चडपाक उपेगी पडटात ताका प्रतानरूप म्हणटात.कांय झाडांक तर खोडाक नळयेवरी गुठलायिल्ले उपपर्ण आसता.
देंठ आशिल्ल्या पानांक सवृंत,देंठ नाशिल्ल्या पानांक अवृंत आनी खूब ल्हान देंठ आशिल्ल्या पानांक अल्पवृंत म्हणटात.कांय पात्यांचे फाटलेवटेन देंठ चिकटिल्लो आसता.ताका छत्राकृती म्हणटात.कांय पात्यांच्या देंठाक पात्यावरी पसरट भाग आसता.ताका सपक्ष म्हणटात.
पातें हो पानांचो मुखेल क्रियाशील भाग आसून तातूंत उदक,लवण वा तयार जाल्लो अन्नरस हाड-व्हर करपाक शिरांची मांडावळ आसता.हे मांडणेक सिराविन्यास म्हणटात.पात्याच्या तळापसून एक वा जायत्यो मुखेल शिरो येवन फुडें तांकां जायत्यो ल्हान-व्हड उपशिरो येतात.जेन्ना ह्या शिरांचें जाळें जाता तेन्ना ताका जाळीदार सिराविन्यास म्हणटात.ह्या दोनय प्रकारांत मुखेल शीर एक आसल्यार एकसिराल (देखीक-आंबो,केळ) आनी जायत्यो आसल्यार बहुसिराल (देखीक-एरंड,ताड).एकसिराल सिराविन्यास पिसावरी दिसता आशिल्ल्यान ताका पिच्छाकृती म्हणटात जाल्यार बहुसिराल हो हातासारको दिसता आशिल्ल्यान ताका हस्तकृती म्हणटात.पानाचें पातें सैमीकतरेनच कमी चड प्रमाणांत विभागिल्लें आसता.ते पुरायतरेन विभगिल्ल्यान ताचे स्वतंत्र खंड (दल,दलक) जावन मदले शिरेर जायतीं पातीं दिसतात म्हणून ताका संयुक्त पान म्हणटात.देखीक-गुलाब,बेल.
पानांचो आकार ल्हान ते मोटे अशे जायते तरेचे आसतात आनी तातूंत वेगळेपणय खूब आसता.हें वेगळेपण ताची रूपरेखा,धारो,तोंकां आनी छेदन हांच्या प्रकाराचेर अवलंबून आसता.पानाच्यो कडो अखंड (वड,पिंपळ) दांतेरी पूण दांत तोंकाकडे वळिल्ले देखून दंतूर (दसण),भायर तोंक आशिल्ले दांत देखून प्रदंतूर (काळींग),रूंद दांत देखून स्थलदंतूर (गुंडरी),कांटेरी म्हणून कंटकित (कांटेकुवर),उदकाचे लाटेप्रमाण देखून तरंगित (अशोक) ल्हान व्हड उंचवटे आनी खांचो आशिल्ल्यान नतोन्नत (ओक) अशो वेगवेगळ्यो आसतात.
पानांच्या कडांक ल्हान व्हड विभाग पडिल्ल्यान तीं खंडीत जातात.तांचे दोन अपुर्ण खंड जाल्यार ते द्विखंडी जाता आनी तीन अपुर्ण खंड जाल्यार ते त्रिखंडीत जातात.तशेंच पिसावरी सिराविन्यासाचे पातें मध्यशिरेकडे अर्द्यार खंडीत आसल्यार ताका अल्पपिच्छाकृती,चड खंडीत आसल्यार अर्दपिच्छाकृती आनी मध्यशिरेच्या सादारण लागसार विभागणी अपुर्ण पिच्छकृती म्हणटात.हाचेचवरी हस्ताकृती सरविन्यासाचें पातें अल्पहस्ताकृती,अर्दहस्ताकृती आनी अपुर्ण हस्ताकृती खंडीत आसता.हाचेभायर पक्षिपदाकृती,विणाकृती,पश्र्चदंती,कंकतीक हे पात्याच्या खंडनाचे कांय खाशेले प्रकार आसात.
पानांच्या तोंकातय वेगवेगळे प्रकार पळोवंक मेळटात.विशालकोनी बोथट आनी वांटकुळ्या तोंकाची (वड);लघुकोनी वा तोंकाची (दसण,नागवेल);प्रकुंचित लांबशी आनी शेपडेवरी (पिंपळ);कंटकाग्र निमाणे तीक्ष्ण कांटे आशिल्ले (खाजूर,घायापात);निम्ममध्य-मदीं त्रिकोनी खांच आशिल्लें (आपटो);प्रतानरूप-दोरयेवरी आनी संवेदनाक्षम.
सादारणपणान पानाच्या रूपरेखेचेय जायते प्रकार आसात-१)सूच्याकृती सुयेवरी लांब आनी तोंक आशिल्लें (पाईन/सुरू) २)रेखाकृती-खुबूच अशीर,लांब आनी दोनय धारो समांतर आशिल्लें (तण) ३)कुंतसम-मुळाकडेन थोडे अशीर,मदीं रूंद आनी तोंकाकडे अशीर जायत गेल्ले,भाल्यावरी (कोंडो,कणेर) ४)दीर्धवृत्ताकृतीवयर सांगले तेचवरी पूण दोनय तोंकोकडे अशीर (वोंवळ) ५)आयत-दोनय तोंका वाचकुळसार आनी धारो समांतर आनी सारक्याच रूंदायेच्यो (पेर,केळ) ६)अंडाकृती-तळाकडे वांटकुळे आनी तोंकाकडे निरूंद (पारजत),व्यस्त अंडाकृती-तळाकडे निरूंद आनी तोंकाकडे वांटकुळसार (पणस) ८) काळजाकृती-तळाकडे खांच आनी वयलेवटेन तोंक ९)व्यस्त काळजाकृती तळाकडे तोंकदार आनी वयलेवटेन खांच (आंबुटी) १०)वृक्काकृती-तळाकडे उथळ,खांच आनी तोंक कमानदार (गुंडरी) ११)शराकृती तळाकडे बाणाच्या तोंकावरी आनी वयलेवटेन अशीर (आळूं) १२)प्रशराकृती-वयर उल्लेख केला तसोच तळाकडलीं दोन तोंका भायर वळिल्ली (हरणखुरी) १३)तिर्यक-पात्याच्या मध्यशिरेच्या दोनय वटानचीं अर्दां सारकी आसनात.देखीक-कडुलिंबाचें पान १४)अर्दचंद्राकृती पात्याची रूपरेखा अर्दवर्तुळावरी (नेचा) १५)चमसाकृती पात्याचें तोंक वांटकुळें तळाकडे निरूंद,चमच्या आकाराचें (डेझी).
एकसिराल सिराविन्यास आशिल्ल्या पात्याची पुराय विभागणी जाल्यार पिसावरी दिसपी संयुक्त पानांची संरचना तयार जाता.तशेंच बहुसिराल सिराविन्यास आशिल्ल्या पात्याची पुराय विभागणी जावन हस्ताकृती संयुक्त पान तयार जाता.ताच्या विभागांक दल म्हणटात.देखीक-गुलाबाच्या संयुक्त पानाक पाच दलां आनी बेलाच्या संयुक्त पानाक तीन दलां आसतात.पिच्छकृती संयुक्त पानांच्या तोंकाक दल आसल्यार एकुण दलांची संख्या विषम जाता देखून ताका विषमदली पिच्छाकृती म्हणटात (गुलाब) आनी तोंकाक दल नासल्यार समदली पिच्छाकृती म्हणटात
