आधुनिक जगाक व्हड देणगी आसा.
फ्रांसांतलो आयचो समाज हो कितल्योशोच जाती, जमाती आनी वंश हांच्या भरसणांतल्यान तयार जाला. फ्रँच भूंयेचेर सुरवेक गॉल लोकांचो राबितो आशिल्लो. केल्टिक, जरमॅनिक, नॉर्स, बास्क आनी हेर वंशांची भर पडून फ्रँच समाज घडत रावलो. यूरोप आनी आफ्रिकेच्या हेर भागांतल्यानूय हांगा बेल्जियन, इटालियन, मोल आनी स्पेनिश लोक येतूच रावले. चडशा फ्रँच लोकांक लॅटिन वारसाचो चड अभिमान आसा.
वांशिक विंगडपणाक लागून तांचे भाशेंत, उच्चारांत, नांवांनी आनी तांचे चालिरितींत वेगळेपण जाणवता. पूण आपूण एका वंशाचो आसा आनी राष्ट्राचो आसा ही भावना तांच्या मनांत खोल रोमून बसल्या.
१९०५त शासन आनी चर्च वेगळी जाल्ल्या कारणान तेन्नासावन फ्रांसांत शासन पुरस्कृत असो खंयचोच अधिकृत धर्म ना. सगळ्या धर्मपंथांक आपल्यो आपल्यो धर्मीक संघटना चलोवपाचो कायदेशीर हक्क आसात. हांगाच्या प्राटेस्टंट लोकांभितरूय साबार उपपंथ आसात.
कला, खेळ आनी मनोरंजनाच्या हेर साधनांची हांगा बरीच उदरगत जाल्या. चित्रकला, शिल्पकला, वास्तूशिल्प ह्या मळांचेर फ्रँच लोकांनी संवसारभर नामना मेळयल्या.
फ्रांसाचे भूंयेक कलेचो वारसो तसो खूब आदल्या काळासावन लाबिल्लो. पुराणाश्मयुगीन आदिम कलेचे अवशेश फ्रांसाच्या साबार वाठारांनी खूब प्रमाणांत सांपडल्यात. पूण हातूंत फ्रँच लोकांचे आपलें अशें खाशेलेपण नाशिल्लें. इकराव्या शेंकड्यासावन मात फ्रांसाच्या कलेक स्वताचे अशें स्वरूप लाबलें.
चित्रकलेच्या मळार हांगा उदरगत जायत गेल्ली ती कांय मुखेल कारणांक लागुनूच. चवदाव्या लुईन १६४८त ‘रॉयल अकादमी ऑफ फाइन आर्ट’ ची थापणूक करून कलानिर्मितीचेर राजसत्तेचें नियंत्रण दवरलें. ह्या अकादमीन कलाशिक्षण आनी कला निर्मिती हांचेविशी साबार नेम थारावन कलेक स्पश्ट अशें स्वरूप दिलें. ह्या अकादमीची शिक्षणपद्धत खूब कडक आशिल्ली. चित्रकार पूसँ हो ह्या शिक्षणपद्धतीचो मुखेली आशिल्लो. ताच्या मतान कमानिर्मितीखातीर प्रमाणबद्धता, संयमित भावदर्शन आनी विशयांचें खोल गिन्यान आसप भोव गरजेचें. ह्या चित्रांनी एकूच तरेचे साम्य आसतालें. पूण चवदाव्या लुईच्या मरणा उपरांत मात तातूंत बदल जावपाक लागले. पंदराव्या लुईच्या तेंपार चित्रांतले विशय सादे आनी खुशालकायेचे अशे आसताले. चित्रकारांनी सामाजिक जिवीत रंगोवपाचे यत्न केल्ले. व्होतो, फ्रागॉनार आनी फ्रान्स्वा बूशे हे ह्या काळांतले म्हत्वाचे चित्रकार आशिल्ले. झाक ल्वी वाव्हीद, कॉरो आनी ॲग्र हे अठराव्या शेंकड्यांतले म्हत्वाचे चित्रकार आशिल्ले. हांच्यातलो कॉरो ही मुखेलपणान सैमिकीचित्रकार आशिल्लो. झाक ल्वी दाव्हिद हाणें अकादमीच्या सुवातेर १७७५त ‘इन्स्टिट्यूट नॅशनल’ हाची थापणूक केली. मुखार तिका ‘फ्रँच रॉयल अकेदमी’ हें नांव पडलें. कला आनी विज्ञान मळार उदरगत घडोवन हाडप हेंच तिचें मुखेल काम आशिल्लें. हातूंतल्यान नवाभिजातवादी कलासंप्रदाय उदयाक आय़लो. एकुणिसाव्या शेंकड्यांतलो पयलो क्रांतीकारी चित्रकार म्हळ्यार दलाक्रूवा. अकॅडमीचे सगळे नेम मोडून ताणें आपल्या कल्पनांचो वापर करून चित्रनिर्मिती केली. बार्क ऑफ दान्ते (१८२२) हें व्हड चित्र रंगयलें. ताणें ह्या चित्राचेर खूब टिका केल्ल्यो. द लाक्रूवा हाणें चित्रकलेचेर खूब लिखाण केल्लें. उपरांत कूर्बे (१८१९-७७) हाणें वास्तववादी शैलींत चित्रण केल्लें. पॅरिसांत एदार माने, रन्वार, अदगार दगा, पिसारो आनी हेर चित्रकारांनी पॅरिस हकप्रत्ययवादी चित्रसंप्रदाय निर्माण केल्लो. विसाव्या शेंकड्याचे सुरवेक पॅरिस हें जगांतलें एक मुखेल आनी म्हत्वाचें कलाकेंद्र आशिल्लें. पॅरिसांत निर्माण जाल्ल्या विंगड विंगड आधुनिक कलाप्रवृत्तींक एकठांय हाडून तिका ‘एकोल दी पॅरिस’ अशें म्हण्टात. तातूंत फ्रँच चित्रकलेच्या मळार साबार संप्रदाय निर्माण जाले. बिंदुवाद, धनवाद, रंगभारवाद, अभिव्यक्तिवाद आनी अप्रतिरूप कला आनी हेर आधुनिक पंथ आनी उपपंथ हांगा निर्माण जाले. सेझान, गोगँ, सरा, तूलूझ-लोत्रेक, मातीत, र्वो आनी ब्राक हे विसाव्या शेंकड्यांतले म्हत्वाचे चित्रकार आशिल्ले.
