तिणें इंग्लीश भाशेंतल्यानूय म्हत्वाची साहित्य रचणूक केल्या. 'अर्ली बुध्दिस्ट ज्युरिप्रुडन्स' (१९३८), ए डायजेस्ट ऑफ कंपेरेटिव्ह फिलॉलॉजी (१९४०), बौध्द आनी जैन धर्माच्या अभ्यासांतल्यान हातांत आयिल्ल्या प्रेमकथांच्या अन्वयार्थाचेर आदारुन 'रोमान्स इन सॅक्रेड लोर' (१९४६), 'हिंदुइझम अँड इट्स प्लेस इन द वर्ल्ड सोसायटी' (१९४७), मानववंशशास्त्राचर 'ए प्रायमार ऑफ अँत्रोपोलॉजी '(१९५०), भारतीय लोकसाहित्याच्या संशोधनाचेर आदारुन 'अॅन आउटलायन ऑफ इंडियन फोकलोर' (१९५६) आनी 'रिडल इन इंडियन लायफ, लोर अँड लिटरेचर' (१९६६).
दुर्गाबाई समिक्षात्मक लिखाणूय केलां. राजारामशास्त्री हांचे चरित्रलिखाण आनी ताच्या साहित्याचें संपादन दुर्गाबाईन केलें. तशेंच समाज प्रक्रियेचें भान दवरप स्वतंत्र मोडणाचो समिक्षेचो ग्रंथ 'केतकरी कादंबरी' (१९६७) ह्या नांवान दुर्गाबाईन बरयलो.
महाभारतांतल्या मुखेल व्यक्तीरेखांचें आनी तांचे जिणेंचो सर्जनशील अर्थ लावपी व्यासपर्व तिणएं बरयलें.
विद्वत्ता, गिन्यान साधना, नवनिर्मिणी हांचें अनुशासन नोकरशायेच्या हातांत आसचें न्हय आनी खरे लोकशायेची प्रतिमा सिध्द करपाक विचारवंतानी वावुरचें ही आपली भुमिका तिणें सदांच नेटान मांडल्या. तेचखातीर आणीबाणीच्या काळांत १९७५ वर्सा तिका बंदखण भोगची पडली. त्या काळांत तिणें केल्ल्या भाशणांची संकलनां म्हणून 'मुक्ता' (१९७७) आनी 'जनतेचा सवाल' (१९७९) हीं दोन पुस्तकां उजवाडाक आयल्यांत. १९८८ वर्सा 'शासन, साहित्याक आनी बंधिलकी' हें तिचें पुस्तक उजवाडा आयलें.
साहित्यिकांनी पुस्तकांखातीर सरकारी अनुदान घेवपाक तेचो विरोध आसा.
कराडांत १९७५ वर्सा भरिल्ल्या ५१व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाची ती अध्यक्षा आशिल्ली. तिच्या 'पैस' साहित्यकृतीक १९७१ वर्सा साहित्य संवसारांत तिची नामना आसा.
कमलाकर म्हाळशी
भागवत धर्मः भगवंत (श्रीकृष्णान) उपदेश केल्लो आनी भगवद् भक्तांनी आचरिल्लो धर्म. सामान्य मनशाक सोंपे रितीन मोक्ष मेळोवपाखतीर भगवंतान जे उपाय सांगल्यात, तांकां भागवत पुराणांत भागवतधर्म अशें म्हळां. 'भागवत्' ह्या संस्कृत उतराचो ईश्र्वर असो अर्थ आसून 'भागवत संप्रदाय' हो मुखेलपणान वैश्णव संप्रदाय म्हणून प्रसिध्द आसा. तातूंत विष्णु, आनी चड करुन ताचे कृष्ण अवतार म्हळ्यार भगवान, हें उपास्य दैवत आसा. भगवान हो श्रीकृष्ण आसा अशें 'कृष्णस्तू भगवान् स्वयम्' ह्या भआगवतवचनांत म्हळां.
