवारी १९२५ रिंगणवाडा, दमन).
सुटकेझुजारी.तो ‘आझाद गोमंतक दल‘ संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.१९५४ वर्सासावन ताणें राश्ट्रीय वावर करूक सुरवात केली. जून १९५६त पोलिसांनी ताका धरलो आनी कांयच चवकशी करिनासतना स म्हयने बंदखणीत दवरलो.उपरांत ताका गोंयात हाडलो आनी प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुकार उबो करून चार वर्सा बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. तेभायर १२६० रूपया दंड भरूक लायलो वा दंडभरपायेबदला आनीक दोन वर्सा बंदखण फर्मायली.२८ ऑगस्ट १९५९ ह्या दिसा बंदकणींतल्यान ताची सुटका जाली. १५ऑगस्ट१९७२भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. – कों. वि. सं. मं.
पटेल, जगनभाय मिथलाभाय : (जल्म : ६ जानेवारी १९२७, दमण).
सुटकेझुजारी. मुळावे शिक्षण गुजरातींतल्यान घेतलें. तो ‘आझाद गोमंतक दल‘ संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.१९४८ त ताणें ‘किसान चळवळीत‘ वांटो घेतिल्लो. दादरा आनी नगर हवेलीचे सुटके उपरांत ताचो गुजरात शिमेलागसार आशिल्ल्या कुंटा वाठारांतल्या ‘आझाद गोमंतक दल‘ संघटेच्या फुडा-यांकडेन संबंद आयलो. तांच्या मायगदर्शनाखाला तो ‘क्रांती‘ नांवाचें पत्रक वांटूक लागलो, तशेंच दमणच्या राश्ट्रीय वावरांनी वांटो घेवक लागलो. १९५६त पोलिसांनी ताका धरलो आनी उपरांत गोंयांत धाडलो. प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुकार उबो करून स वर्सा बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. साडेतीन वर्सा ख्यास्त भोगले उपरांत ताची बंदखणीतल्यान सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. दमण जिल्हो सरकारी सोसायटी कार्यकारी समितीचो वामगडी म्हणून ताची वेंचणूक जाली. – कों. वि. सं. मं.
पटेल, जिवनभाय गोवन : (जल्म :१८ सप्टेमबर १९२९, पट्टारा – दमण).
सुटकेझुजारी.तो ‘आझाद गोमंतक दल‘ संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.दमणशिमेलागसार वावर करपी दल संघटनेच्या शिबीरांत तो वावर करतालो.
सुटकेझुजारि प्रबाकर सिनारी आनी भिकुबाय पांडे हाणी दिल्ली ‘क्रांती‘ नांवाची राश्ट्रीय पत्रकां तो वांट्टालो. ते भायर तांच्या मार्गदर्शनाखाला तो विध्वसंक वावरांनी वाटो घेतालो. १९५६त पोलिसांनी ताका धरलो आनी स म्हयने बंदखणीत दवरलो.उपरांत ताका गोंयांत हाडलो. ताका प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुकार उबो करून स वर्सा बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.साडेतीन वर्सा ख्यास्त भोगले उपरांत ताची आग्वाद बंदखणीतल्यान सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.– कों. वि. सं. मं.
