स्पेनाचे लोक पेरूंत रिगपाक लागले. साबार स्पेन वसणुकवाद्यांचें लिमा शार ही राजधानी आशिल्ली. स्पेनी सरकाराचो शेक पेरूचेर 1821 मेरेन उरलो. ह्याच वर्सा पेरूंत सेवातंत्र्य चळवळीची सुरवात जाली. तशें पळयल्यार पेरूची स्वातंत्र्य चळवळीची खरी सुरवात जाल्ली तो पेरू भायर. हे चळवळीच्या काळांत 'हौसे द सान मार्तिन' आनी सिमॉन बॉविवर ह्या दोन व्यक्तींचो वांटो म्हत्वाचो आशिल्लो. चिलींत स्पेनाच्या सैन्याक हारोवन सान मार्तिनान पेरूंत आशिल्लो स्पेनाचो किल्लो उडोवन ताचेर जैत मेळयलें. जुलय 1821त ताणें पेरूचें स्वातंत्र्य जाहीर केलें. मुखार बॉलिवरान पेरू आनी कोलंबियांतल्यान आपल्या सैन्यांच्या आदारान ह्युनीन आनी आयाक्युच्या झुजांत स्पेनाचे हांगाचेसत्तेचो नाश केलो.
स्वातंत्र्या उपरांत पेरूची राज्यवेवस्था सुरळीत चल्लीना. क्रांती फाटल्यान क्रांती जायत रावल्यो पूण थीर अशें एकूय सरकार पेरूक फावो जालें ना. 1872त मान्वेल पार्दो हो पेरूचो पयलो नागरी राश्ट्राध्यक्ष म्हणून वेंचून आयलो. 1879त दर्यादेगर नायट्रेट आनी ग्वानी हांचे सांठे आशिल्ल्या प्रदेशा वयल्यान पेरू आनी चिली हांचे मदीं झूज जावन पेरूचेर हार पडली आनी पेरूक आपले कांय प्रदेश चिलीक दिवंचे पडले. मुखार 1908 ते 1930 मेरेन आउगुस्तो बेर्नार्दीनो लेगिआ हाणें देसभर आपली सत्ता गाजयली. ताणें ह्या काळांत अर्थीक सुदारणा केल्यो. 1930त लेगीआआड लश्करी उठाव जावन लूईस सांचेस सेरो 1931त सत्तेर आयलो. ताणें 1939त नवी घटना तयार केली. ह्याच काळांत पेरूंत दाव्या पंगडाचो 'आप्रा' (आलियांस पोपुलार रेवो लुसिओनारिया आमेरिकाना) हो पक्ष बलिश्ट जायत आशिल्लो, म्हणून 1932 च्या सुमाराक सेरोन त्या पक्षाच्या आया ह्या नेत्याक बंदखणींत घालून ताच्या हेर वांगड्यांक पेरू भायर धांवडावन घाले. ताचे उपरांत 1933त सेरोचो खून जालो आनी जनरल बेनीवीदेस हाचेलागीं घटना समितीन राज्यकारभार सोंपयलो.
दुसरें म्हाझुज चालू आसतना मानवेल पाद्री हो राश्ट्राध्यक्ष जालो. म्हझुजाच्या काळांत तो दोस्त राश्ट्रावटेन रावलो. झुजाकाळांत नवे रस्ते बांदप, जलवुद्युत आनी तिक्या प्रकल्प बांदप भोव गरजेचें आशिल्ल्यान कामगार आनी मागाशिल्ल्या इंडियनांक सुदारपाचे यत्नूय शक्य जाले. 1945त जाल्ले वेंचणुकेंत आप्राचे उमेदवार लोकपक्षाच्या नांवासकल उबे रावन वेंचून आयले. संयुक्त मंत्रीमंडळांत आप्रा पक्षाक फावट जागो मेळ्ळो. 29 ऑक्टोबर 1948 दिसा उजव्या पंगडान बंड करून जनरल आंद्रिया हाका अधिकाराचेर हाडलो. ताणें आप्रा आनी कम्युनिस्ट ह्या पक्षांक अपात्र थरले.
