वाडयले. स्ट्रोसनरान ब्राझील देशाकडेनूय अर्थीक संबंद जोडून पॅराग्वायच्या उदेंत भागांत सुदारणा केली.
स्ट्रोसनराचे राजवटीत पॅराग्वायची खूब अर्थीक उदरगत जाली. ताच्या तेंपार राजकीय थिरायूय आसली. पूण पॅराग्वायच्या नागरिकांक राजकारणांत वांटो घेवपाक वा भाशण करपाचें स्वातंत्र्य नाशिल्लेम. हाका लागून १९८८ त ताचे राजवटीक चड नेटान विरोध जावपाक लागलो. १९८९ त जनरल आद्रेस रॉद्रीगीश हाणें स्ट्रोसनराआड बंड उबारून ताका सतेभायरो केलो. मे १९८९ त जाल्ले वेंचणूकेंत ताणें कॉलोरादो पक्षाचो उमेदवार म्हणून वांटो घेतिल्लो. ते वेंचणूकेंत ताका भोवमत मेळून, तो पॅराग्वायचो अध्यक्ष म्हणून वेंचून आयलो.
राज्यवेवस्था – पॅराग्वायचो राज्य कारभार १९६७ त आपणायल्ल्या संविदानाप्रमाण चलता. गणतंत्रीक तत्वाचेर आदारिल्ल्या त्या संविधानान नागरिकांक मनीस आनी राजकीय हक्काची हमी दिल्या. संविधानाप्रमाण मतदार देशाचो अध्यक्ष पांच वर्साखातीर वेंचून काडटात. अध्यक्ष कितलेय खेपे वेंचून येवक शकता. सवीधानांत ताका साबार अधिकार दिल्ले आसात. तो विधिमडंळ बरखास्त करपाक शकता. तशेंच, मंत्रिमडळ आनी सल्लागार समिती नेमपाचेय अधिकार ताका दिल्यात. वेवसाय, उद्देगधंदे, शेतवड, सैन्य आनी रोमी कॅथलीक इगर्जेतल्या प्रतिनिधींचीय नेमणूक तोच करता. देशाची संसद, सिनेट आनी चेम्बर ऑफ डेप्युटिस घरांत ७२ वांगडी सार्वत्रीक मतदानांतल्यान पांच वर्साखातीर वेंचून काडटात. प्रांतिक कारभार केंद्र सरकाराचे देखरेखीखाला चलता. राज्य कारभारांत सुटसुटीपण येवचें म्हणून देशाचे १९ विभाग केल्ले आसात. त्या विभागांचे मुखार साबार उपविभाग केल्ले आसात. एका विभागांतल्या मुखेल्याची नेमणूक अध्यक्ष करता. देशांत साबार पक्ष आसून संविधानप्रधान कायदेशीर रितीन मान्यताय मेळिल्ल्या सगळ्या पक्षांक वेंचणूकेंत वाटो घेवपाक मेळटा. पूण १९४७ मेरेन सेगीत कॉलोरादो पक्षाचोच पॅराग्वायत शेक चलता.
सुप्रीम कोर्ट ऑफ जस्टीस हें पॅराग्वायंतलें सर्वोच्च न्यायालय आसून, तातूंतल्या पांच न्यायाधिशांची नेमणूक पांच वर्साखातीर अध्यक्ष करता. देशांत अपील न्यायालयां आनी साबार कनिश्ठ प्रांतीक न्यायालयां आसात.
अर्थीक स्थिती – पॅराग्वायचो आस्पाव विकासशील देशांभितर जाता. देशांतल्या वट्ट राश्ट्रीय उत्पादनांत उद्देगधंदे, शेतवड आनी रानासावन मेळपी येणावळीचो वांटो चड आसता. देशातले साबार वेवसाय आनी उद्देगधंदे खाजगी मालकीचे आसात. पूण अर्थीक सुदारणा आनी धोरणांची आखणी करपा फाटल्यान केंद्र सरकारचो मुखेल वाटो आसता. तशेंच बँको, कारखानो, येरादारी आनी ऊर्जा निर्मित ह्या क्षेत्रांनी सरकाराक हस्तक्षेप करपाचे खाशेले अधिकार आसात. देशाची भूंय पिकाळ आशिल्ल्यान थंय शेतवडीक चड म्हत्व मेळ्ळा. वट्ट राश्ट्रीय उत्पादनांतलो सुमार ३० प्रतीशत वांटो शेतवडीसावन मेळटा. शेतवडीक लागून देशांतल्या सुमार ४६% कामदारांक वावर मेळटा. पूण थंय मुखेलपणान परंपरीक पद्दतिनूच पिका काडप जाता. शेतवडीची ल्हान ल्हान कुणग्यानी विभागणी आनी जमनीची मालकीय नाशिल्ल्यान थंयचे शेतकामती मुखेलपणान आपलेपुरतेंच पीक काडटात. पूण हालींच्या तेंपार सरकारान खाशेल्यो येवजणो आंखून शेतकी मळार खूब उदरगत घडोवन हाडल्या. मको,तांदूळ, कापूस, कसावा, सोयाबीन, ऊंस आनी तंबाखू थंयची मुखेली पिकावळ.
