कोंकणी विशवकोश : २ उंचेलें तेमूक (१,५०० मी.). पोटवारचो सडो सुमार ४०० ते ६०० मी. ऊंच आसून ताचेवयल्यान हारो आनी सोआन ह्यो सिंधूच्यो उपन्हंयो व्हॉवतात. सिंधूचें मळ खूब व्हड आसून, ताणे सुमार ५,१८,००० चौ. उत्तर मळ आनी मिठानकोटाचे दक्षिणेक आशिल्लया मळाक सिंधूचे दक्षिण न्हंयांनी दुआब तयार केल्ले आसात. बलुचिस्तानाचो सडो हो इराणाच्या उदेंत सडयाचोच एक वांटो, अशें भूयवैज्ञानिकांनी मत मांडलां. ह्या सडयाची उंचाय सुमार ३०० ते ३५० मी. आसा. पाकिस्तानाच्या रेंवट प्रदेशांत सिंधसागर दोआब, बहावलपूरचो चोलिस्तान आनी थर पार्कर सिंधू ही पाकिस्तानांतली मुखेल न्हंय. झेलम, चेनाब, रावी आनी सतलज ह्योय न्हंयो म्हत्वाच्यो आसात. त्यो एकठांय जावन मिठाकोटा लागसार सिंधू न्हंयेक मेळटात. पोराली आनी हिंगोली ह्यो हांगाच्यो ल्हान न्हंयो. हवामान - पाकिस्तान देश उश्ण कटिबंधीय प्रदेशांत मोडटा. हाका लागून हांगाच्या दीसपट्टया तशेंच रूलूं प्रमाण तापमानांत खूब फरक जाणवता. गिमांत उश्णताय खूब जाणवता. त्या दिसांनी देशाचे सरासरी तापमान २६° ते ३०° सें. भितर आसता. कांय कडेन तें ४२° ते ५२" सें. मेरेन लेगीत वता. शिंयाळोय खूब कडक आसून, त्या दिसांनी देशाचे उत्तरेक साबारकडेन तापमान गोठणबिंदू सकयल वता. देशांत सरासरी ५ १ सेंमी. पावस पडटा. वायव्य आनी उत्तरेकडच्या दोंगरी वाठारांनी वसुंकी पावसाचे प्रमाण सुमार ७५ ते ९० सेंमी. इतलें आसता. पूण रेवटी वाठारांनी तें १० सेंमी. परस उणे आसता. वनस्पत आनी मोनजात - देशाची चडशी भूय रेंवट आशिल्लयान रुखावळीचे प्रमाण सामके उणे आसा. उत्तरेक आनी वायव्येक १००० मी. परस चड उंचायेच्या चित्रळ आनी दोर प्रदेशांत स्पूस, फर, देवदार, ओक, चेस्टनट, अक्रोड ही रुखावळ साप्प पातळ प्रमाणांत मेळटा. बलुचिस्तानाच्या कांय भागांनी पायन आनी जुनीपरचीं रानां आसात. सॉल्ट रेन्ज आनी अस्तंत दोंगरी वळींचेर झेंरोफायटीक ही सुक्या हवामानांत वाडपी वनस्पत मेळटा. उसू प्रदेशांत जांद, करील आनी बकीन हांचीं देशाची रुखावळ पातळ आशिल्लयान, रानटी मोनजात खूब उणी आसा. भारतांत सांपडपी हरण, वांस्वेल, कोले आनी वाघ हांगाच्या पाण सवणीं पळोवपाक मेळटात. शिंयाच्या दिसांनी स्थलांतरीत सवण्यांचोंय भिरी त्या सरोवरांत येतात. इतिहास - हिंदुस्थानाची इतिहासीक फाळणी जावन १४ ऑगस्ट १९४७ दिसा एक स्वतंत्र राश्ट्र म्हणून पाकिस्तानाची स्थापणूक जाली. हिंदू तशे मुसलमान राजकारणी फुडाच्यांचे सत्तेचे राजकारण, ब्रिटिशांनी त्या वेळार आपणायल्ली पक्षपाती राजनीती, हिंदू आनी मुसलमान हांचे मदलो समाजीक, धर्मीक आनी मानसीक भेदभाव आनी ह्या भेदभावाक लागून निर्माण जाल्ली एकमेकांची नसाय. ह्या सगळ्या घटकांच्या एकत्रीत परिणामांतल्यान अखंड हिंदुस्थानाची फाळणी जाली अशें