फळाभितर बारीक बियो आसतात. फळ तरणें आसतना पाचव्या कोराचें आनी पिकतकच धवें वा हळदुवें जाता.
मेक्झिको वा पेरू ह्या देशांनी पेरीची लागवड करतात. भारत, मलाया, मियानमार, अमेरिका, दक्षिण चीन ह्या देशांनी व्हड प्रमाणांत पेराची लागवड करतात. देशांत सुमार 53,000 हॅक्टर सुवातीचेर पेरीची लागवड करतात. उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, बिहार, आंध्र प्रदेश, तमीळनाडू, आसाम, बंगाल ह्या राज्यांनी पेरीची लागवड व्हड प्रमाणांत करतात. गोंयांत वेपारी तत्त्वाचेर ह्या पिकाची लागवड केल्ली व्हडलीशी दिसना. पूण पोरसांत, भाटांनी शेतांच्या बांदाचेर पेरीची लागवड केल्ली दिसता.
पेरीचे मुखेल अशे देन प्रकार आसतात. 1)धवी पेर- ही पेर गोडयेक बरी आसता. 2)गुलाबी पेर. पेरिच्यो कितल्योशोच जाती आसात. तातूंत लखनौ-49 (सरदार), अलाहाबाद सफेद, बनारसी ह्यो जाती चड लोकां रूचीच्यो आसात. तेभायर लखनौ-46, नाशीक, धारवाड, कोथरूड, ढोलका, अॅपल कलर, बारूईपुर, मेहर-कोकोनट, चित्तिदार, हरीझा, पिअर शेण्ड, रॅड फ्लेशड, सीडलेस ह्याय जातींची लागवड करतात.
पेरीक कसलेय प्रकारची जमीन चलता. मात उदकाचो निचरो बरो जावपाक जाय, हलके जमनींत पेरीची लागवड केल्यार सेंद्रीय सारें भरपूर प्रमाणांत घालतात. उश्ण आनी समतोश्ण प्रदेशांनी पेरीची लागवड बरी जाता.
पेरीची लागवड गुटी कलमापसून करतात. बियांपसून लागवड करपाक जाता. पूण चड उत्पन्न आनी बरे प्रतीचीं फळां मेळोवपाखातीर कलमां लावन लागवड करतात. लागवड करपाखातीर 6×6 मी. अंतराचेर 60×60×60 सेंमी. लांब, रूंद आनी खोल नेमां मारतात. दर नेमांत अर्दकील मसुरी फॉस्फेट, अर्दकील स्टॅरामील, 100 ग्रम बी. एच. सी. 10 टक्के, तशेंच दोन कायली कंपोस्ट वा शेणखत घालतात. उरिल्ली माती घालून नेम पुरायेन भरून घेतात. नेमा मदीं कलम लायतात आनी ताका बडी लावन आदार दितात. कलमाची लागवड जून म्हयन्यांत करतात. पावस सोंपतकच कलमाक उदक दितात. थंडे तेंपार 12-15 दिसांनी, जाल्यार गरमे तेंपार 7-8 दिसांनी एकदां उदक दितात. झाडाक चड फळां येवपाखातीर तीन प्रकारांचे चंवर येतात. मृग, ह्सत आनी आक्याबहर. तातूंतलो मृगबहर चड फायदेशीर आसता.
झाड लायले उपरांत सुमार 3-4 वर्सांनी पेरां लागतात. मार्च-एप्रिल म्हयन्यांत फुलां आनी फळां येवपाचो तेंप चंवराचेर आदारून आसतात. 10 वर्सां पिरायेच्या झाडाक लेगीत सरासरी 1000 पेरां मेळटात.
पेर हें रूचीक फळ आशिल्ल्यान सगळ्या थरांतले लोक ताचो खावपाखातीर उपेग करतात. ह्या फळांत 'क' जीवनसत्व, सरबत तयार करतात. पेरीच्या झाडाची साल आनी पानां कातडी कमोवपाखातीर आनी रंगोवपाखातीर वापरतात. सालीचो रोस घाय बरो करपाक वापरतात. साल उदकांत उकडून घोंट घेतल्यार दाड दुखपाची थांबता. पानांचो काडो पटकी ह्या रोगाचेर वापरतात.
पेरीचें लाकूड टणक आसता. ह्या लांकडाचो उपेग कुराडी वा भाल्याचे दांडे, कोरीव वस्तू, तुबकाचें दांडे तयार करपाक वापरतात.
पेरीक जायत्या तरांच्यो किड लागतात. तातूंतल्यो कांय म्हत्वाच्यो अशो-
- फळमूळ- हो मूस फळ पोखरता. ताका लागून फळां गळून पडटात. पावसान ह्या मुसाचो त्रास चड जाता. मूस लागून पडिल्लीं फळां काडून उडयतात. उपरांत झाडाचेर 10 मिली, फॉस्फॉमीडोन हें वखद 10 लिटर उदकांत घालून फवारो मारतात.
- साल आनी शेंडो पोखरपी कीड- ही कीड झाडाचे सालींत भितर सरता आनी भितल्लो भाग खाता. ताका लागून झाड सुकता आनी मरता. हे किडीचेर आळाबंदा हाडपाखातीर किडीन तयार केल्ल्या बुराकांनी इ.डी.सी.टी. हें वखद कापसान बुडोवन घालतात.
पेरीक लागपी म्हत्वाचो रोग अशे- 1) फळ कुसप ह्या रोगाची लागवण पावसांत जाता. ह्या रोगाक लागून 20-25 टक्के फळां कुसपाक शकतात. कुसून जमनीर पडिल्लीं तशेंच झाडाचेर कुशिल्लीं पेरां काडून पयस उडयतात. उपरांत झाडाचेर 0.2 टक्के डायथॅन-झॅड-78 ह्या बुरशी नाशकाचो फवारो मारतात.
2)मर रोग-हो रोग चडसो उत्तर भारतांत दिश्टी पडटा. ह्या रोगाआड खात्रेचो उपाय ना. ह्या रोगाची लागण जाल्यार तें झाड हुमटून काडून उडयतात. ताका लागून रोगाच्या प्रसाराक आळो बसता.
-विश्राम गांवकार
पेरियपुराणम्:तमील भाशेंतलो एक व्हड ग्रंथ. हातूंत 63 शैव संतांचीं चरित्रां वर्णिल्यांत. हातूंत 4286 पदां आसात. तमीळनाडू राज्यांत ह्या ग्रंथाची खूब नामना आसा. हातूंत भक्तिचरित्रांवरवीं त्या काळांतले आचारविचार, धर्मीक विश्र्वास, जातीजमाती, तांच्यो रिती, वेवसाय, विनोद, अलंकार आदी गजालींची म्हायती मेळटा. शेळ्ळिकार हो ह्या ग्रंथाचो कर्तो. हो वेल्लायजातीचो आशिल्लो. तो विद्वान, राजकारणी आी शिवभक्त आशिल्लो. कांय काळ कुलोत्तुंग चोल राजाचो मंत्री म्हणून ताणें काम केल्लें (इ.स. 11 वें शतमान). मंत्री आसतना जेन्ना ताका आपल्या राजाक जैन धर्माविशीं आस्था आसा अशें दिसलें तेन्ना ताणें
