कोंकणी विश्वकोश : ३ पॅरीसांतल्या पाश्वर इन्स्टिट्यूटांत संशोधन कार्य करूंक लागलो आनी शंयच पांच वसाँच्या काळांत ताणे प्रतीरक्षाविज्ञानांतले महत्वाचे सोद लायले. पाश्चर इन्स्टिट्यूटांत म्येचन्यिकॉव्ह प्रयोगशाळेत काम करता आसतना सुक्ष्मजंतू विलयनाविशीं ताणे म्हत्वाचे सोद लायले. ज्या जनावरांमदीं प्रतीरक्षा निर्माण जाल्या, त्या प्राण्यांच्या रगतांतलो रक्तरस ताचे कुड़ींत नव्यान रिगिल्ल्या त्याच रोगाच्या सूक्ष्मजंतूंचो नाश करूंक शकता हें ताणे पटकी आनी प्लेग ह्या रोगांचे सुक्ष्मजंतू वापरून सिध्द करून दाखयलें. ताणे संरक्षण ह्या अर्थाच्या ग्रीक उतरावयल्यान रक्तरसांतल्या ह्या सुक्ष्मजंतूनाशक घटकाक अर्लेक्झीन, अशें नांव दिलें. होच पदार्थ आयज Complement ह्या नांकान वळखतात. सगळ्या सस्तन जनावरांच्या सामान्य रक्तरसांत ही पदार्थ आशिल्ल्याचे सिध्द हो रोग पयली जावन गेल्लो आसल्यार ताच्या रक्तरसांतलो 'पुरक' पदार्थ बध्दावस्थेतल्यान मुक्त जावन नव्यान रिगिल्या सुक्ष्मजंतूंचो नाश करता. १९०१ त, बॉर्दै आनी ताचो मेवणो ऑक्ताव्ह झेंवगू हाणे पटकी तेना तो तांबड़या कोशिकांच्या वण्टींचेर परिणाम करून ताचे विलयन करताः पूण जर तो बध्दावस्थेत आसत जाल्यार कोशिकांचेर परिणाम जावंचोना, अशें ताका दिसले. हे परिक्षेक पूरक बंधी परिक्षा' अशें नांव अायली. पिरायेच्या तिसाव्या वसाच बॉर्दै हाची इन्स्टिट्यूट पाश्चर धू ब्राबान्त हे संस्थेच्या संचालकपदाचेर १९०१ त नेमणूक जाली. थंय ताचे संशोधन कार्य सेगीत चालू आशिल्लें. १९o६ त ताणे आनी झेंवगू हाणे मेळून कोलेखांक ह्या रोगाचे सुक्ष्मजंतू सोदून काडले. ह्या सुक्ष्मजंतूंक बॉर्दे-झेंवगू सुक्ष्मजंतू अशें म्हण्टात. प्रतीरक्षाविज्ञानांतल्या खाशेल्या सोदांखातीर बॉर्दे हाका १९१९ वसचिो वैजकी आनी शरीरक्रियाविज्ञान ह्या विशयाखातीर आशिल्लो १९०७-३५ मेरेन तो बॉर्दै ब्रुसेल्स विद्यापिठाच्या सुक्ष्मजंतूविज्ञान विभागाचो मुखेल आशिल्लो. १९४o मेरेन तो वयर उल्लेख केल्ल्या इन्स्टिट्युटाच्या संचालकपदाचेर आशिल्लो. १९३५त थंयच्या विज्ञान मंडळाचो अध्यक्ष म्हणून ताची वेंचणूक जाली. नोबॅल पुरस्काराखेरीज ताका आनीक कितलेशेच पुरस्कार फावो जाल्यात. - कों. वि. सं. मं. ԳC,Աց बॉल्टिमोर, डेव्हिड बॉल्च, एमिली ग्रीन : (जल्म : ८ जानेवारी १८६७, बॉस्टन, (मॅसेंच्युसेंटस); मरण : ९ जानेवारी १९६१, कैंब्रीज). फुडारी. १८८९ त ब्रिनमार म्हाविद्यालयांतल्यान पदवी घेतले उपरांत हो संस्था तिणे रथापन केल्यो. राज्य विधीमंडळांत पयलेच खेपे मांडटल्या १८९६ सावन १९१८ मेरेन वेलस्ली महाविद्यालयांत अर्थशास्त्र अानी राज्यशास्त्र ह्या विशयांचे ती अध्ययन करताली. पयल्या म्हाझुजाच्या पीस अँड फ्रिडम हे आंतरराश्ट्रीय संस्थेत रुपांतर केले. सुरवेच्या १९२११९२२ आनी १९३४-१९३५ ह्या काळांत हे संस्थेची ती सचीव-भांडारी आनी उपरांत १९३६ त सन्मान्य अध्यक्ष आशिल्ली. पयल्या म्हाझुजांत अमेरिकेन वांटो घेवंचो म्हय ह्या मताक तिणे जाहीरपणान तेंको दिलो. हाका लागून तिका म्हाविद्यालयांतली नोकरी सोडची पडली (१९१८). संवसारीक शांतताये वांगडाच मूलभूत मानवी हक्कांक राखण मेळची हे सांगले. ह्या तिच्या संवसारीक शांततायेच्या वावराखातोर १९४६ वसचिो आनी आंतरराश्ट्रीय समजिकाय निर्माण करपाचे यत्न केल्ले. हे विशींचे मोलादीक विचार, उलोवपां आनी लिखाणांवरवीं उक्ते केल्यात. तिचों आवर स्लाव्हिक फेलो सिटिझन्स (१९१o), विमेन अॅट द हेग (१९१५), अॅप्रोचिस टू द ग्रेट सेंटलमॅट (१९१८), रेफ्युजिस अॅज अॅसेंटस (१९३९) हीं कांय उल्लेख करपासारकों पुस्तकां. - कों. वि. सं. मं. बॉल्टिमोर, डेव्हिड : जिल्म : ७ मार्च १९१८. न्यूयॉर्क). अमेरिकन विशाणूशास्त्रज्ञ, स्वार्थमॉर म्हाविद्यालयांत बी. एस्.(१९६०), मॅसेंच्युसेंट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टॅक्नोलॉजी (कॅब्रीज)
