उतरायले.
पिकासोची प्रतिभासंपन्न आनी नवेपणाचो सोद घेवपी वृत्ती हाका लागून ताका खुबशा कला-माध्यमांनी काम करपाची संद मेळ्ळी.१९१७ ते १९२४ ह्या काळांत 'दियागिलार्स रशियन बॅले कंपनी' च्या 'परेड','ल त्रिकोर्न','पुल्सीनेला' असल्या नृत्यनाट्यांक ताणें नेपथ्य चितारलें.शिळा-मुद्रण कलेंत ताणें नवे नवे प्रयोग केले आनी तंत्रीक सुदारणा केल्यो.ताणें लिनोमुद्रणकलेंतूय सुदारणा केल्यो.आयदनांचेरूय ताणें चित्रां काडलीं.विंगड-विंगड माध्यमां ताणें सहजतायेन आनी कुशळटायेन हाताळ्ळीं.
चित्रकलेंतल्या आपल्या लांबचक कर्तृत्वांत ताणें घनवादा वांगडाच अभिव्यक्तिवाद,केवलवाद आनी हेर शैलींनीय कलाकृती निर्मिल्यो.पूण घनवादाकडेनूच ताचें नांव चड जोडलां.
'कलाकार हे समाजाचे फुडारी आसूंक जाय पूण कला मात उलथा-पालथ करपी आसूंक जाय' अशें पिकासो म्हणटा.ताच्या कलाकृतींनी चित्रकलेंत एक नवी जागृताय हाडली.संवसारीक संग्रहालयांनी ताच्या कलाकृतींनी स्वताच्या हक्काचें स्थान मेळयलें.भरपूर पयसो आनी नामना मेळून लेगीत तो जल्मभर चित्रनिर्मिती करीत रावलो.भावनीक अस्वस्थताय,जिणेची पोकळसाण हाका सुखाचें अस्तर लावपाखातीर आनी तें आपल्या छंदांतल्यान सोदपाचो यत्न केल्ल्यान दरेके फावटीं आयिल्ली निराशा आनी तरी लेगीत आपल्या इत्साचें स्व-जग निर्माण करपाखातीर ताणें जल्मभर चित्रनिर्मिती केली.पछाडलेली नदर आनी बेफाम स्वभाव अशे तरेचे हो चित्रकार.ताका लटके कायदे,संबंद,बंधनां आनी मर्यादा ह्या सगळ्यांपसून पुराय मुक्तताय चित्रकलेखातीर जाय आशिल्ली.
१९७०त ताणें जैम साबार्तीस ह्या आपल्या प्रामाणिक इश्टाच्या उगडासाक बार्सेलोना शाराक आपल्या चित्रांचो झेलो ओंपलो.ते मेरेन हो झेलो पिकासोच्या घरा,पयलीं ताची आवय आनी भयणीकडेन आनी उपरांत भयणीच्या भुरग्यांकडेन आसलो.ताचो हो झेलो म्हळ्यार ताच्या जल्मभराच्या वावराचो तशेंच ताच्या भाव-भावनांचो खजिनो जावन रावला.
-दिगंबर गो. सिंगबाळ
पिठारी उमास:एक काम्यव्रत.श्रावण उमाशेक पिठारी उमास म्हणटात.जाचीं भुरगीं जगनात अशो बायलो पिठारीचें व्रत करतात.हें व्रत पुजाप्रधान आसून चवसठ योगिनी ह्यो ताच्यो देवता.ह्या व्रताचें विधान अशें-श्रावण उमाशे दिसा दिसभर उपास करप.सांजवेळचें न्हावन आठ कलशांची स्थापना करप.ताचेर पूर्णपा्त्रां दवरून तातूंत ब्राह्मी,माहेश्वरी आदी शक्तींच्यो मुर्ती स्थापप.तांदळाचे राशीचेर चवसठ सुपाऱ्यो मांडून तांचेर चवसठ योगिनींक आपोवप आनी उपरांत तांची पुजा करप.उपरांत व्रताखातीर केल्लें गोडशें माथ्यार घेवन कोणूय सोयरो आसा?असो प्रस्न विचारचो.भुरग्यांनी आपूण आसात अशें म्हणून तें गोडशें फाटले वटेन काडून घेवपाचें आसता.
