ल्हान आनी कांय प्रमाणांत ओबड धोबड आसले.तांच्या भितल्ल्या दालनांत हायरोग्लिफिक लिपींत मजकूर बरोवन दवरला.ताचे वयल्यान त्या काळांतल्या धर्मीक कल्पनांची तशेंच वट्ट समाजीक स्थितीची कल्पना येता.इ.स. आदीं १७०० च्या सुमाराक इजिप्तांतल्या पिरॅमिडाची बांदावळ चडशी बंद जाल्ली दिसता.उपरांतच्या राजांनी आपल्या मड्यांखातीर शैलोत्कीर्ण घरां बांदपाची पद्दत सुरू केली.
-कों. वि. सं. मं.
पूरक नोंद:ममी
पिशाच्च:(पळेयात भूत)
पिसुर्लेकार,डॉ.पांडुरंग सखाराम:(जल्म:३० मे १८९४,पिसुर्लें-सत्तरी गोंय;मरण:१० जुलय १९६९,पणजी-गोंय).
गोंयचो नामनेचो इतिहासकार आनी आर्किविश्त.ताचे आवयचें नांव कृष्णाबाय.१९१३त ताणें पणजे लिसेंवाची सातव्या वर्साची परीक्षा दिली.उपरांत १९१३त तीन वर्सांची शिक्षक सनद मेळटकच तो दिवचले एका स्कुलांत शिकोवंक लागलो.१९२०त ताणें दिवचल,सांखळी,वाळपय,पोरणें गोंय आनी निल्लाच्या शाळांनी पुर्तूगेज आनी गणित शिकयलें.पिरायेच्या १९ वर्सांचेर बोरकार घराण्यांतली रमाबाय हिचेकडेन ताचें लग्न जालें (१९१३)
ताणें वट्ट चवदा वर्सां शिक्षकी पेशांत घालयली.ताका पुर्तूगेज,इंग्लीश,फ्रेंच,कोंकणी,संस्कृत आनी मराठी भाशांचें बेस बरें गिन्यान आशिल्लें.मोडी भासूय ताका कळटाली.१९१८त ताचो पयलो लेख विविधज्ञान विस्तारांत उजवाडाक आयलो.१८१९ सावन ताका पणजे सरकारी दुकुमेंत पळोवपाचें काम मेळ्ळें.जाच्या आदारान ताणें खुबशीं पुस्तकां तयार केलीं.१९३०त गोंय पुर्तूगेज सरकारान ताका General and Historical Archives of Portuguese India हो सरकारी दत्परखानो निर्माण करून थंय मुखेली म्हणून ताची नेमणूक केली.दप्तरखान्यांतले चडशे सरकारी दस्तऐवज राशींनी पडिल्ले,कांय वाळटींनी खाल्ले,अक्षरां गेल्ले आनी कांय इबाडपाक लागिल्ले.हे सगळे दस्तऐवज पिसुर्लेकारान बरे तरेन हाताळ्ळे.तातूंतलीं कागदपत्रां वर्गवार लायलीं,तेविशीं सुची आनी मार्गदर्शिका तयार केल्यो.
