रेंवटी दोंगुल्ल्यो आसात. ह्या दोंगुल्ल्यांफाटल्यान ‘पोल्डर’ नांवाचो उदकांतल्यान वयर सरिल्लो भाग आसा. हो भाग सपाट आसून ताचेमदल्यान खूब व्हाळ व्हांवतात. पोल्डराचे दक्षिणेकडचे भुंयेची उंचाय वाडत गेल्या आनी ह्या भागांत एनो, ब्राबांट आनी हेसबे हे १०० ते २०० मी. उंचायेचे सडे आसात. पोल्डर आनी सड्यां मदलो रेंवटी भाग परतून परतून येवपी हुंवारांच्या गाळाक लागून तयार जाल्लो आसा. तशेंच, केंपनलँड ही सुवात म्यूज न्हंयेच्या गाळाक लागून तयार जाल्ली आसा.
आर्देन सड्यांचो भाग हो ‘हेर्सिनियन बॅल्ट’ सड्याचोच एक वांटो जावन रावला. आर्देन सड्याची उंचाय सादारणपणान २०० ते ५०० मी. मेरेन आसा. जर्मनीचे शिमे लागसार ताची उंचाय सुमार ७०० मी. इतली आसा. ह्या सड्याचो साबार उपविभाग आसात. काँद्रॉझ सडो हो आर्देन सड्याचो म्हत्वाचो भाग. ह्या सड्याच्या प्रदेशांत म्यूज न्हंयेच्या फांट्याचीं साबार खोल देगणां आसात.
आर्देन सड्याच्या प्रदेशाचे दक्षिणेक आशिल्लो बेल्जियम लॉरेन हो साबार पर्वतांवळींसावन तयार जाल्लो भाग आसून ताची उंचाय कांयकडेन ६५० मी. परस चड आसा. देशाचे उत्तरेक आशिल्लो मळांचो प्रदेश हो चतुर्थक काळांत निर्माण जाल्लो आसा. लीआँ वा लोएस माती आशिल्लो देशाचो मदलो वाठार हो एनो, ब्राबांट आनी हेसबेसडे मेळून तयार जाल्लो आसा. या प्रदेशा भोंवतणीं साबार पर्वतांवळी आसात.
स्केल्ट ही हांगाची मुखेल न्हंय. ती नॅदर्लंड्स देशांटल्यान व्हांवत वचून उपरांत उत्तर दर्याक मेळटा. म्यूज आनी सँब्रा ह्योय हांगाच्यो म्हत्वाच्यो न्हंयो. तृतीयक काळांत भूंयकट्ट्यांचे हालचालींक लागून तयार जाल्ल्यो लीस आनी ईझर ह्यो न्हंयो देशाचे उत्तरेकडेन व्हांवतात. ह्या न्हंयांनी सड्याच्या भागांत खोल देगणां तयार केल्लीं आसात. पोल्डर ह्या सपाट प्रदेशांत ह्या न्हंयांचे साबार फांटे तयार जाल्ले आसात.
हवामान: सादारणपणान बेल्जियम देशाचें हवामान हेर युरोपी देशांप्रमाण शितळ आसता. दर्यादेगेवयल्या हवामानाचेर ॲटलांटिकासावन येवपी वार्याचो परिणाम जाता. पूण देशाच्या विंगड विंगड भागांतल्या हवामानांत फरक जाणवता. शिंयाळो खूब खर आसून जानेवारी म्हयन्यांत उत्तरेकडच्या मैदानी वाठारांनी तापमान २० से. परसूय उणें आसता. आग्नेय दिकेक लक्सेम्बर्गाचे शिमेकडल्या वाठारांनी ते ०० से. परसूय सकयल वता. शिंयाळ्यांत दाट धुकें पातळटा. गिमाच्या दिसांनीय हवामान शितळ आसता. देशाच्या मध्य भागांत उण्यांत उणें तापमान २०२० से. (डीसेंबर) जाल्यार चडांत चड १६० से. (जुलय) इतलें आसता. पावसाचें प्रमाण वायव्येकडसून आग्नेयेकडेन वाडत वता. सादारणपणान हांगा १२०-१३० सेंमी. इतलो पावस पडटा. नोव्हेंबर ते फ्रेब्रुवारी ह्या तेंपार दडकांचो पावस पडटा.