1960त पेरूची अर्थीक स्थिती साप्प इबाडिलल्ली. अमेरिकेन त्या वेळार पेरूचे राजकी घडामोडींत ह्सतक्षेप करपाचो यत्न केल्ल्यान पेरूयी लोक अमेरिकेकूच दोशी थारावपाक लागले. अध्यक्ष बॅलाउन्दे हाणें अर्थीक स्थिती सुदारपाक कांय यत्न केलेनात म्हणून ताका चोंशीं वटेंतल्यान विरोध जावपाक लागलो. त्याच वर्सा ऑक्टोबरांत जनरल जुआन वॅलाउन्देक सत्तेभायरो केलो. जनरल जुआन नवो अध्यक्ष जालो. त्या वेळासावन पेरूचे राजकी धागेदोरे पुरायपणान लश्करी अधिकाऱ्यांच्या हातांत गेले. नवें सरकार आपल्याक क्रांतीकारी सरकार अशें समजतालें. ताणें साबार मळांचेर ताबो घेवन, तांचो सहकार उद्देगारूय ताणें ताबो मेळयलो. 1970 चा मध्याक जुआनच्या सरकाराक विरोध जावपाक लागलो. 1975त जनरल फ्रांन्सिस्को मोरायल बेर्मूदेझ अध्यक्ष जालो. 1980त पेरूच्या लोकांनी नागरी सरकार वेंचून काडलें. बॅलाउन्दे हो परतून पेरूचो अध्यक्ष जालो. ताणें पेरूची अर्थीक स्थिती सुदारपाचे कांय यत्न केले. पूण 1980 सावन शायनींग पाथ हे दावे आघाडीच्या पक्षान सरकाराआड उठाव करपाक सुरवात केल्ली. 1985त आप्रा पक्षाचो अॅलन गारसिआ मॅरेज हो अध्यक्ष जालो. पूण अर्थीक आनी राजकी स्थिती सुदारपाक ताकाय येस मेळ्ळेंना. हाका लागून उठाव आनी बंड ह्यो सदच्योच गजाली जावन आशिल्ल्यो. 1990त आल्बोर्टो फुजीमोरी हो पेरूचो अध्यक्ष जालो. 1992त ताणें संविधान आनी विधीमंडळ बरखास्त केलें. ताणें साबार भ्रश्टाचारी कर्मचाऱ्यांक खर ख्यास्त दिली. ताणें भ्रश्टाचार कर्मचारी आनी शायनींग पाथ पक्षाआड उबारिल्ल्या खर पावलांक लागून ताका कांय लोकांनी हुकूमशाहा ही पदवी दिल्या.
राजवेवस्था-पेरूची राजवेवस्था जुलय 1980त केल्ल्या संविधानाचेर आदारिल्ली आसा. सरकार विधीमंडळ, कार्यकारी मंडळ आनी न्यायवेवस्था ह्या तीन पांवड्यांवयलें काम पळयता.
देशाचो मुखेल कार्यकारी (Chief exucutive) हो राश्ट्रपती. राश्ट्रपतीची मुजत स वर्सांखातीर आसता. ताची पयली मुजत सोंपली म्हणटकच परतून रोखडेच दुसरे वेंचणूकेंत वांटो घेवंक मेळना. दोन उपराश्ट्रपती आनी बारा कॅबिनट नंत्री तांकां पालव दिवपाक आसतात. विधीमंडल कॉंग्रेसाकडेन आसता. राश्ट्राची संसद दोन घरांनी भरता. प्रतिनिधी मंडळ (Chamber of Deputies) आनी राज्यमंडळ (Senators). राश्ट्रपती आपले सांगाती आपुणूच वेंचून काडटा. सुर्वेक फकत शिकिल्ल्या आनी लग्न जाल्ल्या दादल्यांक मत दिवपाचे अधिकार आशिल्ले. पूण 1956 सावन बायलांकूय समान हक्क मेळटात.
पेरूंत बारा न्यायालयां आसात. प्रांतीक न्यायलयांचो निवाडो व्हड आनी ल्हान न्यायलयां करतात. लिमांत सर्वोच्च न्यायालय आनी ताचे सकल साबार न्यायालयां. आसात. हांचें मंडळ कॉंग्रेस वेंचून काडटा.
अर्थीक स्थिती-पेरूचे अर्थीक स्थितीचेर ताच्या भुगोलीक विभाजनाचो परिणाम जाला. दर्यादेग सोडल्यार सबंद देस गरीब आनी मागशिल्लो आसा.1968त सावन लस्करी सरकारान थिराय आयले उपरांत सरकारान हांगाची अर्थवेवस्था नेटान सुदारची म्हणून कांय आधुनीक येवजण्यो आंखिल्ल्यो. सुर्वेक पांच वर्सांची येवजण जाली. उपरांत हातूंत कांय सुदारणा करून मुखार दोन-दोन वर्सांची योवजणो आपणायल्ल्यो. हाका लागून हांगाचे अर्थीक वेवस्थेंत थोडीभोव उदरगत जाली. वर्सुकी उत्पादनूय प्रमाणांत वाडलें.
जेशाचें अर्थीक जिवीत आजूय शेतवडीचेर आदारिल्लें आसा. पूण हांगाची जाता ती पिकावळ हांगाचे लोकसंख्येक पुरायपणान पावना. पेरूचो चडसो वाठार ऊंच-सकयल, रेंवटी आनी रानांचो आशिल्ल्यान शेतवडींतल्यान मेळपी येणावळ उणी आसता. सरकारान शेतवडीखातीर जमीन वाडोवंची म्हणून नवीं खारजां, न्हंयांचेर धरणां बांदपाक आनी रानां निवळ करपाक सुरवात केल्या. कापूस हें हांगाचे मुखेल पीक. ऊंस, गंव, मको, बटाट, बार्ली, आलफाआलफा, तंबाकू, काफी आनी केळीं हींय पिकां म्हत्वाचीं. थळाव्या आनी परकी लोकांचे मालकीचे व्हड वेहड कापसाचे मळे आसात. हांगा तांदूळ खूब प्रमाणांत जातात. हीं चडशीं पिकां दर्यादेगांनी जातात. पूण दोंगरी वाठारांत शेतां ल्हान ल्हान कुणग्यांनी वांटल्यांत. तीं चडशीं इंडीयन
