दुसरो सरफोजी महाराज (कार. १७९८-१८३२) हाच्या दरबारांत १८२५ वर्सा जालो. ह्या चारुय भावांक आयच्या परंपरागत भरतनाट्यम् पद्दतीचे आद्द प्रवर्तक मानतात. ह्या चारुय भावांनी तेलुगूंत कांय तमीळ भाशेंत रचिल्ले नाचाचे प्रकार परंपरागत नृत्यपद्दत म्हणून रुढ जाल्यात. हेच सद्याच्या भरतनाट्यमाचे प्रकार आसात.
सुरवेक ह्या नृत्यप्रकाराक 'कूत्तू', 'आट्टम्' अशीं नांवा आशिल्लीं. उपरांत देवदासींनी ह्या नृत्याची जतनाय घेवन जोपासना केली. तोखातीर ताका 'दासीआट्टम' ह्या नांवान वळखूंक लागले आसुंये. पूण दुसरो सरफोजी भोंसले हाणें आपले सदरेंत वा दरबारांत हो नाच करपाची परंपरा चालीक लावन ह्या नाचाक प्रचिश्ठा मेळोवन दिली. तेन्नासावन ह्या नाचाक 'सदरआट्टम' म्हळ्यार दरबारी नाच ही मानाची सुवात फावो जाली. तेलुगू साहित्यांत नृत्यनाट्याचो 'भरतशास्त्र' असो उल्लेख मेळटा. भाव, राग आनी ताल हांचो जाणकार तो भरत अशें भरतशास्त्रांत मानिल्ल्यान सदरआट्टम् नाचाकूच उपरांत भरतनाट्यम् म्हणूंक लागले.
ह्या नाचाच्या अध्यापनाची सुरवात ब-या म्हुर्ताचेर विधीयुक्त पुजेन करतात. सुरवेक शिकयतात त्या पदाघातांक 'अडवू' अशें म्हण्टात. अडवू म्हळ्यार नाचपाची सुरवेची हालचाल. ह्या पांयांचे हालचालींक तमीळ-तेलुगू भाशेंत अडू वा अडवू अशें म्हण्टात. ह्या अडवूंचे खाशेले पंगड आसात ते अशे-
१) तट्टु अडवूः पांय मारपाचे प्रकार-७ २)नट्टु अडवूः पांय रोमपाचे प्रकार-९ ३) ता तै तै ता अडवू वा चतुरश्र हस्त अडवू-४, ४) वर्धमान हस्त वा शिखर हस्त अडवू-४, ५) तत् तै ता अडवू-११, ६) तट्टु मेट्टु अडवू-५, ७) कुदित्तु मेट्टु अडवू-१, ८) चक्राधार अडवू वा सरणचारि अडवू-५, ९) पेरिय अडवू-५, १०)जाति अडवू- हे तिश्र जातीप्रमाण ३ मात्रांनी शिकयतात. तातूंत एक पदन्यास आशिल्ले २ प्रकार आसतात, ११) मंडि अडवू-४, १२) गरुड स्थान अडवू-४, १३)गिण तोम् अडवू-५, १४)तरि किट तोम् अडवू-५
गिण तोम् अडवू आनी तरि किट तोम् अडवू हे दोनूय प्रकार हे 'मुत्ताईपु' वा तिहाईचे प्रकार बोल समेचेर हाडपाखातीर वापरतात. तशेंच 'नडै अडवू' म्हळ्यार चलपाचे प्रकार आनी मेय अडवू म्हळ्यार आंग हालोवन करपाचे प्रकार वेगळे शिकयतात. वेगवेगळ्या गुरुंच्या संप्रदायाप्रमाण अडवूंची संख्या चड - उणी आसता. हे अडवू शिकपाक उणोच दोन वर्सां काळ लागता. अडवूंत वापरतात ते हस्त, पाद, स्थान, मंडल त्या त्या क्रमान थंय थंय शकयतात. असंयुक्त हस्त ३२ आसात, संयुक्त हस्त २३ आसात, पादभेद ६ आसात, स्थानां ६ आसात आनी मंडंला १० आसात. भरतनाट्यमांत नृत्य करतना जी मुळची नाचाची अवस्था आसता, तिका तमिळींत आरै मंडी वा आयत मंडलम् अशें म्हण्टात. हाकाच चतुरश्र स्थान अशेंय म्हण्टात. अडवू शिकतकच पयलीं 'अलारिपु', 'जातिस्वरम्' असले सोंपे नृत्यप्रकार शिकयतात. उपरांत 'शब्दम्', 'वर्णम्', 'पद्म', 'जाविळ', 'तिल्लाना', 'श्लोक' हे प्रकार शिकयतात. हे सगळे प्रकार त्या प्रकारांक अनुरुप अशा गीत-गायना सयत करतात. तांची थोडे भितर म्हायती अशी-
१) स्तुतीः स्तुती म्हळ्यार ईशस्तवन. नाचाचो प्रयोग यशस्वी जावपाखातीर पड्डो उगडचे पयलीं गमपती, सरस्वती, लक्ष्मी, नटराज ह्या इश्टदेवतांची तुस्त करतात.
२) अलारिपुः हो भरतनाट्यमांतलो पयलो प्रकार. पुर्विल्ल्या ग्रंथांनी हाचो 'पुष्पांजलि' असो उल्लेख मेळटा. पुष्पांजलि म्हळ्यार फुलांचो पोसो. नर्तकी रंगमाचयेर येतकचथंय आशिल्ल्या सगळ्या देवतांक पुष्पांजलि ओंपपाचो हो प्रकार. कमळ जेप्रमाण ल्हव ल्हव पाकळे-पाकळेन फुलता तेचप्रमाण ही नर्तकी आपले दोळे, मान, भुंवयो, खांदे हांच्या नाजूक हालचालींनी सुरवात करता. ह्या हालचालींनी एके तरेचो व्यायाम जाल्ल्यान नाचाच्यो फुडल्यो हालचाली चपळायेन करुंक मेळटात. ह्या प्रकारचो दुसरो हेत असो, नर्तकी आपल्या