वनस्पत आनी मोनजात: बेल्जियमाचो आस्पाव पानझडी वनस्पत आशिल्ल्या प्रदेशांत जाता. पूण चड उंचायेच्या वाठारांनी सूचिपर्णी वनस्पतूय मेळटा. ओक ही हांगाच्या रानांत मेळपी मुखेल वनस्पत. बीच, स्प्रुस, सिल्वर बर्च, कॉर्सिकन पायन, एल्म ही हेर म्हत्वाची वनस्पत. केम्पनलँड आनी आर्देन नगरांनी दाट रानां आसात. बेल्जियम लॉरेनाच्या दोंगुल्ल्यांनी आनी पानझड रानांनी रानदुकर, कोले, बिजू, रानमाजर, हरणां दिश्टी पडटात.
इतिहास: इसवी सनापयलीं ५०० च्या सुमाराक बेल्गा जमातींचो आयज अस्तित्वांत आशिल्ल्या बेल्जियम प्रदेशांत राबितो आशिल्लो. बेल्गा जमातींवयल्यानूच ह्या प्रदेशाक बेल्जियम हें नांव मेळ्ळें. उपरांत इ.स.प. ५०त हो प्रदेश रोमन लोकांच्या शेकातळा आयलो. तांणी हांगा सुमार ४५० वर्सामेरेन आपलो शेक गाजयतालो. इ. सनाच्या पांचव्या शेंकड्यांत जर्मन लोकांनी हांगा राबितो केलो. मुखार मेरोव्हिम्जिअन राजान बेल्जियमावांगडाच पुराय गॉल प्रदेशाचें एकत्रीकरण केलें. शार्लमेनाच्या तेंपार तो रोमन साम्राज्याचो एक वांटो जालो. ८७९ त हो प्रदेश जर्मनीन परत आपल्या शेकातळा हाडलो. उपरांत बाराव्या शेंकड्यामेरेन हांगा थळाव्या सरदारांचीच सत्ता आशिल्ली. १३०२ त फ्लॅमिश लोकांनी फ्रेंच लोकांचेर हार घालून आपलें स्वातंत्र्य तिगोवन दवरलें. १३६९ सावन बर्गंडियन काळ सुरू जालो. ह्या काळांत साबार ल्हान-व्हड राज्यां बर्गंडीच्या शेकातळा आशिल्लीं. बर्गंडियन काळ १४८२ मेरेन तिगलो. १४८२ उपरांत मॅक्सिमिल्यनाच्या हॅप्सबर्ग घराण्याची कारकीर्द सुरू जाली. ह्या घराण्याचो दुसरो फिलिप १५५५ तस्पेनाचो राजा जालो. अशे रितीन बेल्जियम हो स्पेनिश नॅदर्लंडसाचो एक वांटो जालो. हॉलंडी आनी फ्लॅमिश लोकांनी १५७३ त स्पेनिश राजवटीआड बंड केलें. नॅदर्लंडस स्वतंत्र जालो, पूण बेल्जियम स्पेनाचोच भाग म्हणून उरलो. १७१४ त बेल्जियम प्रदेश ऑस्ट्रियन हँप्सबर्ग घराण्याच्या शेकातळा आयलो. १७९४ त फ्रेंच लोकांनी ऑस्ट्रिया लोकांचेर हार घाले उपरांत बेल्जियम हो फ्रेंच प्रजासत्ताकाचो भाग जालो. उपरांत १८१५ त लंडनांत जाल्ले कबलातीवरवीं बेल्जियमाचो नॅदर्लंडसांत आस्पाव केलो.
२५ ऑगस्ट १८३० दिसा ब्रुसॅल्सांत नॅदर्लंडसाआड बेल्जियमांनी बंड उबारिल्लें. उपरांत रोखडीच नॅशनल काँग्रेसची स्थापणूक जाली. हे काँग्रेसीन सॅक्स-कोबर्गाचो राजकुंवर लिओपोल्द हाका ४ जून १८३१ दिसा राजा म्हणून वेंचून काडलो. २१ जुलय १८३१ ह्या दिसा ताचो रीतसर अभिशेक करून बेल्जियमांत राजेशायीची स्थापणूक केली. लिओपोल्द हाच्या तेंपार बेल्जियमाचो वेपार भरभराटीक आयिल्लो. देशाची अर्थीक उदरगत घडोवन हाडचेखातीर ताणें परकीय राष्ट्रांचोय आदार घेतिल्लो. १८६५ त ताच्या मरणाउपरांत दुसरो लिओपोल्द गादयेत आयलो. पयल्या म्हाझुजांत जर्मनीन बेल्जियमाचेर घुरी घाल्ली. त्या वेळार पयलो आलबर्ट राज्य करतालो. १९२६ त ‘लोकार्नो’ कबलातीवरवीं देशाची शीम थारायली.