संगीत आनी नृत्याच्या मळारूय हांगा बरीच उदरगत जाल्या. साबार गितां आनी संगित प्रकारांवांगडा नवींनवीं वाद्यांय हांगा आयलीं. बदलत्या काळांत संगिताचे विशयूय बदलपाक लागले. दुसर्या म्हाझुजाउपरांत मेस्यां आनी ताचो शिश्य बूलेझ हाणीं फ्रँच संगिताक एक नवी दिका दिली. फ्रांसांतली आयची संगितीक विचारसरणी वैज्ञानिक आनी यंत्रिक घटकांनी चड प्रभावित जाल्ली आसा. हांगा वेगळ्या वेगळ्या सणपरबेच्या वा उत्सवाच्या निमतान विंगड विंगड नृत्यां सादर करपाची पद्धत आसा. ‘रिगोदों’ आनी ‘फॅरन्दोल’ हीं प्रॉव्हांसांतलीं प्रादेशिक नृत्यां फ्रांसाच्या हेर भागांनीय सतराव्या आनी अठराव्या शेंकश्यांत पातळ्ळीं. कॅथरिन द मेदीची हिचेखातीर १५८१त बॅले कॉमिका द ल राइन हें पयलें बॅले नृत्य सादर केल्ले. १७५०त फ्रँच दरबारांत मिन्युएल हें नृत्य लोकप्रिय आशिल्लें. एकुणिसाव्या शेंकड्यांत पॅरिसाक ‘कॅनकॅन’ हें बायलांचें नृत्य पळोवपाखातीर खूब गर्दी जाताली. १९०९अ पॅरिस हांगा पयलीं नृत्यसर्त घडोवन हाडिल्ली. कॅबरे हे खाशेले कार्यक्रम हांगा आजुनूय जातात. लिडो, कॉन्सर्ट मेयॉल, ‘प्लेस पिगाल’ क्रेझी हॉर्ससलून हीं नाटक घरां नृत्यांखातीर नामनेची आसात. चित्रपट आनी रंगमाची ह्या मळांचेरूय फ्रांसान नांव घेवपासारको वावर केला.
फ्रांसांत सादारणपणान इकराव्या शेंकड्यासावन चर्च आनी कॅथीड्रलाच्या प्रवेशदारांचेर उत्थिअ शिल्पांच्या स्वरूपांत मुर्तिकला प्रकटपाक लागली. बाराव्या शेंकड्यांतल्या शिल्पांत ‘अकेंथस’ ह्या काट्यांचीं पानां आशिल्ले नक्षीचे खांबे, वण्टींचेर कांतयल्लें शिल्पपट्ट हांचे अलंकरण केल्लें आसतालें. बाराव्या शेंकड्यांत गॉथिक शैलीचो प्रभाव उत्थित शिल्पांत दिश्टी पडटा. तेराव्या शेंकड्याच्या शेवटाक रीम्झ हांगाच्या शिल्पांत ॲनन्सिएशन शिल्प. व्हिजिटेशन शिल्प आनी देवदुतांचे शिल्प अशो तीन मुखेल प्रवृत्ती दिश्टी पडटात. चवदाव्या शेंकड्याच्या दुसर्या अर्दांत उत्तरेकडच्यान आयिल्ले शिल्पकार आंद्रे बोनव्ह आनी झां द लिएज्य हाणीं फ्रँच शिल्पकलेंत चड नेट हाडिल्लो. पंदराव्या शेंकड्यांत क्लाउस स्लूटर ह्या शिल्पकाराक लागून फ्रँच मूर्तिकलेंत खरी क्रांती घडून आयली. सोळाव्या शेंकड्यांत फ्रँच मूर्तीकलेचेर प्रबोधनकाळांतलो इटालियन शैलिचो व्हड प्रभाव पडलो. सतराव्या शेंकड्यांत देवदूतांच्यो आकृत्यो दाखवपाची पद्धत चड गाजली. फ्रँच राज्यक्रांतीच्या काळांत आनी साम्राज्य शाहीच्या काळांत नव-अभिजाततावादी शैलीच्या शिल्पांक नेट चडलो. झां कार्पो, रॉ दँ, बूर्रेलन आनी हेर, ह्या काळांतले नामनेचे शिल्पकार आशिल्ले.
फ्रांसांतली वास्तूकला विंगड विंगड संस्कृतींची भरसण जाल्ल्या संस्कारांतल्यान तयार जाल्या. इकराव्या आनी बाराव्या शेंकड्य़ांतली
