कायद्याच्या अभ्यासाक सुरवात केली. त्यावेळार मुंबय विद्यापिठाखातीर पूर्व मुसलमान काळांतल्या (इ. स. १००० मेरेन) महाराष्ट्र देशांतल्या पुर्विल्ल्या गांवाचें आनी नगराचें संक्षिप्त पर्यालोचना ह्या विशयाचेरताणें निबंध बरयलो. ताका भगवानलाल इंद्रजी इनाम फावो जालें. उपरांत १९०० वर्सा ताणें संस्कृत, पुर्विल्ल्या भारतीय इतिहास आनी पुराभिलेख हे विशय घेवन एम. ए. ची पदवी घेतली. उपरांत भारताच्या जनगणना खात्यांत ताणें काम केलें. ताच्या नव्या संशोधनाक लागून ताका दिवंक केल्ली ब्रिटिशांची चड पगाराची नोकरी ताणें न्हयकारली. १९०४ ते १९०७ ह्या काळांत ताणें मुंबय मंडळाच्या पुरातत्त्व विभागाच्या अस्तंत विभाग मंडळाचो अधिकारी जालो. उपरांत १९१७ वर्सा कलकत्ता विद्यापिठांत प्राचीन भारतीय इतिहास आनी संस्कृत ह्या विशयांचो कार्मायकेल प्राध्यापक म्हणून ताची नेमणूक जाली.
बादशाह पांचवो जॉर्ज हिंदुस्थानाक भेट दिवपाक ५ डिसेंबर १९११ दिसा आयलो. त्या वेळार ताचेखातीर देवदत्तान एलिफंटा (घारपुरी) जुंव्याची मार्गदर्शिका तयार केली. मुंबय मंडलांत सर्वेक्षक म्हणून काम करतना, ताणें राजपुतान्यांत भोंवडी करुन पुरातत्त्वीय सामुग्रीची वेळेरी आनी टिपणां तयार केलीं.
देवदत्ताचें सगळयांत म्हत्वाचें संशोधन म्हळ्यार विदिशा लागसार बीसनगरचें उत्खनन आनी तातूंत मेळिल्लो 'खाम बाबा पिलर' हो वाटकुळो खांबो. हो खांबो ग्रीसी राजदूत हीलिओडोरस हाणें आपले वासुदेवभक्तीचें मानादीक चिन्न म्हणून बांदिल्लो, तशेंच हो खांबो दोन तिख्याच्या पट्ट्यांचेर उबारिल्लो आसून पक्क्या विटांच्या बांदकामाक चुमखडकाचो लोप आसा अशें देवदत्तान सिध्द करुन दाखयलें.
१९१७ सावन कलकत्ता विद्यापिठांत अध्यापन- संशोधन, अभ्यासक्रमाची आंखणी, शासकीय वेवस्थापन हें काम करतना, देवदत्तान कार्मायकेल व्याख्यानमाळ सुरु केली. हे माळेंत ताणें पुर्विल्ल्या भारतांतलें राजपद आनी प्रजातंत्रीत संस्था (१९१८) , 'भारतीय नाणकशास्त्र' (१९२१), 'अशोक' (१९२३) ह्या विशयांचेर व्याख्यानां दिलीं. १९२५ वर्सा बनारस हिंदू विद्यापिठांत 'पुर्विल्ल्या हिंदू राजनितीचीं कांय तासां' ह्या विशयाचेर मणिचंद्र नंदी व्याख्याना दिलीं. सेवानिवृत्ती उपरांत १९३८-३९ त मद्रासाक सर विल्यम मेयेर व्याख्यानां दिलीं. पुर्विल्ले भारतीय संस्कृतीची कांय तासां ह्या विशयाचेर दिलीं. ह्याच काळांत ताणें भारतीय अभिलेखांची यादी आनी गुपीतअभिलेखांची दुसरी सुदारीत आवृत्ती तयार केली.