गोंयांत पुर्तूगेजांनी प्रवेश क्ल्ल्याकाळार सावन सगले इतिहासीक दस्तऐवज वेगवेगळे कार्यालयांनी शिंपडिल्ले.पुर्तूगेज भास जाणा जावपी पिसुर्लेकार पयलो इतिहास संशोधक आशिल्लो.सरकारी दप्तरखान्यांत जसजशीं ताका कागदपत्रांमेळत गेलीं तसतशे ताणें त्या कागदपत्रांच्यो नकलो तयार केल्यो.पुर्तूगेज काळांतल्या इतिहासाचें हें संपादन,संकलन आनी संशोधन करता आसतना पुर्तूगेजा आदल्या काळांतल्या गोंयच्या इतिहासाची म्हायती ताका मेळ्ळी.तेन्ना ताणें ह्या विशयाचेर बरोवपाक सुरवात केली.'O Oriente Portuguese' ह्या नामनेच्या अंकांत ताचे इत्हासाविशींचे लेख उजवाडाक येवंक लागले.हाचेभायर Heraldo,A provincia आदी अंकांतल्यान आनी स्वतंत्र पुस्तिकांच्या स्वरुपांत ताणें इतिहासाविशींचे म्हत्वाचें बरप केलें.ताचें चडशें बरप पुर्तूगेज भाशेंत आसून ताचे मराठी आनी इंग्लीश भासांनी अणकार जाल्यात.ताचे म्हत्वाचे ग्रंथ अशे-आजेन्तिश दा दिप्लोमासीय पुर्तूगेज ना ईन्दिय (१९५२),आश्पेक्तुश दा सिव्हिलिझासांव दा ईन्दिय आन्तीग (१९२५),आस्ससेन्तुश दु कोंसेल्यु दु इश्तादु दा ईन्दिय (१९५३-५७),रेजिमॅन्तुश दश फोतीलेझस दा ईन्दिय (१९५१),पुर्तूगेजझिश ई मारातश (१९२६-३९),रोतैरू दुश आर्कीवश दा ईन्दिय पुर्तुगेझिस (१९५५)पॉच्युगीझ रिकॉर्डस ऑन रूस्तमजी माणेकजी (१९३३),पुर्तुगीजृमराठा संबंद (१९६७).
ताणें आपलो सुमार चार हजारांचो संग्रह मुंबय विद्यापिठाक दान केल्लो.जातूंत पुस्तकां,हातबरपां,मायक्रोफिल्मां आनी फोटोस्टॅट कॉपी आसल्यो.विद्यापिठान तो संग्रह वेगवेगळ्या विद्यापिठाच्या पणजेच्या पोस्ट ग्रॅज्युएट सॅंटराक जोडून ताचो एक इतिहास विभाग स्थापन केलो आनी पिसुर्लेकाराक ताचो डायरेक्टर,इतिहासाचो प्रोफेसर आनी पी.एच.डी.करतल्या भुरग्यांचो गायड म्हणून नेमलो.सद्या हो पुस्तक संग्रह गोंय विद्यापिठाच्या वाचपघरांत संशोधकांखातीर आनी अभ्यासंकाखातीर उपलब्ध आसा.
पिसुर्लेकाराक ताच्या लेखन संशोधना खातीर जायते भोवमान मेळ्ळे..पुर्तुगेज सरकारान ताका १९३५त 'नायट ऑफ द मिलीटरी ऑर्डर ऑफ सॉंतियागो 'हो किताब दिलो.१९४८त रॉयल एशियाटिक सोसायटी ऑफ बंगाल हाणीं तका सर जुदानाथ सरकार गोल्ड मॅडल आनी १९५३ वर्सा एशियाटिक सोसायटीन भांगरा पदक दिलें.१९५२त ताका पिर्तुगेज सरकारान Conservador do Arquivo हो हुद्दो दिलो.१९६१त तो ह्याच हुद्द्यावयल्यान निवृत्त जालो.लिस्बन विद्यापिठान ताका डी.लिट. ही पदवी दिवन ताचो भोवमान केलो.१९७९त ताका बृहन महाराष्ट्र मंडळाकडल्यान इतिहास संशोधन वावराखातीर भांगरा पदक मेळ्ळें.गोंय स्वतंत्र जाले उपरांत लोकांक उंचेल्या पावंड्याचें शिक्षण मेळचें म्हणून ताणें जायते यत्न केले.
-व्ही. आर. नावेलकार
पिस्ता:(मराठी:पिस्ता; कन्नड:गोनु हण्णू; संस्कृत:मकलक,निकोचक; इंग्लीश:पिस्टाशिओ; लॅटिन:पिस्टाशिया वेरा; कूळ:अॅनाकार्डिएसी).
सुमार १० मी.उंच वाडपी पानझडी आनी पसरट खांद्याचें झाड.ह्या झाडाक संयुक्त,विषमदली पिसावरी एकाआड एक सुर्वेक व्हवाळ
