दिसाचीं वापरांत येवपी बोयांनी तांबड्या रंगाचें बोयें तारूं बंदरांत येवपी मार्गाची उजवी बाजू दाखयता जाल्यार काळ्या रंगाचें बोयें दावी बाजू दाखयता. काळे आनी धवे उबे पट्टे आशिल्लें बोयें मदलो मार्ग दाखयता. आडवे तांबडे आनी काळे पट्टे आशिल्लीं बोयें धोक्याची सुवात दाखयता. धवें बोयें देगेसावन कितल्या अंतराचेर तारवाक सुरक्षीतपणान नांगर घालूंक मेळटा हें दाखयता. हाचेभायर खास सुचोवण्यो दिवपी बोयांत संसर्गजन्य पिडेच्या परिक्षा थळाची सुवात दाखोवपी हळदुव्या रंगाचें बोयें, गुदांवांटलो गाळ उडोवपाची सुवात दाखोवपी बोयें, मुळांत जड काँक्रीट आसून खिळयेक तारूं बांदपाची सुचोवणी दिवपी बोयें, अशा तरेकवार बोयांचो आस्पाव आसा.
उबें सोट्यासारकें आशिल्लें बोयें लांकडी वा धातूच्या पोकळ खांब्याचें आसता. रूंद दंडगोलाकार आशिल्लें बोयें धातूच्या पिंपाभाशेनच्या आनी सपाट माथ्याच्या आयदनाचें केल्लें आसता.
ज्या बोयांचेर दिवे बसयल्ले आसतात ते संपीडित ॲसिटिलीन वा प्रोपेन वार्याचेर वा विद्युत घटमालेचेर चलतात. हे दिवे दीस-रात सतत चालू आसतात.
कांय खास प्रकारचीं बोयीं वेगवेगळ्या कामांखातीर वापरतात. नौवध बोयें कायम स्वरुपाच्या नांगराच्या गटाक सरपळेक बांदिल्लें आशिल्ल्यान तें नांगर आनी तारूं हांकां जोडपाचें म्हत्वाचें काम करता. अशें बोयें झुजाच्या व्हड्याखातीर वापरतात. कारणा बंदरांतल्यान भायर येवपाक वा घाल्लो नांगर ओडून घेवंचेपरस तारूं बेगीन सोडून घेवंक मेळटा.
- कों. वि. सं. मं.
बोर:
(मराठी: बोर; हिन्दी: बेर; कन्नड: एलंजी; संस्कृत: बदर, अजाप्रिय; इंग्लीश: इंडियन जुजुब, कॉमन जुजुब; लॅटीन: झि. मॉरिशियाना).
बोर हो र्हांम्नेसी (Rhamnaceae) कुळांतल्या झिझिफस वंशांतलो रूख. हो रूख १५ मिटरांमेरेन ऊंच वाडटा. झाडाक कांटे आसतात. मार्च-एप्रिल म्हयन्यांनी पानां गळटात आनी नवी पालवी येता. ह्या रूखाचीं पानां सादीं, एका आड एक, आकार लांब-वाटकुळो, पांचव्या कोराची सया आशिल्लीं हळदुवीं फुलां, फळां लांबट गोल ०.५ ते १.५ सेंमी. व्यासाचीं, फळांत भितर एक बी आसता. फळां तरनीं आसतना पाचव्या कोराचीं आसतात. उपरांत पिकतकच हळादुवीं तांबशा कोराचीं जातात.
बोरीची उगम आशिया खंडांत जालो अशें तज्ञांचें मत आसा. येशू ख्रिस्ताच्या जल्माच्या १५०० ते १००० वर्सांपयलींसावन भारतांत बोरीची लागवड करताले. यजुर्वेद, आयुर्वेद ह्या ग्रंथांनीय बोरीचो उल्लेख आसा. शबरीन रामाक उश्टीं बोरां दिलीं असो उल्लेख रामायण ह्या धर्मीक ग्रंथांत आसा.
देशांत सुमार १२,००० हॅक्टर सुवातींत बोरीची लागवड आसा. मध्य प्रदेश, राजस्थान, उत्तर प्रदेश, बिहार, पंजाब, हरियाणा, गुजरात, तमीळनाडू तशेंच महाराष्ट्र ह्या राज्यांनी बोरीची लागवड करतात. भारताभायर ऑस्ट्रेलिया, वॅस्ट इंडीज, अमेरिका आनी आफ्रिकेच्या उश्ण प्रदेशांनी बोरीची लागवड करतात. बोरीची वेपारी तत्वाचेर लागवड करपाखातीर गोंयचें हवामान योग्य ना. ताका लागून गोंयांत व्हड प्रमाणांत लागवड केल्ली दिश्टी पडना. पोरसांत, शेतां-भाटांनी, बांदांचेर बोरीचीं झाडां लायिल्लीं दिसतात. रानांनी जंगली बोरीचीं झाडा पळोवंक मेळटात.
भारतांत मेळपी बोरांचे सामान्यपणान दोन गट मानतात.
१) चीनी बोर आनी
२) भारतीय बोर.
चीनी बोराचें शास्त्रीय नांव ‘झिझिफस जुजुबा’ आसून भारतीय बोरांतल्या सामान्य बोरांक ‘झिझिफस मॉरिशियाना’ आनी चणी बोरांक ‘झिझिफस नुम्मुलॅरिया’ अशीं नांवां आसात.
बोरांच्यो खुबशो जाती विकसीत केल्यात. देशांत सुमार १२५ जातींचो वापर करतात. तातूंतल्यो कांय म्हत्वाच्यो आसात, त्यो अशो -