बंगाल आनी लंडनचे रॉयल एशियाटिक सोसायटीचें वांगडीपण (१९१२), कलकत्ता विद्यापिठाची मानादीक डॉक्टरेट (१९२१) बंगाल रॉयल एशियाटिक सोसायटीचें बिमलचरण लॉ भांगरापदक हे भोवमान ताका फावो जाले. कल्चरल कॉन्फरन्स, कलकत्ता (१९३६), हिस्टरी काँग्रेस, अलाहाबाद(१९३९), हांचीं अध्यक्षपदां, तशेंच 'इंडियन अँटिक्वॅरी' चे संपादक (१९११-१९२२), विंगड विंगड संशोधन संस्थांचें वांगडीपण, विद्यापिठीय व्याख्यानांची आमंत्रणां अशें कितलेशेच भोवमान ताका फावो जाले.
एम. ए. खातीर गुजरात राश्ट्रकूच युवराज पयलो कर्क्कहाच्या नवसारी ताम्रपटाचेर (इ.स.७३८) आनी कुशण शिलालेखांचेर ताणें केल्लें संशोधन, शक काळाचो उगम आनी कुशाण राजपरंपरा हेविशींचे देवदत्ताचे निश्कर्श फ्रेंच विद्वान बर्थ आनी बापूय डॉ, रा. गो. भांडारकर हांकांय मानवले. जनगणना खात्यांत काम करतना, 'धर्म आनी धर्मपंथ', 'जाती आनी जमाती' हीं प्रकरणां बरोवपाक ताणें एंथोवन, आय. सी. एस. हाका आदार केलो. मुंबयच्या सर्वेक्षण विभागांत आसतना, 'अहीर' जमातीचेर टिपण बरोवन आपल्या स्वतंत्र संशोधन लिखाणाक आरंभ केलो. ह्याच काळांत ताणें महेन्द्रपाल आनी राजवटीचो काळानुक्रन हांचेर लेख बरोवन कुशीक पडिल्लो इतिहास उजवाडा हाडलो.
भांडारकर, रामकृष्ण गोपाळः (जल्मः ६ जुलय १८३७ मालवण मरणः २४ ऑगस्ट १९२५, पुणें).
नामनेचो प्राच्यविद्यासंशोधक, संस्कृत पंडित भाशाशास्त्रत्र, पुर्विल्ल्या इतिहासाचो संशोधक आनी धर्म सुदारक. ताचें मूळ आडनांव पत्की आशिल्लें, पूण ताचें पुर्वज खजिन्याचेर अधुकारी आशिल्ले, देखून तांकां 'भांडारकर' हें नांव पडलें. ताचो बापूय महसून खात्यांत नोकरी करतालो. पुनर्विवाहाचो विनायक भांडारकर हो रामकृष्णआचो बापोलयो. वोंगुर्ला हो ताच्या घराण्याचो मूळ गांव. ताचें सुरवचें शिकप मानवण, राजापूर रत्नारिरी हांगा जालें. मुंबयच्या एमिफिन्स्टन इन्स्टिट्युटांतल्यान तो १८५४ त हायस्कुलाची परिक्षा पास जालो. १८६२त ताणें मुंबय विद्यापिठाची बी. ए. पदवी घेतली आनी १८६३ त एम. ए. पदवी घेतली. पुणएं आनी मुंबयच्या जाणकार शास्त्रीपिडितांकडेन न्याय, व्याकरण, वेदांल्त हांचो अभ्यास केलो. हैदराबाद (सिंध) आनी रत्नागिरीच्या हायस्कुलांनी ताणएं मुख्याध्यापक म्हणून नोकरी केली. शालेय भुरग्यांखातीर संस्कृताचीं दोन पुसतकां बरयलीं.
१८८५ वर्सा जर्मनींतल्या गटिंगन विद्यापिठान ताका पीएच्. डी. पदवी दिली. १८७९ मेरेल तो मुंबयचे एलफिन्स्टन कॉलेजींतल्यान संस्कृताचो प्राध्यापक आशिल्लो. उपरांत पुणेंच्या डॅक्कन कॉलेजींतल्यान संस्कृताचो प्राध्यापक म्हणून निवृत्त जालो. तो मुंबय विद्यापिठाचो कांय काळ कुलगुरु आशिल्लो. १९०४ वर्सा ताका एल. एल. डी. ही पदवी मेळ्ळी.
युरोपी पंडीत आपले नदरेंतल्यान संस्कृत आनी हेर प्राच्य भाशांचो अभ्यास करुन संशोधन करताले. पूण भआंडारकरान संस्कृतांतल्यान
