ती पयली बायलमनीस. पूण १९९२त पक्षाभितर वाद जावन तिणेंय प्रधानमंत्री पदाक सोडचीट दिली. उपरांत प्रधानमंत्री म्हणून तिची सुवात पिएरे बॅरेगोव्ये हाणें घेतली.
राज्यवेवस्था: नव्या संविधानाप्रमाण फ्रांस हें प्रजासत्ताक, अविभाज्य, धर्मनिरपेक्ष, लोकशाय आनी समाजमोगी राष्ट्र. संविधानान सगळ्या नागरीकांक समान हक्क जीण आनी संपत्ती हांची राखण; भाशणस्वातंत्र्य आनी धर्मस्वातंत्र्य दिलां. राष्ट्राध्यक्ष हो देशाचो मुखेली आसून, ताका सात वर्सांखातीर भौशिक मतदानांतल्यान वेंचून काडटात. प्रधानमंत्र्याची नेमणूक तो करता. ताच्या सल्ल्यानूच हेर सरकारी वांगड्यांची नेमणूक तोच करता. नेशन ॲसेंब्ली बरखास्त करपाचेय हक्क ताका आसा. खंयच्याय भासाभासींच्या प्रस्नांचेर भौशिकमत घेवपाचेय अधिकार ताका दिल्ल्यात. प्रधानमंत्री आनी हेर मंत्री संसदेक जापसालदार आसतात. देश कल्याणाखातीर नव्यो येवजण्यो आंखप, सरकारी धोरणांक आनी कारभाराक नवी दिका आनी गती दिवप हो तांचो मुखेल वावर.
पांचव्या प्रजासत्ताकांत संसदेच्या स्थानाचें आनी अधिकारांचें अवमुल्यन जालां. संसदेंत कनिश्ठ आनी वरीश्ठ अशीं दोन घरां आसा. कनिश्ठ घरांत वट्ट ५७७, जाल्यार वरिश्ठ घरांत ३१९ वांगडी आसतात. कनिश्ठ घराचो तेप पांच वर्सांचो, जाल्यार वरिश्ठ घरातले एक तृतीयांश वांगडी दर तीन वर्सांनी निवृत्त जावन, तितलेच वांगडी नव्यान वेंचून काडटात. कनिश्ठ घरांतले वांगडी भौशिक मतदान पद्धतीन वेंचून काडटात. जाल्यार दर एक विभागांतले विभागीय परिशद वांगडी, विभागांतले नगरसेवक आनी विभागांतल्यान वेंचून आयिल्ले कनिश्ठ घरांतले वांगडी हांच्यातल्यान वरिश्ठ घराच वांगडी णव वर्सांखातीर वेंचून काडटात.
थळावें प्रशासन २२ प्रांतांतल्यान चलता. भौशिक आनी अर्थीक उदरगत घडोवन हाडप हो थळाव्या प्रशासनाचो मुखेल वावर.
फ्रांसांत २ तरांची न्यायालयां आसात. पयलें खाजगी, दिवाणी आनी फौजदारी गुन्यावाखातीर आनी दुसरें प्रशासनाआड नागरिकांचें गाराणें आयकून घेवपाखातीर प्रशासकीय न्यायालय.
अर्थीक स्थिती: फ्रांस देशाचो आयज संवसारांतल्या गिरेस्त राष्ट्रांभितर पांचवो आंकडो लागता (१९९३). पिकाळ जमीन, लांब दर्यादेग, पिकावळीक फावो तशें हवामान आनी देशाभितर येरादारीची बरी वेवस्था हांकां लागून अर्थीक मळार फ्रांस देशान उंचेलो पांवडो हातासला.
अठराव्या शेंकड्याच्या दुसर्या अर्दाक सावन फ्रांसाचो परराष्ट्रीय वेपार तशेंच देशाभितल्ल्या वेपाराचीय भरभराट जाल्ली. शेतकी उत्पादनांतूय वाड जाल्ली. पूण फ्रँच राज्यक्रांती आनी नेपॉलियन हाणें केल्लीं झुजां, हांचो फ्रँच अर्थवेवस्थेचेर खूब वायट परिणाम जालो. पयल्या आनी दुसर्या म्हाझूजांक लागून फ्रांसाची अर्थीक स्थिती पुरायपणान इबाडिल्ली. दुसरें म्हाझूज सोंपल्याउपरांत फ्रांसांत राष्ट्रायीकरणाचें एक व्हड ल्हार उसळ्ळें. बँक, विमाकंपन्यो आनी हेर व्हड व्हड कंपन्यांचें राष्ट्रीयकरण जालें. राष्ट्रीयकृत उद्देगांच्या विकासाखातीर फ्रांसाक मुखेलपणान अमेरिकेकडच्यान अर्थीक आदार घेवचो पडलो. पूण हालींच्या तेंपार फ्रांसान अर्थीक मळार जी उदरगत केल्या ती तोखणाय करपासारकी आसा.
आयज शेतकी उत्पादनांत फ्रांसाचो युरोपांत पयलो क्रम लागता. पिकाळ जमिन, सौम्य हवामान, यंत्रांचो वापर, नव्या बियाण्यांचो उपेग, रसायना-सार्याचो वापर हांकां लागून पिकावळींत बरीच वाड जाल्या.