देशांत व्हड चरवाची मळा आशिल्ल्यान थंय पशूपालन वेवसाय नेटान चलता. देशाची सुमार अदर्यावयर भूंय रानांतळा आशिल्ल्यान आनी तांतूत साबार घट्ट रूखांच्यो जाती आशिल्ल्यान देशाच्या वट्ट उत्पन्नांत रानावळीसावन मेळपी येणावळीचो व्हड वांटो उरता.
पॅराग्वायंत हालीच्या तेंपार उद्देग-धंद्दांत खूब वाड जाल्ली आसून देशाचे वट्ट येणावळींत ताचे मूखार ५५ प्रतीशत मेजमाप जाता. तेचप्रमाण उद्देग-धदयाक लागून देशांतल्या सुमार ४५% कामगारांक वावर मेळटा.देशांत वट्ट कामगारांतल्या सुमार १०% कामगारामक कारखान्यानी काम करपाची संद मेळटा . देशातले चडशें, व्हड-व्हडले कारखाने आसुसिओन शार भोंवतणी आसात. देशांत अन्नप्रक्रिया, शीतपेय, लाकडी वस्तू, लुगट, शिमीट आनी चामडयाच्यो वस्तू तयार करपी कारखाने चड म्हत्वाचे आसात. देशातली वीज मुखेलपणान उदकासावनूच तयार जाता. देशांत चडशी वीज पुरवण आकारे आनी पाराना न्हंयचेर आशिल्ल्या जलविद्दुत् प्रकल्पावरी जाता. तशेंच आनीक जलविद्दुत् प्रकल्प उबारून वीज तयार करपाक पॅरग्वायंत खूब वाव आसा. पॅराग्वाय आनी ब्राझील देशांनी मेळून पाराना न्हंयचेर आशिल्ल्या इतायपू धरणाचेर उबारिल्लो जलविधुत् प्रकल्प हो संवसारांतलो सगळ्यात व्हडलो जलविद्दुत प्रकल्प आसा. १९८४ सावन त्या प्रकल्पातल्यान वीज निर्माण जावपाक लागली. तो प्रकल्प पुरायपणान क्रियाशील जालो म्हणकूच ताचेमदी १२१/२ दशलक्ष किलोवॅट वीज निर्माण करपाची तांक आसतली अशें तंत्रज्ञांनांचे म्हणणें आसा.
पॅराग्वायचो वेपार मुखेलपनान अर्जेटीना, ब्राझील, अमेरिकेची संयुक्त संस्थानां आनी उपरांत युरोपी देशाकडेन जाता. पॅराग्वायंतल्यान निर्यात जावपी म्हलांत मुखेलपणान काफी, कापूस, मासाचे वेगवेगळे जिनस, सोयाबीन, तेलबियां, लाकूड, कमायल्लें चामडें, तंबाकू आनी खावपाच्या तेलाचो आस्पाव जाता. जाल्यार आयात जावपी म्हालांत रसायनां, इंधन, वंगण(), लोखण, तिखें, वेगवेगळी माक्ना आनी येरादारी उपकरनांच्या मेकळ्या भागांचो आस्पाव जाता.
येरादारी आनी संचारण – देशातली चडशी येरादारी उदका मार्गातल्यान जाता. पॅराग्वाय न्हंयचे मुखार आशिल्ले आसुसिओन हें देशांतले मुखेल बंदर. पाराग्वाय आनी पाराना न्हंयो उदका येरादारीखातीर प्रसिद्द आसात. शारांक जोडिल्ल्या चडशा रस्त्याच्या दोनूय वटांनी चलपाखातीर रूंद फुटपाथी आसात. हाली तेंपार लोकांच्या जिणेच्या मानांत सुदारण जाल्ली आसली तरी वट्ट लोकसंख्येतल्या फक्त दोन प्रतीशत लोकांकडेन मोटारी आसात. पाराना न्हंयचेर फ्रँडशीप हो देशांतलो प्रसिद्द पूल आसा. त्या पुलावरी देशांतले कामय मुखेल रस्ते ब्राझीलियी म्हामार्गाक जोडल्यात. आसुंसिओन आनी अँकारनासिओन शारांक जोडपि उकूच म्हत्वाचो असो रेल्वेमार्ग देशांत आसा. आसुंसिओन शारा लागसार एक विमानतळ आसून पॅराग्वाय ॲरलायन्स ही राश्ट्रीय कंपनी देशाभितल्ली आनी आंतराश्ट्रीय पांवडयार हवाढ येरादारी चलयता. देशाच्या सविधानान पत्रकार वेवसायाक मेकळीक दिल्ली आसून, देशांत चार दिसाळी आनी पांच नेमाळी उजवाडाक येतात. वट्ट लोकसंख्येंतल्या फक्त पांच प्रतीशत लोकांकडेन रेडिओ ट्रासिस्टर आसात आनी तीन प्रतिशतां परस उण्या