इतिहासकारांनी 8 R (9 पाकिस्तान मोगल साम्राज्याक देंवती कळा लागले उपरांत शाह वली उल्ला, सय्यद अहमद बरेलवी, शाह अब्दुल अझीझ, आल्ताफ हुसेन हाली ह्या मुसलमान विचारवंतांनी धर्मशुद्धी खातीर जाल्लया वहाबी चळवळींतल्यान भारतीय मुसलमानांची स्वतंत्र अस्मिताय जागृत दवरली. १८५८ त शिक्षणाचो प्रसार मुसलमानांमदी उणो जाल्लद्यान हिंदू लोकांपरस तांचो सरकारी कामांत आनी आधुनिक वेवसायांत साप्प उणी भर आशिल्ली. इंग्लीश शिक्षणाचो फकत हिंदू लोक फायदो घेतात हें जाणून सर सय्यद अहमदखान हाणे मुसलमानांकूय समान लाव मेळचो म्हणून अलिगडाक १८७५ त मोहमेडन अँग्लो ओरिएंटल महाविद्यालयाची स्थापण्णूक केली. हातूंतल्यानूच १९०६ त मुस्लीम लीगाची थापणूक जाली. १९८५ त नॅशनल कॉंग्रेसीची स्थापणूक जाले उपरांत भारतीय हिंदूंचो भरणो चड आशिल्लो. काँग्रेस वांगडयांच्यो मागण्यो दिसानदीस वाडत आसा हाची जाणविकाय जावन ब्रिटीश सरकारान विसाव्या सवलती दिवपाक लागले. ब्रिटीश सरकाराच्या आदारानूच १९०६ त मुस्लीम लिगाचे स्थापणुकेक प्रेरणा मेळली. तशेंच मुसलमानांक कायदेमंडळांत प्रतिनिधित्व मेळोवपाखातीर आगाखानाच्या मुखेलपणाखाला १९०६ त एका खाशेल्या शिश्टमंडळान वायसरॉय मिण्टो हाचेकडेन वेगळ्या मतदारसंघाची मागणी केल्ली. ब्रिटीश सरकारान हे मागणेक रोखडीच मान्यताय दिली. तेचपरी १९०६ त ब्रिटिशांनी भारतीय मुसलमानांक कॉंग्रेससावन (मुखेलपणान जहाल पंगडासावन) पयस दवरचे खातीर हिंदूरथानाच्या उदेंत वाठारांत चड मुसलमान आशिल्लो प्रदेश निर्माण करपाखातीर बंगालची फाळणी केली. १९१६त काँग्रेसीन मुसलमानांखातीर वेगळ्या मतदारसंघाक दिल्ली मान्यताय आनी १९२०-२२ वसांची खिलाफत चळवळ हातूंतल्यान हिंदू - मुसलमानांक एकठांय हाडपाचो खूब यत्न जालो, पूण फळादीक संघाक विरोध केल्लयान हिंदू-मुसलमान फुडाच्यां भितल्ले मतभेद वाडत गेले. अशे तंग स्थितिंतूच मुहंमद इकबाल हाणे मुस्लीम लिगाचे अध्यक्षतायेखाला पंजाब, सिंध, बलुचिस्तान आनी वायव्य प्रांत मेळून एका वेगळ्या मुसलमानी राज्याची स्थापणूक करची असो प्रस्ताव मांडलो. १९३७ त प्रांतीक कायदेमंडळाचे वेंचणुकेंत वट्ट ४८२ जाग्यांतले १०४ जागे मुस्लीम लीगाक मेळ्ळे पूण संयुक्त प्रांतांत (उत्तर प्रदेश) लीग पक्षाक सत्ता आपणावपाक विरोध केलो. हाका लागून स्वतंत्र जातकूच आसतलें असो ताणीं प्रचार सुरू केली. लंडनांत चौधरी रहमत अली ह्या विद्याथ्र्यान पंजाब, वायव्य काश्मीर प्रांत, इराण, सिंध, तुर्कस्तान, अफगाणिस्तान आनी बलुचिस्तान मेळून एक नवें मुसलमानी राज्य निर्माण करचे ही कल्पना मांडली. ह्या सगळ्यांची सुर्वेची अक्षरांची जुळोवणी करून, त्या राज्याचे नांव पाकिस्तान दवरचे अशें सुचयलें. ह्याच वेळार महमद अली जीना हाणे हिंदू आनी मुसलमान अशां दोन राश्ट्रांची विचार
