Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/661

From Wikisource
This page has not been proofread.

सगळेच खेळ पत्त्यांच्या एका पॅकान खेळूंक येनात कांय खेपे पत्त्यांचे दोन पॅक लागतात. कांय खेळांनी एका पॅकांतले सगळे पत्ते लागतातूच अशें ना. पत्त्यांक वेगवेगळ्या खेळांनी वेगवेगळे गूण आसतात. जायत्या खेळांनी एको सगळ्यांत व्हड आनी दुको सगळ्यांत उणो मानतात. जाल्यार कांय खेळांनी एका हो एक हे संख्येइतलो धाकलोय आसता. हरशीं चडशें म्हत्व नाशिल्ल्या गुलामाक कांय खेळांनी म्हत्व आसता. पत्त्यांच्या खेळांत एक खेळगड्यापासून जायत्या खेळगड्यांक वांटो घेवंक मेळटा. अशे वेगवेगळे प्रकार आसात.कांय खेळांनी कांय खेळांनी भागीदार आसतात वा कांय खेळांच्या डावांत खेळगडो स्वतंत्र आसता. पत्त्यांच्या चडशा खेळांनी दरेका खेळगड्याक क्रमाक्रमान पत्ते पिसचे पडटात. पूण कांय खेळांनी खेळगड्यान सांगिल्ले हात जायनात जाल्यार दंड म्हणून पत्ते पिसचे पडटात. पत्ते पिसतकूच वांटपी खेळगड्याक कुशीच्या खेळगड्या कडल्यान पत्त्यांचो जोड कापून घेता आनी उपरांत खेळगड्यांक पत्ते वांटूंक सुरवात करता. पत्ते खेळगड्यांमदीं विशिश्ट संख्येन वांट्टात. म्हळ्यार त्या त्या खेळाक विशिश्ट संख्येनूच पत्ते वांटपाची चाल आसा. - कों. वि. सं. मं.

पत्रे, मनोहर धाकटु- (जल्म 30 मार्च 1930, होंडा-सत्तरी) गोंयचो सुटकेझुजारी. सुर्वेक तो आझाद गोमंतक दल संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. 1953 वर्सासावन तो नॅशनल काँग्रेस गोवा संघटनेचो वांगडी जालो. सुटके चळवळीच्या काळांत तो पत्रकां वांटप, पुलांचेर स्फोट घडोवन हाडप असल्या वावरांनी वांटो घेतालो. 12 ऑगस्ट 1955 ह्या दिसा कृष्ण माईणकार हाच्या फुडारपणाखाला होंडा पोलीस ठाण्याचेर हल्लो करपांत ताणें वांटो घेतिल्लो. पोलिसांनी ताका धरल आनी ताचो खूब छळ केले. ताका सात म्हयने पिशांच्या हॉस्पिटलांत दवरिल्लो. सुटका जाले उपरांत तो परतो राश्ट्रीय वावर करूंक लागलो. 1957त ताणें माईणकराच्या फुडारपणाखाल परत कुडाळ पोलीस ठाण्याचेर हल्लो केलो.

13 डिसेंबर 1961 ह्या दिसा कृष्ण मयेंकीरीच्या फुडारपणखाल ताणें होंड्यांत पुर्तुगेज कर्मचा-यांचेर भिरांकूळ हल्लो केल्लो.

भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला. -कों. वि. सं. मं.

पथनाट्य- (पळेयात नाटक).

पद्म पुराण- 1- एक वैश्णव पुराण. पुराणांचे वळेरेंत हें दुसरें पुराण. हें पुराण म्हापुराणांतलें एक. देवी भागवंतांत ह्या पुराणाचो चवदावो क्रमांक लागता. ह्या पुराणांत 55 हजार श्लोकसंख्या आसा. ह्या पुराणाचो पांच खंड आसात. तांचीं नांवां अशीं-

प्रथमं सृष्टिखण्डं हि भूमिखण्डं व्दितीयक्म । तृतींय स्वर्गखण्डं च पातालं च चतुर्थकम् ।। पञ्चमं चोत्तर खणडं सर्वपापप्रणाशनम् ।

अर्थ- पयलो सृश्टिखंड, दुसरो भूमिखंड, तिसरो स्वर्गखंड, चवथो पाताळखंड आनी पांचवो उत्तराखंड हे आसात. ह्या पुराणांत विश्य आयल्यात ते अशे-

