व्हडा प्रमाणांत हांगा चलतात. हांगाची खण संपत्ती होय अर्थवेवस्थेचो मुखेल घटक आसा. लोखण आनी क्रोम हांचे सांठे उत्तर बेनिनांत आनी फॉस्फेट आनी लिग्रायट हांच्यो सांठवणी दक्षिण बेनिनांत आसात.
लोक आनी समाजजीण: हांगा दोहोमियन लोक चड आशिल्ल्यान ह्या देशाक पयलीं ‘दाहोमी’ अशें म्हण्टाले. बेनिनाची लोकासंख्या ४९,९४,००० (१९९१) आसून, हातूंतले चडशे लोक दक्षिण वाठारांत रावतात. देशांत वांशिक आनी भाशीक वेगळेपण बरेंच आसा. संस्कृतीक नदरेन हेर आफ्रिकन देशांपसून संगीत, नाच, दंतकथा, शिल्पकला हांच्यांतल्यान ह्या देशाचें वेगळेंपण दिश्टी पडटा. दाहोमी, अदजा, बारीबा, यॉरूबा, माली, आयझो, सोंबा, फुलानी, देंडी आनी हेर वंशाचे लोक हांगा आसात. बेनिनांतले लोक धर्मीक, मूर्तिपुजा, जादूटोणो आनी भुतांखेतांक मानपी. वैदिक लोकांभाशेन जण एके वस्तूंत देवाक पळोवपी आसात. वीडा ही तांची धर्मीक सुवात. देशाच्या दक्षिण वाठारांत क्रिस्तांव आनी उत्तर वाठारांत इस्लाम धर्मांचे लोक चड आसात. शेतवड हो हांगाच्या चडशा लोकांचो वेवसाय. फुलानी आनी पेरूल हे हेडपी लोक हांगा आसात. फ्रेंच ही हांगाची अधिकृत भास. फॉन, अदजा, बारिबा आनी यॉरूबा ह्यो आफ्रिकन भासोय खूब लोक उलयतात. हो देश शिक्षणाच्या मळार फाटसारिल्लो. पोर्तो नोव्हो ही देशाची राजधानी आसून तें एक व्हड शार आसा. कोटानू हें देशांतलें सगळ्यांत व्हड शार, बंदर आनी वेपारी केंद्र म्हणून प्रसिध्द आसा. ह्या शारांत बेनिन विद्यापिठूय आसा. ह्या शारां खेरीज ॲबोमे, वीडा बंदर, पाराकाऊ हींय शारां म्हत्वाचीं.
- कों. वि. सं. मं.
बेबो:
विभाग: पृश्ठवंशी (vertebrates); वर्ग: अँफिबियन; गण: ॲन्यूरा; कूळ: रॅनिडी; जात: राना; प्रजाती: टिगरिना; शास्त्रीय नांव: राना टिगरिना.
पुर्विल्ल्या काळासावन अस्तित्वांत आशिल्लो अँफिबियन (जमनीचेर आनी उदकांत रावपी प्राण्यांच्या वर्गांतलो) प्राणी. सादारणपणान ताची लांबाय सुमार ८ सेंमी. ते २५ सेंमी. मेरेन आसता. उदकांत रावपी प्राण्यांक फावो अशी ताची कूड आसता. बेबो चड करून उदकांत उफेतना दिश्टी पडटा. पूण गरज पडल्यार तो खोल उदकांतूय रावूंक शकता. बेब्याचे फाटले पांय चड लांब आसतात आनी बोटांमदीं कात आसता. फाटले पांय लांब आशिल्ल्यान जमनीचेर आसता तेन्ना ताका पयस उडकी मारपाक सोंपें जाता. तेचपरी बोटांमदीं कात आशिल्ल्यान उदकांत ते व्हल्याचें काम करतात.
बेब्याची कूड, तकली आनी धड अशा दोन भागांनी विभागल्या. बेब्याक मान नासता. ताची तकली त्रिकोनी आसून ती तोंकार अशीर आसता. ताचें तोंड चड रूंद आसता. हाका लागून ताका व्हड आकाराचें भक्ष लेगीत सहज गिळपाक शक्य जाता. मुखाचे वयले वटेन दोन नाकाबुराक आसतात. तकलेच्या दोनूय वटांनी पातयो आशिल्ले दोळे आसतात. ताचे दोळे तकलेच्या वयल्या भागाचेर आनी व्हड आशिल्ल्यान ताका हालचाल करिनासतना चोंयवटेन सहज दिश्टी पडटा. दोळे धांपच्या वेळार ताक ते कट्ट्यांत व्हरचे पडटात. दोनूय दोळ्यांचे फाटले वटेन एक कर्णपटल आसता. दादल्यांक तोंडाच्या सकयल्या भागार ध्वनिकोश आसतात.
मान नाशिल्ल्यान बेब्याचें धड तकलेक जोडिल्लें आसता. धडाच्या दोनूय वटांनी दोन अशे चार पांय आसतात. हातूंतले मुखावयले दोन पांय फाटल्या पायांपरस मोटवे आसतात. दर एका तळठाक पांच बोटां आसतात. तांच्या बोटांक नाखटां नासतात. तांची कात पातळ आनी मोव आसता. बेब्यांची फाट पांचवीसार वा पुडीकोराची आसता. पूण सादारणपणान कुडीचे सकयले वटेनचो रंग धवसार-हळदुवो आसता. कांय जातींचे बेबे आपलो रंग बदलपाक शकतात. तांची कात सदांच ओली आनी बुळबुळीत आसता.
विणीच्या हंगामांत (breeding season) म्हळ्यार सादारणपणान जून ते सप्टेंबर ह्या तेंपार दादले बेब्यांक ध्वनिकोश निर्माण जातात
