आनी स्वर्गांतूच देव तांची उपासना करूंक लागले.
पुराणांनी मूर्त आनी अमुर्त अशे दोन प्रकाराचे पितर मानल्यात.हविष्मत (काव्य),सुस्वधा (उपभूत), आज्यप,सेमप (सुकाल) अशे मूर्त पितरांचे चार गण आसात.तांची उपासना चार वर्ण करतात.अमुर्तांत वैराज,अग्निष्वात आनी बर्हिषद अशे तीन गण आसात.हांची उपासना देव करतात.ह्या सात गणांक रावपाखातीर अनुक्रमान सत्य,विरजस,सोमपथ,मरीचिगर्भ,कामग,मानस आनी सनातन हे सात लोक दिल्यात.ह्या सात जाणांक दरेकीं एक एक मानसकन्या आसा.मेना,अच्छेदा,पीपरी गो,यशोदा,विरजा आनी नर्मदा अशीं तांचीं नांवां.महाभारतांत पितरांचे अग्निष्वात,फेनप,उष्मप,सुधावात आनी बर्हिषद अशे वेगवेगळे गूण सांगल्यात.पितर हे देवांपरस आद्य आसून तातूंत अग्निष्वात हे उदेंतेचे,बर्हिषद हे दक्षिणेचे,आज्यप हे अस्तंतेचे,आनी सोमप हे उत्तरेचे अशें म्हळां.प्राचीनावीतीन स्वधा अशें म्हणून दिल्लें अन्न आनी सोमरस पितर सेवन करतात.तांकां गेंड्याचें मास,शीत,सांपे,यव,मूग,ऊंस,धवीं फुलां,फळां,दर्भ,उडीद,गायचें दूद,तूप,म्होंव हे पदार्थ आवडटात.ताका मसूर,तागाचें बीं,कुळीथ,कमल,बेल,रूई,धुतरो,कोडुलिंब,अडुळसो,बोकडी मेंढरांचे दूद आवडना आसूंये.देखून ते श्राध्दांत निषिध्द सांगल्यात.तांकां लोभ,मोह आनी भंय हे विकार जातात,पूण शोक जायना.तांकां आपली इत्सा तोंडान उक्तावपाक येना.मनान ते जाय थंय वचूंक शकतात.ते कल्पन्ती शापान नश्ट जातात आनी कल्पारंभी उशापान निर्माण जातात.
देव,पितर आनी मनीस हे वेगवेगळे समाज आसात अशे जायते उल्लेख वैदिक साहित्यांत मेळटा.पितृसमाजाचें मुखेल धर्मीक कार्य म्हळ्यार पितृपुजा,पुतृसेवा वा श्राध्द हें आशिल्लें.सद्याच्या काळांत मेल्ल्या पितरांचे श्राध्द करताता.पूण अतिपुर्विल्ल्या काळांत जित्या पितरांचेंय श्राध्द करपाची चाल आसली.सद्या मेल्ल्या पितरांच्या जाग्यार ब्राह्मणांची येवजण करतात.पुर्विल्ल्या काळांत लेगीत जित्या बापायक पितराचे सुवातेर बसयताले.मनुनूय हे गजालीचो उल्लेख केला.बापूय जिवो आसुनूय पुतान श्राध्द करपाची चाल पुर्विल्ल्या काळांत आशिल्ली हे लक्षांत घेतल्यार पितृयज्ञ वा पितृपुजा हो पितर समाजाचो मुखेल धर्म आशिल्लो अशें दिसता.
पुरूरव-आर्द्रव आनी धूरिलोचन हे पितरांचे विश्वदेव आशिल्ले.तशेंच मातली,यम आनी बृहस्पती हे पितृसमाजाचे फुडारी आशिल्ले.
-वा. ल. वझे
पूरक नोंद:परलोक,पिंडदान,श्राध्द.
पिताम:(पळेयात कातीचे विकार).
पितूळ:तांबे आनी जस्त हांच्या मिश्रधातूंक पितूळ म्हणटात.पितळींत तांबे हो मुखेल आनी जस्त हो मिश्रक धातू आसता.५-४०% जस्त आशिल्ल्यो वेगवेगळ्यो पितळी उपेगाचे नदरेन म्हत्वाच्यो आसात.
कांशें आनी पितूळ हांचे मदीं जायतें सारकेपण आशिल्ल्या कारणान पुर्विल्ल्या काळांत तांचेमदीं फरक करिनाशिल्ले.हाका लागून पितूळ हो वेगळो मिश्रधातू म्हणून सुमार पंदराव्या शेंकड्यांतूच कळ्ळें.ताचे उपरांत पितूळ हो मिश्रधातू आयदनां,पदकां,नाणीं करपाक वापरांत आयलो.सध्या प्रचलीत आशिल्ल्यो पितळी एकुणिसाव्या जावं विसाव्या शेंकड्यांत प्रमाणभूत जाल्ल्यो आसात.
