पयशे शिल्लक नासले जाल्यार बॅंक धनादेशाचे पयशे दिना. बॅंकेन खातेदाराक थरावीक शिमेमेरेन तारणार वा तारणावयर ज्यावेळार रीण दिवपाचे मान्य केल्लें आसता, तेन्ना ते शिमेमेरेन खातेदाराचे पयशे बॅंकेकडेन ठेव कशी आसता. ताका लागून बॅंक ते शिमेमेरेन खातेदराच्या धनादेशाचे पयशे दिता. पून ती शीम हुंपतकच मात बॅंक धनादेशाचे पयशे दिवंक शकना.
धनादेश वा हुंडी वा वचनापत्रां दोन तरांची आसूं येतात. 1) नामजोग ( ऑर्डर ) : हाचे पयशे आदात्याक ( doner ) वा ताचो आदेश दिल्ल्या मनशाक दिवपाचे आसतात. 2) दर्शनी ( बॅरर ) : हाचे पयशे आदात्याक वा दाखोवप्याक दिवपाचे आसतात.
पृशठांकन हें चड करून दोन तरांचे आसता. पुराय पृष्ठांकन आनी कोरें पृश्ठांकन, हातूंत एक धारक जो दुस-या धारकाक हे अधिकार दिवपाचो आसता ताचो उल्लेख करून आपली नीशाणी करता आनी ताका त्या पत्राचो धारक करपाचे नदरेन परक्राम्य पत्र दिता. हाका पुराय पृष्ठांकन म्हणटात. को-या पृश्ठांकनांत धारक हो सुर्वेक त्या पत्राचेर निशाणी करता आनी ताचे पयशे कोणाक दिवपाचे ताचें नांव पृश्ठांकन करतना बरयना. पूण पत्र वाहकाक हे पयशे मेळटात. ताका लागून हाका कोरें पृश्ठांकन म्हण्टात. ताका लागून ह्या पत्राचें रूप उपरांत ना जावन तें परक्राम्य पत्र दर्शनी जाता. म्हणजेच हाचेफुडें हो अधिकार परत कोणाय तिस-या मनशाक दिवपाचो आसल्यार फकत हस्तांतरान हे अधिकार दिवप धेवप जातात. हाचेभायर धनादेश हो रेखांकीत वा अरेखांकितूय आसूं येता.
जेन्ना धनादेशाचेर दोन समांतर रेगो ओडटात तेन्ना ताका रेखांकीत धनादेश म्हणटात. ह्या दोन रेगांमदीं आनी कंपनी वा ताचें ल्हान रूप वा नॉट निगोशिएबल अशेंय केन्ना बरयतात. हे शब्द म्हळ्यार रेखांकनाचेच भाग. जेन्ना धनादेश हो रेखांकीत आसता तेन्ना तो जे बॅंकेवेर काडटात तेन्ना ती बॅंक धनादेसाची रक्कम बॅंक खात्यार जमा करपाखातीर दिता. म्हणजेज धारकाक हे पयशे रोख मेळनासतना ताका ते ताचे बॅंकेकडल्यान घेंवे पडटात. रेखांकनांत अकाऊंट पेई वा पेई हे शब्द वापरिल्ले आसल्यार त्या धनादेशाचे पयशे फकत आदात्याच्या खात्यांतूच जमा जातात.
1. थळ हुंडी – हातंत अंतर्देशीय आनी विदेशी हुंडी हो प्रकार मोडटा. अंतदेर्शीय हुंडी एका देशांतल्यान दुस-या देशाचेर वा एका देशांतल्या मनशान दुस-या देशांतल्या मनशाचेर काडिल्ली हुंडी.
2. काळ हुडी – हातूंय दर्शनी आनी मुदती अशे दोन प्रकार आसात. दर्शनी हुंडेचे पयशे दाखयतकूच मेळटात जाल्यार मुजती हुंडेचे पयशे हुंडेत बरयल्ली मुजत सोंपतकूच मेळटात.
3. व्यक्ति हुंडी – हो प्रकार नामजोग हंडी वा दर्शनी हुंडी असो आसा.
