शेतां आसतालीं. तांचेकडेन अजापभरीत जावपासारकें भांगर आनी वज्रां आशिल्लीं. तांच्या बायलांकूच न्हय जाल्यार दादल्यांकय भांगराचे अलंकार घालपाची आवड आशिल्ली. ते चड करून न्हंयेचे देगेर रावताले आनी हुंवाराचें उदक नगरांत येवंचें न्हय देखून आपलीं घरां उंचायेचेर बांदताले. शारा भोंवतणीं खोल व्हाळ खणून तातूंत उदक भरून दवरताले. ताका लागून दुस्मानाक तांचेर हल्लो करपाक त्रास जाताले. पणीचो एक कुयव नावांचो एक राजा आशिल्लो. ताच्या राबित्याक तीन न्हंयांच्या प्रवाहांनी रेवाडो घातिल्लो. ह्यो ती न्हंयो म्हळ्यार शिफा न्हंयचे तीन फांटे. ताकां व्हडो चलोवपाची कला खबर आशिल्ली. ल्हान व्हड व्हड्यावरवीं तांचो पयस पयस वेपार चलतालो. वेपार धंद्याखातीर भोंवतना तांचेमदले जायते पंगड गोरवां चोरपाचें काम करताले आनी हाका लागून तांचेर झुजाचे प्रसंग येताले. तातूंत तांकां चड करू अपय्सूच मेळटालें, अशें वर्णन ऋग्वेदांत मेळटा.
वैदिक आर्य तांकां आपले दुस्मान मानताले. पणीक ना करपाखातीन ते परत परत देवाची प्रार्थना करताले. पणींनी अंगिराचीं गोरवां व्हेली आनी तांचो सोद लावपाखातीर इंद्रान सरमा नांवाचे दुतीक ताचेकडेन धाडली अशें वर्णन ऋग्वेदांत आसा. पूण गोरवां उबारू व्हरपाची गजाल पणीपरस वैदिक आर्यांनीच चड प्रमाणांत केली अशें ऋग्वेदांतल्या जायत्या उल्लेखांवयल्यान कळटा. पणीचें गोधन लुटपावयल्यानच आर्यांनी तांचेकडेन वाद सुरूकेलो. गोरवां उबारून हाडपाखातीर जां झुजां जाताली तांकां गोषुयुधम वा गोसाता म्हण्टाले. वैदिक आर्य पशुधनावांगडाच धान्यसांठेय लुटून व्हरताले. अशा अन्नाचे सांठे लुटपाखातीर जीं झुजां जातालीं तांकां वाजसाता म्हण्टाले. आर्यांच्या आनी पणींच्या अशा झुजांत पणींचें सुमाराभायर नुकसाण जालें. तांचो समाज विस्कऴीत जालो. जायत्या जाणांक आर्यांचें दास्यत्व आपणावंचें पडलें. फुडें पणींतलो कांय लोक दक्षिणेंत वचून रावले. कांय लोक हिमालयाच्या मुळसांत वचून रावले जाल्यार कांय उदेंत भारतांत गेले. उदेंतेकडेन गेल्ले पणी ज्या वाठारांत गेल्ले थंय दाट रानां आनी रानटी लोकांची वसती आशिल्ली. थंय वतकूच ते स्वताची संस्कृती विसरून गेले. सद्दया तांकां पणिकोच ह्या नांवान वळखतात.
जे पणी आर्यावर्तांत रावतले ते आर्यांकडेन भरसून गेले. तांतूतल्या कांय जाणांनी आर्यांची भास आनी संस्कृताय आपणायली. - कों. वि. सं. मं.
पतंग- एका मनोरंजक खेळांतलें खेळणें. पतंग ह्या फुलपाखराचे एके जातीच्या आकारावयल्यान ताका हें नांल पडलें. इंग्लिशींत कायट ह्या पक्ष्याच्या आकारमाना वयल्यान पतंगाक कायट (kite) हें नांव पडलें. दोन बारीक बोड्यो वा व्हीर, हांचेर कागद, प्लास्टीक वा कपडो दसोवन पतंग तयार करतात.
सादारणपणान पतंगाचो आकार हो चवकोनी आसता. पूण आधुनिक काळांत वेगवेगळ्या आकाराचे पतंग करतात. अशा पतंगाखातीर उबे बड्येचेर दुसरे बड्येची कमान करून ताचेर कागद, प्लास्टीक वा कपडो दसोवप जाता. उबे बड्येक एक सूत बांदून त्या सुताक पतंग मळबांत सोडपाक वापरपाचो दोरो बांदतात. ह्या बांदपांतल्यान पतमगाचो भार थारता. वट्ट पतंगाचो समतोल सादून पतंगाक वा-याच्या ल्हारार उबपाक सोंपें जावचें म्हणून पतंगाक शेंपडी दसयतात. ह्याच कारणाक लागून कांयकडेन पतंगाक शेंपडेबदला वा शेंपडेवांगडा दोन कोनांचेर (कानांचेर) गोंडे बांदतात. देशाप्रमाण पतंगाचे प्रकार, आकार, रंग, मापां बदलतात. शेवणीं, मनीस, व्हडीं, पांखे, पेटी, ड्रेगन अशा आकाराचे पतंग तयार केल्ले मेळाटात. वा-यार पतंग सोडप हो भोवतेक सगळ्याच देशांतलो एक आकर्शक क्रिडा प्रकार आसा.
इ. स. पयलीं पांचव्या शेंकड्यांतलो टरण्टमचो ग्रीसी तत्वज्ञ आर्कार्यटस हाका पतंगाचो अधिकृत जनक मानतात. पूण ताचे पयलींच संवसारांत, विशेश करून आशिया खंडांत पतंगाचो वापर जातालो हाच्यो कुरवो मेळटात. इ. स. पयलीं 206त चीनी सेनानी हान सिन हाणें झुजांत पतंगाचो वापर केल्ल्याचो उल्लेख मेळटा.
सद्द्याक पतंग हें एक निखटें खेळाचें जालां. विमानां, हवाई सत्र्यो, बोमाडे, ग्लायडर हांचे सारकिल्या अंतराळांत उड्डाण करपी साधनांचो सोद लागचे पयलीं अंतराळांतलें एक प्रसार माध्याम म्हणून पतंगाचो उपेग जाल्लो आसा. आदल्या काळांत विशेश करून झुजाच्या काळांत संदेश दिवपाचें काम पतंगावरवीं उल्लेख मेळटा. तशेंच उंचल्यान छायाचित्र घेवपाखातीर पतंगाचो उपेग जातालो. 1752 बेंजामिन फ्रँकलि ह्या नामनेच्या शास्त्रज्ञान वादळी विजेचो अभ्यास करून घेवपाचो प्रयोग करपाखातीर धातूची चावी बांदिल्लो पतंग वापरलो. 1894त कॅ. बेडन पॉवॅल हाणें सुमार 10 मी. उंचायेचो पतंग तयार करून ताचेवरवीं एका मनशाक सुमार हवेंत वयर उबारपाचो प्रयोग केल्लो.
नायगारा धबधव्याचेर हुमकळपी पुलाची पयली सरी पतंगावरवीं घाली. विमानाचेर नाळींचे गुळे सोडपाच्या सरावाखातीर अमेरिकेंत पतंगाचो
