Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/145

From Wikisource
This page has not been proofread.

सांघयांग:ह्या नाचांत चलयो भार आयिल्लेवरी नाचतात. ह्या वेळार तांचेभितर शक्तीचो संचार जाता अशें मानतात.

केतजाक:ह्या वानर नाचांत व्हडा संख्येन दादले नाचपी वांटो घेतात. ह्या नाचाचो विशय म्हळ्यार रामायणांतले कथाप्रसंग आसतात.

ह्या नाचाभायर बाली वाठारांत हेर जायते नाचाचे प्रकार पळोवंक मेळटात. तातूंत 'गॅबॉर' ह्या नृत्यनाट्यांत आठ तरणाट्यो सोबीत कोन जावपी मोडणां घेत नाचतात. 'पेनचाक' हो त्रुटीत स्वरुपाचो नाच. तातूंत आत्मसंरक्षणकलेचो प्रकार पळोवंक मेळटा. पूण ह्या नाचाचें मूळ स्वरूप काळावांगडा बदलत गेलां.'केबियार' हो परंपरेंतल्यान आयिल्लो नाचाचो आर्विल्लो प्रकार. ह्या जुंव्यार तोंडाक मुखीं घालुनूय नाच करतात. तशेंच उच्च कुळांतलो मनीस दाखोवपाक मोटे वटवटे दोळे, अशीं मुखीं वापरतात.'टोपेंग' ह्या नाचाप्रकारांत दोन-तीन पात्रांच वेगवेगळीं मुखीं घालून सगळ्यो भुमिका करतात. ह्या नृत्यनाट्याखातीर वालीचो राजकी इतिहास वा आख्यायिका हे विशय घेतात.'अर्दजा' हो प्रणयाचेर आदारीत संगीतिकेचो प्रकार. ताचे विशय बालीच्या अद्भुतरम्य इतिहासीक परंपरेतल्यान घेतिल्ले आसात. बाली नाचाचें एक ठळक खाशेलपण म्हळ्यार अखंड परिवर्तनशीलताय.देखून खंयचोय नाचाचो प्रकार थीर आशिल्ल्याचें दिसना. पोरन्या नाचाचीं रुपां काळाच्या ओघात बदलत वतात वा नाचाचीं नवीं रुपां निर्माण जातात. जायते फावटी दादले, बायलांचे भुमिकेत नाच करतात जाल्यार बायलो दादल्यांचो नाच करतात.

ह्या नाचांक तशेंच खंयच्याय शुभकार्याक पुरायतरेन आघातप्रधान वाद्यांची भरिल्ल्या अशा 'गेमलन' संगीताची साथ आसता. ह्या वाद्यांत थाळ्याचो आनी धातूपसून तयार केल्ल्या हेर वाद्यांचो आस्पाव आसता.

-कों.वि.सं.मं.

बाल्झाक, ऑनरे द:(जल्म:20 मे 1790,तूर:मरण:18 ऑगस्ट 1850, पॅरिस).

संवसारीक नामनेचो फ्रेंच कादंबरीकार. बालस्सा आइनांवाच्या शेतकार घराब्यांत ताचो जल्म जालो. कायद्याचो अभ्यास केल्लो ताचो बापूय सोळाव्या लुई आनी नेपोलियनाच्या काळांत प्रशासकीय अधिकारी आशिल्लो. ताचें शालेय शिक्षण व्हेण्डोम आनी पॅरीसांत जालें. आपले आवयवरीच ताका गूढविद्या आनी संमोहनशास्त्राविशीं आकर्शण आशिल्लें. भुरगेपणासावन ताका साहित्याविशीं ओड आशिल्ली. आपले शालेय जिणेंत ताणें कांय कविता बरयल्लो.

ताची पयली कादंबरी फाल्युर्न(Falthurne)1820 त तशेंच stenie हें तत्त्वचिंतनपर लेखन उजवाडावपाबगर आसा. उपरांत ताणें टोपणनांवान कथा रचूंक सुरवात केली. 1826 वर्सासावन ताणें प्रकाशनाचो धंदो सुरू केलो. पूण तातूंत ताका यश मेळ्ळेंना. तो स्वता मुद्रक-प्रकाशक जाल्लो. पूण ताका अर्थीक अडचणींक तोंड दिवंचें पडलें. रिणाचो दोंगर पयस करपाक ताणें कांय ग्रंथ बरयले. ताणें स्वताच्या नांवार 'ल देर्दियेर चोआन (Le Dernier chouan,1929)ही फ्रेंच इतिहासाचेर बरयल्ली कादंबरी उजवाडा हाडली.हे कांदबरेचेर त्या काळांतल्या परगणा आनी राजधानींतल्या झुजाचें प्रतिबिंब पडिल्लें.1830 वर्सा ताणें बरयल्या स कथांक लागून तशेंच लग्नाच्या मानसशास्त्रावयल्या निबंधांक लागून ताका बरीच नामना मेळ्ळी. तेचवांगडा उच्चभ्रू वर्गांतल्या बायलांच्या लफड्यांत तो घुसपून गेलो. मादाम इॅन्सका आनी ताचे मदल्या मोगा चिटयांनी खूब नामना जाली. उपरांतच्या काळांत तीन वर्सांभितर ताणें वीस कलाकृती घडयल्यो. ता