आनी उरिल्ले चार विकारशून्य आसात.
नाम – नामांत दोन लिंगा (पुल्लींग आनी स्त्रीलींग) आनी दोन वचनां (एकवचन आनी भोववचन) आसात. उतरांचीं लींग ताच्या रुपावयल्यान कळना. तें परंपरागत आसा. नामाचें अनेकवचन बरपांत s जांव x हो प्रत्यय लागून जाता. पूण हे प्रत्यय अनुच्चारीत आशिल्ल्यान उच्चाराच्या नदरेन बहुसंख्य नामांचें एकवचनांत आनी अनेकवचनांत कसलेंच वेगळेपण नासता. Chat शा ‘माहर’ chats – शा ‘माजरां’; dieu द्य ‘देव’ – dieux द्य ‘देव’; femme फाम् ‘सायल’ femmes ‘बायलो’ . कांय नामांचीं अनेकवचनां मात उच्चाराच्या नदरेन वेगळीं आसतात. Cheval शवाल् ‘घोडो’ – chevaux शवो ‘घोडो’; boeuf बफ् ‘बैल’ – boeufs ब ‘बैल’ बी.
नामापयलीं एकवचनांत पु. un, स्त्री. une आनी अनेकवचनांत पु. स्त्री. des हें निर्गुण विशेशण आनी पु. le, स्त्री. la पु. स्त्री. las हें खात्रीन लागता. स्वरादी नामांपयलीं le जांव la हांचे ‘L’ हें संक्षिप्त रूप जाता. a आनी de हीं संबद उतरां पयलीं आयल्यार le आनी less हे तांचेकडेन एकरूप जावन तांची अनुक्रमान au, aux, du, des. हीं रुपां जातात. la हें विशेशण मात अबाधीत उरता.
सर्वनाम – सर्वनामां अशीं आसात -
हे विशेशणां उपरांत येवपी नामाचें लींग वा वचन दाखयतात – mon fils ‘म्हजो चलो’ – mes fils ‘म्हजे चले’ - ma file ‘म्हजी चली’ – mes filles ‘म्हज्यो चलयो’.
विशेशण: मुळांत व्यंजनान्त आशिल्ली पूण जांचें अंत्यव्यंजन आतां उच्चारनात अशीं विशेशणां स्त्रीलिंगांत व्यंजनान्त जातात - grand ग्रां – grande ग्रांद. स्वरांत विशेशणां उच्चाराच्या नदरेन अविकारी रावतात. फकत मुळांत अंत्यस्थानार e नासल्यार बरपांता ती येता. Habile आबील् ‘हुशार’, tetu तेत्यू ‘हट्टी’ – tetue तेत्यू बी. जांचें अंत्यव्यंजन उच्चारतात तीं विशेशणांय अविकारी उरून बरपांत e घेतात – fier फ्येर् ‘अभिमानी’ - fiere फ्येर.
कांय विशेशणां अनियमीत आसात – frais फ्रे ‘ताजो, थंड’, fraiche – फ्रेश.
सादारणपणान विशेशणां नामा उपरांत येतात – la langue fancaise – ‘फ्रेंच भास’, accent aigu ‘संवृत आघात’. कांय विशेशणां नामापयलीं लाक्षणीक अर्थान आनी उपरांत वाच्यार्थान येतात - ungrand homm e ‘व्हड पुरूश’ - un home grand ‘धिप्पाड मनीस’.
‘एक’ हें विशेशण सोडून बाकी सगळीं संख्याविशेशणां अविकारी आसात – un doigt ‘एक बोट’ - une main ‘एक हात’ - deux doigts – ‘दोन बोटां’ – mains ‘दोन हात’.
क्रियापद – उतरांच्या प्रकारांत क्रियापद हो फ्रेंच भाशेंतलो सगळ्यांत विकारक्षम प्रकार आसा.
फ्रेंच क्रियापदांचीं मूळ रुपां er, ir, oir जांव re शेवटाक आसपी आसतात. हे प्रत्यय पयस केले की धातूरूप मेळटा. ह्या प्रत्ययांक धरून पयलीं क्रियपदांचे चार वांटे मानताले. आधुनिक व्याकरणांत मात तीन वर्गच मानतात. –
१. – er शेवटाक आसपी (फकत eller हें क्रियापद सोडून),
२. जांच्या शेवटाक – ir आसा आनी जांच्या वर्तमान काळवाचक धातूसाधीत धातूक issant लागून जातात अशीं आनी
३. हेर सगळी.
क्रियापदांचे रूपावलींत विध्यर्थ, संकेतार्थ आनी इच्छार्थ हे अर्थ आनी वर्तमान, अपूर्णभूत, पूर्णभूत, मिश्रभूत, भूतपूर्व, भविश्य, भविश्यभूत अशे काळ आसात. हांच्याशिवाय भूतकाळ आनी वर्तमानकाळवाचक धातूसाधीतां आसात.
क्रियापदांत दोन मुखेल वर्ग आसात – केवल क्रियापदां आनी आत्मवेधी क्रियापदां. आत्मवेधी क्रियापदांत कर्तो आनी कर्म एकच आसतात. केवल – J’aime, Je t’aime ‘हांव मोग करतां’, ‘हांव तुजेर मोग करतां’. आत्मवेधी - Je m’aime ‘हांव म्हजेरच मोग करतां’. मिश्र भूतकाळांत कांय अपवाद सोडल्यार सरळ क्रियापदांचें सहायक क्रियापद avoir हें आसा. जाल्यार आत्मवेधी क्रियापदांचे सगळ्याक etre हें आसा. Je t’ai aimee ‘हांव तुजेर मोग केलो’; Je suis sorti ‘हांव भायर सरलो’ – Je me suis aime ‘हांवें म्हजेरच मोग केलो’. अनेकवचनांत आर्मवेधीचो ‘एकमेकांचेर’ ह्या अर्थानय प्रयोग जाता.
सकल etre ‘आसा’ आनी avoir ‘लागीं आसा’ – ह्या सहायक क्रियापदांची आनी aimer ‘मोग कर’ – आनी se tuer ‘म्हजो जीव घे – एकामेकांक मार -’ हांचीं वर्तमान भूत आनी भविश्यकाळांचीं रुपां देखीक दिल्यांत –