आदल्या तेंपार पुजाच्यो मुर्ती पिठाच्यो करतालीं.ह्या व्रतांत निवेद्याखातीर सगळे पदार्थ पिठाचेच करतात.तांचेवयल्यानूच ते तिथीक पिठारी उमास अशें नांव पडलें आसूं जाय.ह्या व्रताची कथा अशी-
पुर्विल्ल्या काळांत श्रीधर नांवाचो एक ब्राह्मण आशिल्लो आनी ताका शंकर नांवाचो एक पूत आशिल्लो.शंकराचे बायलेचें नांव विदेही.ह्या दोगांकय भुरगीं जातालीं पूण तीं वांचनासलीं.एक फावट श्रीधर श्राध्द करता आसतना विदेही बाळंत जाली.पूण तिचें तेंय भुरगें मेलें.तेन्ना तिचे मांयन तिका खूब उलयली.तें आयकून तिका वायट दिसलें.ती तें मेल्लें भुरगें घेवन रानांत गेली.थंय एक बायल रावताली.तिणें तिचें दुख्ख आयकून तिका सांगलें,मध्यान रातीर हांगा चवसठ योगिनी येतात.तेन्ना तू तांची प्रार्थना कर.रातच्यो चवसठ योगिनी आयिल्यो आनी ताणीं विचारलें हांगा कोण सोयरो आयला?तेन्ना विदेही फुडें सरली आनी तांकां आपली काणी सांगली.तेन्ना तिचीं भुरगीं वांचतलीं असो ताणीं तिका वर दिलो.तेप्रमाण थोड्याच वेळान विदेहीचीं सगळीं भुरगीं जितीं जालीं.उपरांत तांकां घेवन ती घरा आयली आनी तिणें मोट्या मानान चवसठ योगिनींची पुजा केली.तेन्नासावन हें व्रत प्रचारांत आयलें.
-कों. वि. सं. मं.
पूरक नोंद: उमास
पितर:देवत्व प्राप्त जाल्ले पुर्वज.सादारणपणान पितरांचे मृत आनी अमृत अशे दोन भेद जातात.मनीस मरतकच पितृलोकांत वता आनी ताच्या वंशजांक ते पितर जातात,हाका मृत पितर म्हणटात.सृश्टरंभापसून जे पितृलोकांत रावतात ते अमृत पितर.सगळे मेल्ले मनीस हे पितर.
पितरांची कल्पना संवसारांतल्या सगळ्या आदल्या समाजांनी आशिल्ली हें दिसता.वेगवेगळ्या समाजांनी वेगवेगळ्या तरांनी पितरांविशीं पुराणीक कल्पना आसात.वैदिक मताप्रमाण सगल्यांत पयलीं मेल्लो यम हाणें आपल्या फाटल्यान येवपी मेल्ल्यांखातीर परलोकाचो मार्ग सोदून काडलो आनी त्या मार्गान सगळे वचपाक लागले.ऋग्वेदांत पितरांविशी असो उल्लेख मेळटा-यक्ष,किन्नर,गंधर्व ह्या प्रमाण पितर हे देवां भाशेनच.मनीस मेले उपरांत पितृलोकांत वतात.अशीं हीं मेल्लीं मनशां फुडल्या वंशाचीं पितरां जातात.यम हो पयलो पितर.पितर यमावांगडा आनंदान रावतात.यजमानान केल्ल्या पितृयज्ञांत पितर येवन दक्षिण दिकेवटेन दर्भाच्या आसनार बसतात अशें ऋग्वेदांत म्हळां.
पुराणां आनी स्मृतीग्रंथ हातूंत पितरांविशीं वेगवेगळ्यो कथा कल्पना मेळटात.कालिका पुराणांत पितर हे ब्रह्मदेवाचे पूत मानिल्ले आसून तांची उत्पत्ती अशी सांगल्या.ब्रह्मदेवाच्या शरिरांतल्यान जो घाम आयलो ताचेपसून अग्निष्वात आनी बर्हिषद अशे पितृगण निर्माण जाले.ते सगळे काजळावरी काळे कुळकुळीत,कमळावरी दोळ्यांचे,अत्यंत संयमी,पुण्यवान आनी संवसारविमुख आशिल्ले.अग्निष्वात हे चवसठ हजार आनी बर्हिषद हे शांयशीं हजार संख्येचे आशिल्ले.
वराहपुराणांत पितरांची उत्पत्ती अशी सांगल्या-ब्रह्मदेवान देव निर्माण केले आनी तांकां यज्ञ करपाक सांगलें.देवांनी ताका न्हयकार दिलो.तेन्ना ब्रह्मदेवान तांकां मूर्ख जावपाचो शाप दिलो.देव मूर्ख जाले बरोबर सगळे जनतेचें तरातरान नुकसान जावंक लागलें.तेन्ना मूर्ख जाल्ले देव ब्रह्माकडेन गेले.ब्रह्मान तांकां तांच्या पुतांकडेन वचपाक सांगलें.देव आपल्या पुतांकडेन गेले आनी तांकां ब्रह्मशापाविशीं प्रायश्र्चित विचारलें.तेन्ना देवपुत्रांनी तांकां प्रायश्र्चित समजावन सांगलें.तें पळोवन देवांनी तांकां म्हळें,तुमी आमचे पितर.तेन्नाच्यान देवपूत हे पितर जाले
