कांयकडेन सु. ३९६ मी. मेरेन उंचयेचे दोंगर दिश्टी पडटात. दाहोमियन सड्याच्या प्रदेशांत चार सडे आसात. देशाच्या वायव्य भागांत आटाकोरा पर्वतांवळी आसात. हांगाची सगळ्यांत ऊंच पर्वता तेंगशी ३४९.३ मी. उंचायेची आसा. ईशान्य बेनिनांतलें नायजर न्हंयेच्या देगणांनी पातळिल्लें आसा. नायजर न्हंय आनी तिचे मेक्राऊ, ॲलिबोरी आनी सोटा हे फांटे ईशान्य बेनिनांतल्यान व्हांवतात.
हवामान, वनस्पत आनी मोनजात: देशात दक्षिणेकडेन आनी उत्तरेकडेन अशे हवामानाचे दोन वांटे घाल्यात. दक्षिणेकडच्या वाठारांत विषुववृत्तीय हवामान आसता. ह्या वाठारांत दोन दमट आनी दोन सुके ॠतू मेळटात. मार्च ते जुलय हो पावसाळ्या ऋतूचो तेंप. उपरांत सुक्या ऋतूक सुरवात जाता. ग्रंथ-पोपो हे सुवातेर वर्सुकी सु. ८० सेंमी. पावस पडटा आनी कोटोनू आनी पोर्तो नोव्हो हांगा सु. १२५ सेंमी. पावस पडटा. सरासरी तापमान २२० सें. ३४० सें. आसता.
पयलींचीं रानां नश्ट जाल्ल्यान व्हड प्रमाणांत तेलमाड आनी रोनियर माडांची लागवड केल्या. सावाना प्रकारच्या रुखांचीय लागवड केल्या. माड, तेलमाड, रोनियर, एबनी, शिआनट, शाल्मली, फ्रॉमॅगर, सेनेगल, मॅहॉगनी आनी हेर रुखांचो आस्पाव जाता. हांगा विंगड विंगड प्रकारांची मोनजात आसा. तांचेमदीं हत्ती, शींव, बिबटो, हरणां, माकड, रानदुकर हांचो आस्पाव जाता. गिनी फाऊल, रानबदक, तितर हीं सवणीं दिश्टी पडटात.
इतिहास: बेनिनाच्या आदल्या इतिहासाची चडशी म्हायती मेळना. सोळाव्या शेंकड्यांत हांगा ल्हान ल्हान राज्यां आशिल्लीं. सतराव्या शेंकड्याचे सुरवेक आलादा आनी ज्युडा ह्या दोनूय राज्यांचेर ॲबोमे राज्यान घुरी आलून तांकां आपल्या शेकातळा दवरलीं.
पुर्तुगेज, ब्रिटीश, हॉलंडी, स्पेनी आनी फ्रेंच वेपारी हांगा आयले. ह्याच काळांत गुलामांच्या वेपारांत वाड जाल्ली. सतराव्या शेंकड्यांत फ्रेंचांनी ज्युडा राज्यांतली वीडा आनी साव्हे ह्या सुवातींचेर वेपारी केंद्रां उबारलीं. अठराव्या शेंकड्याचे सुरवेक ब्रिटीश आनी पुर्तुगेज हांणी हांगा किल्ले बांदले. थॉरूबा सत्ता जशी उणी जायत रावली तशे ॲबोमेचे थॉरूबावयले हल्ले वाडत गेले. ह्या हल्ल्यांनी धरिल्ल्या बंद्याक भायल्या देशांक गुलाम म्हणून विकताले. पूण एकुणिसाव्या शेंकड्याव्या मदल्या काळारसावन गुलामांच्या जाग्यार ताड-तेलाचो वेपार सुरू जालो. १८५१ त फ्रेंचांनी कोटोनूक वेपार केंद्र उबारलें. ह्याच सुमाराक ब्रिटिशांनी लागोसाक आपलें केंद्र उबारलें. तशेंच १८६० त तांणी लागोस हातांसलें. १८८९ त ॲबोमे आनी पोर्तो नोव्हो ह्या दोनूय राज्यांभितर झूज जावन ॲबोमेच्या राजान फ्रेंचाच्या वेपारी केंद्राचेर हल्ले केले. ॲबोमेच्या सैन्यांत सु. २,००० ॲमेझॉन बायलो आशिल्ल्यो. उपरांत कर्नल डॉडस हाच्या फुडारपणाखाल फ्रेंच सैन्यान ॲबोमेचेर घुरी घालून थंय आपल्या रक्षीत राज्याची स्थापणूक केली. फ्रेंचांनी १८९२ ते १९०० ह्या काळांत बेनिनाचो उत्तर वाठारूय आपल्या शेकातळा हाडिल्ल्यान, हांगा उदरगत जावपाक लागली. १९०२ त दाहोमी ही फ्रेंच अस्तंत आफ्रिका ह्या महासंघाची एक घटक वसणूक जाली. १९४६ त नव्या फ्रेंच संविधानावरवीं दाहोमीक फ्रेंच संसदेंत एक प्रतिनिधी आनी दोन सिनेटर धाडपाची तजवीज केल्ली. ४ डिसेंबर १९५८ त प्रादेशिक विधानसभा ही राष्ट्रीय घटक विधानसभा करून दाहोमी प्रजासत्ताक हें फ्रेंच समुदायाचो एक वांगडी म्हणून जाहीर केलें. १४ फेब्रुवारी १९५९ त दाहोमी खातीर एक संविधान तयार केलें. ह्याच वर्सा ३ एप्रिलाक घेतिल्ले वेंचणुकेंत दाहोमीयन डॅमॉक्रॅटिक रॅली ह्या पक्षाचो अध्यक्ष ह्यूबर्ट मॅगा हाका प्रधानमंत्री केलो. १ ऑगस्ट १९६० दाहोमीन आपूण पुराय स्वतंत्र म्हणून जाहीर करून नवें संविधान तयार केलें.
