बॅरे ह्या फ्रँच तंत्रिकाविज्ञानिकाच्या नांवावेल्यान) लक्षमणचोमो अशींय नांवां आसात. गंभीर श्वसनक्रिया पक्षाघाताचो धोको टळल्यार रोगी पुराय बरो जाता.
संकप पक्षाघात वा पार्किनसन रोग – (जेम्स पार्किनसन ह्या शरीरक्रियाविज्ञानिकाच्या नामवावयल्यान वळखुपांत येवपी रोग). देंवते पिरायेंत पन्नाशी ते स-तरीचे दरम्यान जावपी हें विकृततायेचें कारण आजून कळूंक ना, बायलांपरस हाचें दादल्यांमदी प्रमाण दोट्टी आसात. स्नायू घट्ट जावप आनी कापरो सुटप (कडकडो सुटप) हीं मुखेल लक्षणां आशिल्ले हे विकृततायेची सुवात स्तूप मार्गातलें) काम इबाडप हें आसता. १० ते १५ वर्सा इल्ली इल्ली वाडत वचपी ही विकृतताय हालीं तेपार मेंदवावयल्या खाशेल्या शस्त्रक्रियांक लागून बरीचशी सहन करपाक जावपी थरल्या. लिव्होडोपा नांवाचें वखद ह्या रोगाचेर गुणकारी थरलां (कपवात).
बालपक्षाघात (पोलिओ) – सादारण भाशेंत पोलिओ ह्या नांवान वळखुपांत येवपी ही विकृतताय व्हायरसांतल्यान जाता. मेरूरज्जूंतले अग्रशृंग भागांतल्या तंत्रिका पेशीचे हे व्हायरसाक खास आकर्शण आसता, अशेंय दिसून आयला. विकृतताये सुवाती प्रमाण पक्षाघात जाता (बालपक्षाघात).
आनन (तोंड) पक्षाघात – चे-याचे भाव दाखोवपी स्नायूंच्या ह्या पक्षाघात दोन तरा आसात – अधिकेंद्रकीय आनी अवकेंद्रकीय. हाचेपैकी अवकेंद्रकीय प्रकाराक बेल पक्षाघात म्हण्टात (तंत्रिका तंत्र).
लंबमज्जा पक्षाघात – गिळप, उलोवप, चाळप ह्यो क्रिया वयल्या विकृततायेप्रमाणच अशक्य जाता. पूण हांगा विकृतताय सुवात लंब मज्जा नासून दोनूय प्रमस्तिष्क गोलार्धांतल्या योग्य सुवातेर आसता.
टॉड पक्षाघात – आर. बी. टॉड ह्या इणग्रज शरीरक्रियाविज्ञानिकाच्या नांवान वळखुपांत येवपी पक्षाघात) जॅक्सन अपस्माराचें (जे. एच. जक्सन ह्या इंग्लीश तंत्रिकाविज्ञानिकाच्या नांवान वळखुपांत येवपी अपस्माराचे). झटके आनी ते उपरांत थोडो वेळ तिगपी स्नायू दुबळे करपी पक्षाघात (अपस्मार).
आवर्ती पक्षाघात – ही विकृतताय आनुवांशिक आसून एकाच कुंबांतल्या कांय मनशांमदी ती जाता. स्नायू दुबळे जावपे, परत परत येवपी झटके आनी ते उपरांत पयली सारकी जावपी स्नायूची शक्त हें ह्या विकृततायेचें खाशेलपण आसता.
स्नायू अशक्त जावपा वागंडा रक्तरसातलें पोटॅशियमाचे नित्याचें प्रमाण वाडिल्लें वा कमी जाल्लें दिसून येता. पूण चडशा जीव रासायनीक अभ्यासा उपरांत लेगीत विकृतायेचें निश्र्चित कारण कळूक शकना.
बाळंतरा वेळाचो पक्षाघात – बाळंतरा वेळार आडखळ उप्रासल्यार बायलेची बेगीन सुटका करपाखातीर अर्भकाक कैत्रिम वा मेंदवाक घाय जावन पक्षाघात जांवक पडटा, अशा वेळार कांय तंत्रिकांक वा मेंदवाक घाय जावन पक्षाघात जांवक शकता. देखीक – अर्भकाच्या चे-यार लायिल्ल्या चिमटयाचो आनन (तोंड) तंत्रीकेर पेच पडून जावपी आनन पक्षाघात वा प्रमस्तिष्क घायजावनजावपी मस्तिष्क पक्षाघात.