4. उद्देश हुंडी – हातूंत हक्कपत्रासयत हुंडी वा कोरी ( क्लीन बील ) अशे भाग करतात. भारतांत शाहाजोग हुंडी, जबानी हुंडी, मुलतानी हुंडी, जोखमी हुंडी अशे वेगवेगळे प्रकार आसात. पुर्विल्लया काळासावन भारतांत हुंडी वेव्हार चलता. हुंडेच मुखेल रूप पयशे वसुलीसंबंदान आशिल्ले हें आशिल्ल्यान बॅंको हे अधिकार विकते घेवन ताचेर कळंतर रूपान वा कसरूपान पयशे मेळयतात. बॅंको हुंडी विकती घेतना तांची फावो ती तपासणी करता. हे तपासणेंत ज्या गजालींचो आस्पाव जाता, त्यो गजाली ह्यो-
(1) हुंडी जाचेकडल्यान विकती घेवपाची ताची पत (2) हुंडी ज्या मनशाचेर काडल्या ताची पत (3) हुंडेची रक्कम (4) हुंडी केन्ना फारीक जातली ती मुदत (5) हुंडेचेर आशिल्ल्या निशाण्याची पृश्ठांकनाची पत (6) हुंडी काडपाफाटलो उद्देश. ही तपासणी जातकूच बॅंक विपत्र वा हुंडाचो घेता आनी ती हुंडी दर्शन आसल्यार बॅंकेच्या थरयल्ल्या दरान हुंडेचे रकमेचेर पयशे आकारून उरिल्ली रकम खातेदाराच्या नांवान जमा करता. पूण हीच मुजत हुंडी आसल्यार तिजेर कसर ( DISCOUNT ) आकारता.
हुंडी आनी विपत्र ( बिल्स ऑफ एक्स्चेंज ) – हातूंत वस्तुत : तत्तवाचो फरक ना. कांय प्रमाणांत फरक आसा तो तपशिलाविशींचो. देखीक – शहाजोग हुंडेचे पयशे फकत खात्रीच्याच मनशाक मेळटात. जोखमी हुंडेन जापसालदारकी दाखयता आनी त्या जोखमी ऐवजान ( डॉक्युमेंटरी बिल्स ) म्हाल पावतकूच ताचे पयशे मेळटात वा पयशे दिवप जातात. जबानी हुंडेत रकम ऐकेकडल्यान दुसरेकडेन धाडूं येता आनी ताची पावतीय पयशे धाडप्यांक मेळूंक शकता. हाचेभायर हुंडेचो आनीक एक प्रकार म्हळ्यार मुलतानी हुंडी. हेर हुंडयो म्हालाखातीर काडिल्ल्यो आसतात. पूण मुलतानी हुंडेचें स्वरूप सावकारी हुंडी अशें आसता. म्हणजेच उश्णे दिल्ले पयशे फारीक करपाखातीर मुलतानी हुंडयो वापरतात.
भारतांत 1881 च्या परक्राम्य पत्राच्या अधिनियमांत परक्राम्य पत्रविशीं कायदेशीर तरतूद आसा. पूण ते परक्राम्य लेख ह्या अधिनियमांत केल्लया धनादेश, हुंडी वा वचनपत्र हांचे व्याखेबरहुकूम नासतात. तांकां ह्या कायद्दांतल्यो तरतुदी लागू जायनात देखीक, तयपेड्यांच्यो हुंडयो, रीणपत्रां, राजपत्रां, पोस्टल ऑर्डर, शॅर सर्टिफिकेट.
परक्राम्य पत्रांचो वापर संवसारीक वेपारांतूय करता आशिल्लयान चड करून वेगवेगळ्या राश्ट्रांतले हेविशींचे कायदे सारके आनी सुसंगत आसप वेपारी नदरेन म्हत्वाचें आसता. ब्रिटनान 1957 त धनादेश अधिनियम ( चेक अक्ट ) करून आनी अमेरिकेन आपल्या एकसमाज परक्राम्य लेख अधिनियमांत ( युनिफॉर्म नॅगोशिएबल इन्सटरुमॅंटस लॉ ) सुदारणा करुन काळाप्रमाण फेरबदल केल्यात. भारतांतूय ह्या प्रस्नाचो फेरविचार करपाखातीर भारतीय बॅंकिंग आयोगानी आपल्या 1972 च्या अहवालांत विचार मांडल्यात. कों. वि. सं. मं.
परजा : एक आदिवासी जमात. हो गोंडांचोच एक फांटो आसून तो खूब फाटसारिल्लो आसा. मध्य प्रदेशांतल्या बस्तर जिल्ह्यांत ह्या लोकांची वसती आसा. ह्या जिल्ह्यांत तांकां धूर्व अशेंय म्हणटात. तांचेमदीं भाशेवयल्यान मरी, मटरा आनी हळबा अशे भेद जाल्यात.
जमातींतल्या दोन पुर्वज भावांतल्या व्हडल्या भावाच्या वशंजांक परजा