ऑक्टोबर १९७२ त लश्कती उठाव जावन मेजर मॅथ्यू केरेकू सत्तेर आयलो. नोव्हेंबर १९७४ त बेनिन हें मार्क्सवादी-लॅनिनवादी राष्ट्र म्हणून जाहीर केलें आनी कांय वेवसायांचें राष्ट्रीयीकरण केलें. १९७५चे सुरवेक कॅप्टन जॅमव्हीर ॲसोब्बा ह्या आदल्या मंत्र्यान केरेकू राजवटीआड बंड उबारलें. पूण तें केरेकू सैनिकांनी मोडून उडयलें. डिसेंबर १९७५ त केरेकू द बेनिन पिपल्स रेव्होल्युशनरी पार्टी अशी मार्क्सवादी पक्षाची स्थापणूक करून देशाच्या वसणूक काळासावन चलत आयिल्लें ‘दाहोमी’ नांव काडून बेनिन प्रजासत्ताक हें नांव जाहीर केलें.
१९७२ त सत्तेर येतसावन १९७३च्या सप्टेंबर मेरेन अध्यक्ष मॅथ्यू केरेकू हाणें ‘मिलिटरी काउन्सिल ऑफ रेव्होल्युशन’ हे परिशदेच्या आदारान आनी १९७३ ते ऑगस्ट १९७७ मेरेन ‘राष्ट्रीय क्रांतिकारी परिशद’ हांच्या आदारान देशाचो कारभार चलयलो. हांगा सोळा जाणांचें मंत्रीमंडळ आसून अध्यक्ष हो ताचो मुखेली आसता.
अर्थीक स्थिती: बेनिनाची अर्थवेवस्था व्हडा प्रमाणांत शेतवडीचेर आदारिल्ली आसा. मको, कसावा, ज्वारी, घेवडो गोराडू हीं हांगाचीं मुखेल पिकां. नुस्तेमारी आनी पशुधन हेय वेवसाय हांगाचे अर्थीक स्थितीक हातभार लायतात. १९७६ त शेतवडींत सुदारणा जावंची म्हणून बेनिनाच्या सगळ्या प्रांतांनी सहकारी शेतवडसंस्था उबारल्यात. ताडतेल, खोबरें, कापूस हीं हांगाचीं म्हत्वाचीं नगदी पिकां. ह्या वेवसायांक युरोपीय विकास निधी आनी फ्रांसाकडल्यान आदार मेळटा. गोरवां आनी कुकडां पोसप होय हांगाचो मुखेल धंदो. कोटानू आनी हेर दर्यादेगेवयल्या शारांनी नुस्तेमारीचें म्हत्व वाडत आसा. रानांतले संपत्तीक लागून बेनिनाक बरेंच उत्पन्न मेळटा. थळाव्या शेत म्हालाचेर प्रक्रिया करून तांची निर्यात करप हो हांगाचो मुखेल उद्देग. पाराकाऊ हांगा देशांतलो सगळ्यांत म्हत्वाचो कपडे निर्मितीचो प्रकल्प आसा. तशेंच साकर कारखाने, तेल निवळीकरण, ताडतेलाच्यो गिरण्यो, कापूस पिंजपाच्यो गोरण्यो, सिट्रोयन मोटारींचो कारखानो, फर्निचर कारखाने, ॲल्युमिनियम धातूच्या प्रत्र्यांचो कारखानो हे सारके उद्देग