ग्रॅफायटाचे मुशींत पितळ तयार करतात.पयलीं शुध्द तांबें वितळावन घेतात आनी उपरांत तातूंत योग्य त्या प्रमाणांत जस्त घालतात.द्रव पितळीचें ऑक्सिडीभवन जावंचें न्हय म्हणून मुशींच्या तोंडाचेर लोणारी कोळसो जावं ग्रॅफायटाच्या पिठ्याचो संरक्षक थर घालतात.पितुळीची मोडय परत पितूळ तयार करपाखातीर वापरतात.पितुळीचें कडपाचें तापमान ९००°-१,१००° सें. आशिल्ल्यान तें कडोवपाखतीर कोकची वा विद्युत् भट्टी वापरतात.तशेंच पितुळीचें ओतीव आकार तयार करतना द्रव-घन ह्या स्थितीबदलाक लागून जावपी संकोचन मतींत घेवंचें पडटा.
शुध्द तांबें तांबूस रंगाचें आनी शुध्द जस्त धव्या रंगाचें आसता.पितळींतलें जस्ताचें प्रमाण जशें जशें वाडत वता,तसो तसो ताचो रंग तांब्यापसून हळदुव्याकडेन बदलत वता.कांय खास अशा प्रमाणांत जस्त आशिल्ले पितळीक भांगरासारको रंग येता.
उत्कृश्ट उश्णताय आनी विद्युत् संवाहकताय हे तांब्याचे म्हत्वाचे गूणधर्म.तांब्यांत जस्त भरशितकच ह्या दोनांच्याय गूणधर्मांनी फरक पडटा.सुमार ३०% जस्त आशिल्ले पितुळीची विद्युत् संवाहकताय शुध्द तांब्याचे संवाहकते परस ६०% उणी आसात.पितुळीचे उश्णताय संवाहकतेंतूय असोच उणाव दिसून येता.मुळांत चिवट आनी मोव आशिल्ल्या तांब्याचे यंत्रीक गूणधर्मूय जस्ताच्या भरसणान बदलतात.
विरुपणाचे (आकार वा रूप दिवपाचे) नदरेन पितुळीचे दोन गट पडटात.ते म्हणजे १) सुमार ३०% जस्तामेरेनचीं पितळां ह्या गटांतले पितळीपसून पातळ पत्रे,नळयो,सरयो हे सारकिल्ले आकार सामके सोंपेपणी तयार करपाक येतात.२)३०-४०% जस्त आशिल्ल्यो पितुळी ह्या गटांतल्या पितळींक सांच्यांत घालून आकार दितात.ओतकामानूय पितुळीचे आकार तयार करपाक येतात.
लोखण आनी तिख्या परसूय पितळ चड गंजविरोधी.हवा आनी उदक हांचो मात पितुळीचेर चडसो परिणाम जायना.दर्याचें उदक वा आम्लां हाणीं मात पितुळीचें बेगीन संक्षारण जाता.पितुळीच्या संक्षारणांत जस्तक्षय (dezincification) आनी कालिक भंजन (कालांतरान जावपी संक्षारण) हे दोन मुखेल प्रकार आसात.
उद्देगीक नदरेन कांय पितुळी चड उपेगा आनी नामना फावो जाल्ल्यो आसात.हातूंत ह्या कांय पितुळींनी तांबें आनी जस्त ह्या मूळ घटकांवांगडा हेर कांय घटक धातूय थोड्या प्रमाणांत आसातात.साद्यो पितुळी,काडतुसाची पितुळ,मुंट्झ धातू,यंत्रणक्षम पितूळ आनी संक्षारण प्रतिबंधक पितळी हे कांय पितळीचे म्हत्वाचे प्राकार.
-कों. वि. सं. मं.
पितृसत्ताक कुटुंबपद्दत:कुटुंबांतल्या मनशांचेर आनी कुटुंबाच्या वेव्हाराचेर बापायची वा जाण्टेल्या दादल्याची अधीसत्ता आशिल्ली कुटुंब वेवस्था.अशी पद्दत आशिल्ल्या कुटुंबांतल्या सगळ्या दादल्या-बायलांची जीण नियंत्रीत करपाचो अधिकार पिरायेन वा नात्यान व्हड आशिल्ल्या दादल्याकडेन आसतात.विंगड विंगड देशांनी आनी विंगड विंगड काळांनी कुटुंबांतल्या मनशांचेर मुखेल दादल्याचे अधिकार वेगवेगळे आसताले.कुटुंबाची आसपत,वारसो,आडनांव.वंशावळ ह्यो गजाली बापायकडल्यान