सद्याक हांगाची ५७% जमीन शेतवडीखाल आसा. गंव, मको, बार्ली, ओट, ऊस, बटाट ही हांगाची मुखेल पिकावळ. द्राक्षां, सफरचंद, पीच, पिअर, टमाट, अलुबुखार, जरदाळू, कोबी, गाजर, फूलकोबी, चिबड ही हांगाची मुखेल फळफळावळ आसा. फ्रांस हो व्हड सोरो उत्पादक देश आसा. पशुउत्पादनांतूय व्हडा प्रमाणांत वाड जाल्ली आसा.
फ्रांसाक सुमार २,८९७ किमी. लांबायेची दर्यादेग लाबिल्ल्यान आनी साबार ल्हान व्हड बंदरां आशिल्ल्यान नूस्तेंमारीचीय खूब वाड जाल्ली आसा. यांत्रिकीकरणाक लागून नुस्त्याचें प्रमाण बरेंच चड आसा.
हांगाचे वट्ट भूंयेतली १/४ भूंय रानांखाला आसा. रानांतल्या लाकडाचो कागद, वखदां, रसायनां करपाखातीर उपेग जाता.
फ्रांस खूबशा खनिजसंपत्तीच्या मळार गिरेस्त आसा. लोखण आनी कोळसो ही हांगाची मुखेल खनीजां आसात. खनीज तेलाचेंय उत्पादन ह्या देशांत जाता. लिग्नायट, पोटॅश, सॉल्ट, गंधक, खनीज मीठ, सैमिक वायू हांचीय साठवण कांय प्रमाणांत आसा.
एकुणिसाव्या शेंकड्यांत जर्मनी आनी ग्रेट ब्रिटना प्रमाण फ्रांस देशांतूय उद्देगीक क्रांती घडोवन हाडपाखातीर खनीज कोळशाचोय खूब उपेग जाल्लो. दुसर्या म्हाझूजासावन जलविद्युत शक्तिनिर्मितींत खूब वाड जायत गेली. सेन, र्होयन, सोन, गारॉन, ल्वार ह्या व्हड न्हंयांक लागून तशेंच मासीफ सेंट्रल, दक्षिण आनी दक्षिण-मध्य फ्रांस, पिरेनीज आनी आल्प्स हांच्यामदल्या दोंगरी प्रदेशांक लागून जलविद्युतनिर्मिती क्षमता खूब व्हड आसा. अणुशक्तिनिर्मितींत अमेरिकेच्या फाटल्यान फ्रांसाचो दुसरो आंकडो लागता.
उद्येगधंद्याच्या मळार हो देश खूब फुडारिल्लो आसून संवसारांत ताचो पांचवो आंकडो लागता. हांगासावन मशीनां, संगणक, शस्त्रास्त्रां, तरांतरांची यंत्रसामुग्री, रसायनां, विमानां आनी हेर वाहनां आनी तांचें सुटे भाग, कड्डणां आनी हेर पिकावळ हांची निर्यात जाता. बरेचकडच्यान ह्या देशांत आयात जाता. हातूंत मुखेलपणान कच्चा मालाचो आस्पाव जाता.
येरादारी आनी संचारण: फ्रांस हो येरादारी मळाचेर खूब फुडारिल्लो देश. गांवगिर्या वाठारांनी लेगीत बर्या दर्ज्याचे रस्ते आसात. १९९३ मेरेन रेल्वेमार्गाची वट्ट लांबाय सुमार ३६,६८० किमी. आशिल्ली. वट्ट रेल्वेमार्गांतल्या सुमार ३०% रेल्वेमार्गांचें विद्युतीकरण जाल्लें आसा. देशाभितर जावपी विमान येरादारीय बरी आसा. एर फ्रांस, यूटीए आनी एर इंटर ह्यो नांवाजिल्ल्यो फ्रांस विमान कंपन्यो. स्हेदन आनी र्होीन न्हंयांतल्यान उदकमार्गा येरादारी जाता. हांगा बांदिल्लीं खाजनांय येरादारीखातीर प्रसिद्ध आसात. हांगा संवसारीक नामना मेळिल्लीं बंदरांय खूब आसात.
१९९३ मेरेन देशांत १०० वयर दिसाळीं उजवाडा येतालीं. नेमाळीं आनी म्हयनाळ्यांचो खपूय चड आसा. देशांतले चडशे लोक रेडिओचो लाव घेतात. सुमार ९०% लोकांच्या घरांनी दूरचित्रवाणी संच आसात. टपाल आनी दूरध्वनी वेवस्थाय बर्या दर्ज्याची आसा.
लोक आनी समाजजीण: फ्रँच संस्कृती म्हळ्यार युरोपाची संस्कृती, अशे मत एकुणिसाव्या शेंकड्यामेरेन सादारणपणान आशिल्लें. विंगड विंगड कला, साहित्य, समाजीक वागणूक, फॅशन ह्या सगळ्या मळार फ्रँच समाजाचो प्रभाव खूब प्रमाणांत युरोपाचेर पडला. फ्रँच राज्यक्रांतींतल्यान जगभर पाताळिल्ली स्वातंत्र्य, समता आनी बंधुता हीं मुल्यां आनी व्यक्तिनिश्ठता, विवेकवाद हांच्यासारकीं तत्वां फ्रँच समाजाची