सुश्टिखंडांत सूत-शौनक हांच्या संवादांतल्यान पुराणाचो प्रपंच, पुलस्त्य आनी भीष्म हांच्या संवादांवरवीं सृश्टिकथन, प्रलय- वर्णन, दुकराचें रूप घेवन विष्णुन धर्तरेचो केल्लो उध्दार, चार वर्णांची उत्पत्ती, विष्णु आनी ब्रह्म हांचे संवाद, दक्षयज्ञाचो विध्वंस, देव –दानव- गंधर्व- उरग- राक्षस हांची उत्पत्ती, बाणासुराचें चरित्र, गरूड संपात्ती आनी जटायू हांच्यो जल्मकथा, विष्णुन दशावतार घेतले ताचें कारण, भृगृचो विष्णुक शाप, शिवाकडल्यान ब्रह्मशिरच्छेद, वाराणसी-महात्य, पुष्करोत्मत्ती, सरस्वतीमाहात्म्य, वृत्रासुरोपाख्यान, दधीचिकथा, अगस्त्यचरित्र, वीरभद्रोपत्पत्ती, वामन अवतार, तारकासुराची कथा, कार्तिकेयाचो जल्म, गंगामाहात्म्य, सूर्यचरित्र, दुर्गापुजा आनी हेर.

भूमिखंडांत- शिवशर्मा ब्राह्मणाक पितृभक्तीवरवीं सर्ग मेळोवन दिता, देवकथा, पृथुचरित्र, इंद्राक इंद्रपद मेळप, सुव्रतोपाख्यान, मरुतांची उत्पत्ती, जैनधर्मकथन, सूकरोपाख्यान, नहुष आनी ययाती हांचें आख्यान, शिवर्मकथन, यमपीकथन, सर्गाचें वर्णन, वासुदेवस्तोत्र, अशोकसुंदरीची कथा आनी हेर.

स्वर्गखंडांत- दुष्यांतचरित्र, अप्सरा लोकवर्णन , सूर्यलोकांचें वर्णन, रुद्रसर्ग, रावण-कुबेराचो जल्म, वैकुंठवर्णन, सागराख्यान, गंगावतरण, दिवोदास, हरिश्चंद्र आनी मान्धाता हांचीं चरित्रां, आश्रमधर्म, भक्ष्याभक्ष्यविचार, दक्षयज्ञ, सतीचो देहात्याग, राजधर्म आनी हेर.

उत्तरखंडांत- बदरिकाश्रमाचें वर्णन, जालंधाराचें कथन, श्रीशैल, हरिव्दार, गया, गंगा, तुलसी, प्रयाग, अन्नदान, एकादस हांचीं माहात्म्यां, चातुर्मास व्रताचो विधी, मृद्गल मुनीचें आख्यान, विष्णुसहस्त्रनाम स्तोत्र, रामरक्षा, धर्मतोखणाय, अपामार्जन, वैष्णवलक्षण, दरेक म्हयन्याचीं महात्म्यां, नेत्रवती महात्म्य, विंगड विंगड तिर्थांचीं महात्म्यां, गीता महात्म्य, भगवत सप्ताह पद्दत, मार्कमडेयाची कथा, सुंदोपसुंदकथा, कुंडलविकुंडलकथा हे विशय ह्या खंडांत आयल्यात.

ह्या पुराणाच्यो बंगाली आनी देवनागरी अशो दोन उपलब्द आसात. देवनागरींतली प्रत पुण्याच्या आनंदाश्रमांत चार वांट्यानी छापल्या. हे प्रतीमत आदी नांवाचो एक खंड चड आसा. ह्या आनंदाश्रमांत छापिल्ल्या पद्म पुराणाची अध्यायसंख्या 628 आनी श्लोकसंख्या 48452 इतली दिल्या. -कों. वि. सं. मं.

पद्म पुराण -2- एक जैन पुराण. हें पुराण रइधू हाणें अपभ्रंश भाशेंत बरयलां. रामकथेचें वर्णन हो ह्या पुराणाचो मुखेल विशय. हातूंत 11 संधी आनी 265 कडवके आसात.

पद्म हें रामाक दिल्लें नांव आसून, तो जैन आशिल्ल्याचें मानलां.