भागवतधर्म केन्ना अस्तित्वांत आयलो ह्या प्रस्नाचेर तज्ञांभितर मतभेद आसात. मुळाव्या पांचरात्र संप्रदायासाकून भागवतधर्मी संप्रदाय निर्माण जालो अशें कांय जाणकाराचें मत आसा. नारदाच्या मतान ब्रह्म, मुक्ती, भोग, योग आनी संवसार मेळून पांचरात्र जाता. ह्या पांचरात्र मताचो पुरस्कार करपी नारायण होच सुरवेक भागवतांचो उपास्य आशिल्लो. नारायणीय उपनिषदांत नारायण ह्याच नांवान विष्णुचो उल्लेख जाता. अशे रितीन नारायण आनी विष्णु हे एकरुप जाले. मुखार महाभारताच्या तेंपार विष्णु आनी श्रीकृष्ण हे एकरुप जाले. हाका लागून विष्णुची उपासना करपी भागवत संप्रदायाक वैश्णव संप्रदाय अशेंय म्हण्टात. पाणिनी हाचे अष्टाध्यायींत वासुदेव हें नांव आयलां. ताचे वयल्यान पाणिनीच्या तेंपार वासुदेवाची भक्ती करपी भागवत संप्रदाय अस्तित्वांत आशिल्लो अशें मत रा. गो. भांडारकर हाणें मांडलां. गुप्तकाळा पयलीं सांपडिल्ल्या साहित्य आनी पुरातत्तव हांच्या आदारान ह्या संप्रदायाचें आदलें नांव वासुदेवधर्म आशिल्लें आनी गुप्तकाळांत त्य धर्माक भागवत धर्म हें नांव मेळ्ळें आसुयें, अशें अनुमान कांय तज्ञांनी काडलां. गुप्त सम्राटानी भागवत धर्माक आलाशिरो आनी फावो तो आदार दिवन ताची खूब वाड केली. गुप्त काळांत उत्तर भारतांत तशेंच दक्षिण भारताच्या तोंका मेरेन भागवत धर्माचो विस्तार जाल्लो. इ. स. च्या शेंकड्यासावन ते णवव्या शेंकड्यामेरेन तमिळनाडूंत अळवार संतांची परंपरा चालंत आशिल्ली. ह्या अळवार संतांनी आपले पद्या रचणुकेंतल्यान विष्णु भक्तीचें म्हत्व वाडयलें. उपरांत आळवार संतांच्या भक्तीभाव वांड्मयांतल्यान रीतसर भक्तीदर्शन निर्माण करपाचो आनी धाव्या शेंकड्यांनी रामानुजाचार्य, माध्वाचार्य, निंबार्क आनी हेर आचार्यांनी केलो.
गुप्तकाळा उपरांत दक्षिणेक भागवत धर्माचो विस्तार जायत रेलो, पूण उत्तर भारतांत सव्या शेंकड्याउपरांत भागवत धर्माक देंवती कळा लागली. चवदाव्या शेंकड्यामेरेन थंय स्मार्थ वैदिक धर्म आनी बौध्द धर्म हांचे भितर सर्त लागिल्ली. मुखार बौध्द धर्माचो पुरायपणान ऱ्हास जालेउपरांत भागवत धर्माचें उत्तर भारतांत पुनरुज्जीवन करपाचो वावर रामानंद हाणें केलो. राम हो विशिष्टादै्वती आशिल्लो. ताणें कृष्णाचे सुवातेर उपास्य म्हणून रामाची स्थापणूक केली आनी वेगळो संप्रदाय निर्माण केलो. ताचे परंपरेंत सगूण आनी निर्गूण अशें दोन उपपंथ निर्माण जाले. तुलसीदास हो सगूण भक्तीचो जाल्यार कबीर हो निर्गूण भक्तीचो प्रतिनिधी आशिल्लो. चवदाव्या आनी पंदराव्या शेंकड्यांनी कबीर, रैदास(रोहिदास) आनी हेर निगुर्णी संतांच्या प्रभावांतल्यान उत्तर प्रदेशांत