फलानुमान – पक्षाघाताचें फलानुमान मूळ कारणाचेर आदारून आसता. मेंदवांतल्या शिरांनी रक्तक्लथन (रगत गोठेवन ताची गुठली तयार जावप) जाल्यार ज्या वाठारांनी आनी ज्या प्रमाणांत विकृतताय जाल्ली आसता ताचेर साध्यासाध्या विचार आदारलेलें आसता. दुयेंतीन पीडेची तीव्रावस्था हुपल्या उपरांत एक दोन म्हयन्यांनी स्नायूंनी कार्यशक्त कांय प्रमाणांत परत येता. चड करून पुराय कार्यशक्त पयली सारकी जायना. टॉड पक्षाघात पुराय तरेन बरो जाता. बेल पक्षाघात चड करून ३ ते ६ म्हयन्यांत पुराय बरो जाता. अर्भतकांतलो मस्तिष्क (मेंदू) पक्षाघात चड करून मेंदवांतले जल्मासावन विकृततायजन्य आसल्यर तो कायम स्वरूपाचो आसता. मेंदवांतली आनी मेरूरज्जूंतली कांय अर्बुदां ९नव्या पेशींच्या चड वाडीन निर्माण जाल्ल्यो गाठी) शस्त्रक्रियेन बरीं जातात. ताका लागून तज्जन्य पक्षाघातूय बरो जाता. सकंप पक्षाघात मात्शी मात्शी वाडप वचपी विकृतताय आसून उपाय चालू आसा मेरेन ताब्यांत रावंक शकता. मस्तिष्क शोध आनी परिमस्तिष्क जोर हाका लागून जावपी पक्षाघाताचें फळानुमान थरावीक तरेचें आसता.
सादारणपणान ज्या स्नायूंचो बारीक आनी कुशळताय पूर्ण कामाखातीर उपेग जाता (देखीक – बरोवप, उलोवप आदी). ते स्नायू पयलीं सारके न जाता तांचे कार्यशीलतेत थोडेभोव कमीपण उरतात. हाता पांयाचे व्हड स्नायू चड करून पुराय तरेन पयली सारके जातात. पांयांच्या स्नायूंची सुदारणा हातांच्या स्नायूंपरस अदीक बेगीन आनी बरे तरेन जाता. योगय उपाय येवजण जाली ना जाल्यार स्नायूंचे अवकुंचन जावन पांगळेपणय येता. स्नायूंची कार्यशक्त पुरायतरेन परत न येवनूय आदाराचेर चलपाची बी क्रिया करूंक जाता. फासळ्यांचे स्नायू आनी मध्यपटल (छाती आनी पोट हांका वेगळावपी स्नायूमय पटल) हांचो पक्षाघात श्र्वसनक्रियेंत व्हड आडखळ हाडून जीव घेवंकय शकता.
चिकित्सा – पक्षाघाताचें कारण सोदून ते प्रमाण उपाय करतात. स्नायूंची अवशिश्ट कार्यक्षमताय उपेगांत हाडून अपंगुळपण कमी करपाक भौतिकी चाकित्साय, वेवसाय प्रधान चिकित्साय आनी वाक चिकित्साय हांचो आदार जाता. मेंदवांतल्यो वा मेरूज्जूंतल्यो तंत्रिका उतकनाश व्हड प्रमाणाचेर जाल्लो आसल्यार हे सगळे उपचार कितले उपेगाचे थरतले हाचो अदमास घेवप गरजेचें आसता. विकृतताय सुवात आनी स्नायूवयले परिणाम हांचेर चिकित्सायेचें स्वरूप आदारून आसता.
विकाराचे तीव्रावस्थेंत स्नायूक पुराय विसव दिवप गरजेचें आसता. ते खातीर स्नायू गरज पडल्यार योग्य ती साधना (देखीक – सरकल्ले वा हालचाल करपी कुडीचे भाग योग्य स्थीतींत दवरपी घट्ट वा लवचिक साधन म्हळ्यार बेधफलक आदी) वापरून बांदून दवरचें लागता. अवयव खाशेल्या कूड स्थीतींत उरचें म्हणून हातरूणांतूय रेंव भरिल्ल्यो पिशव्यो वापरूंक येतात. उपशमावस्थेंत आनी शक्य तितके बेगीन स्नायूंच्या अकारक हालचालींक सुरवात करतात. ताची क्रियाशक्त जागी जावंक लागताच क्रियाशील हालचाली करून घेतात. ह्यो हालचाली मातशो मातशे वाडपी प्रतिका विरूध्द वजनां, स्प्रिंग आदीचो इपेग करून करतात. सामके अशक्त स्नायूंक आदार दितात. स्नायूंची हालचाल दीसपट्टी करप गरजेचें आसून ह्या कार्याचेर भौतिकी चिकित्सा तज्ञांची नदर आसची पडटा. वेवसाय प्रधान चिकित्सायेचो जीणेंतली उत्सुकताय तिगोवपाक आनी फुडाराचें जीणेंत अर्थेत्पादन करपाक उपेग जाता.
खाशेल्या प्रसंगावेळार शस्त्रक्रिया उपेगी जाता. देखीक – कशेरूक अस्थिभंग, मेंदवाचेर पेच पडपी रगत स्त्रावज्नय क्लथ आदी जाय तेन्ना विकलागं चिकित्सायेवयल्यान स्नायु-प्रतिरोपण, कृत्रिम भाग बसोवप आनी संधिस्थिरीकरण ह्यो शस्त्रक्रिया उपेगी थरतात.
अधरांग पक्षाघातांत शय्याव्रण (बरोच तेप हातरूणार न्हिदून रावचे पडलेल्यान जावपी घायें), मूत्राशयशोथ, मलावरोध, स्नायु-अवकुंचन ह्या सारके उपद्रव जावपाची शक्तताय आसता. योग्य अशा प्रतिबंधात्मक
