Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/408

From Wikisource
This page has not been proofread.

१९ व्या शेंकड्याचे अखेर आनी विसाव्या शेंकड्याची सुरवात हांच्या मदल्या काळांत भारतीय संगितांत भास्करबुवा बखले (१८६९-१९२२), अब्दुल करीम खाँ (१८७२-१९३७), रामकृष्णबुवा वझे (१८७१-१९४५), अल्लादिया खाँ (१८५५-१९४६), फैयाज खाँ (१८८१-१९५०) हांणी म्हत्वाचें योगदान केलें.

स्वातंत्र्योत्तर काळांत संगिताक उपकारक अशी वातावरण निर्मिती जावंक पावली. १९५३ त केंद्र शासनावतीन संगीत नाटक अकादेमी आनी राज्य सरकारान राज्य पातळेचेर संस्था स्थापन करुन संगीत कलेक प्रोत्साहन दिवपाचें काम हातांत घेतलें. विद्यापीठ थराचेर संगिताचीं अध्यासनां निर्माण जावन ताच्या मार्फत संगिताचो अभ्यास आनी संशोधन करपाची सुविधा जाली. त्याच वांगडा संगीत महोत्सव संमेलनां संगीत आयोजीत जावन प्रस्थापित अशा नव्या संगितकारांक आपली कला पेश कपाची संद प्राप्त जाली.

आकाशवाणी, दूरदर्शन, ध्वनीमुद्रिका आनी चित्रपट अशा माध्यमा वरवीं संगीत कलेचो प्रसार जावपाक लागलो. आधुनिक काळाची गरज म्हणून संगीतकारांनी संगीत घराण्याचें बंदिस्तपण सदळ करुन संगीत चडांत चड लोकांकडेन पावपाचे नदरेन लोकप्रियतेचेर भर दिलो.

हिंदुस्थानी संगिताच्या मळार खाशेलें योगदान केल्ल्यां मदीं केसरबाई केरकार, मोगुबाई कुर्डीकर, हिराबाई बडोदेकर, रोशन आरा बोगम, बडे गुलाम अली खाँ, अमीर खाँ, विलायत हुसेन खाँ, निसार हुसेन खाँ, रहीमुद्दीन खाँ डागर, सवाई गंधर्व (रामभाऊ कुंदगोळकर), नारायण राव व्यास, विनायकराव पटवर्धन, मास्तर कृष्णराव फुलंब्रीकर, कुमार गंधर्व, भिमसेन जोशी, वसंतराव देशपांडे, गंगुबाई हनगल, बसवराज राजगुरु, माणिकवर्मा, मालीनी राजूरकर, मल्लिकार्जून मन्सूर, पं. जसराज, जतेंद्र अभिशेकी, रामभाऊ मराठे, प्रभा जोशी, किशोरी आमोणकर, गिरिजादेवी, बेगम अख्तर, सिध्देश्र्वरी देवी, शोभा गुर्टू हांचो आस्पाव जाता.

हिंदुस्थानी शास्त्रीय रागदारीचेर आदारिल्ल्यो कांय संगीत रचना भारतीय चित्रपटांत जाल्या. लता मंगेशकर, महंमद रफी, मुकेश, आशा भोसले, किशोर कुमार हांची नांवां ह्या संदर्भांत मुखेल करुन घेवप जातात.

भारतीय संगितांत गायकी कले इतलेंच वादन कलेकय म्हत्व आसा. गायकी कलेखातीर आवश्यक साध म्हणून वाद्यांक जशें भारतीय संगितांत म्हत्व आसा, तेचप्रमाण निव्वळ सुट्या वाद्या संगिताकय एक खाशेली सुवात भारतीय संगितांत मेळ्ळ्या. विणा, सारंगी, दिलरुबा, सरोद, सतार, बांसरी, शेनाय, संतूर तबलें, पेटी, मृदंग ही कांय मुखेल अशईं भारतीय वाद्यां. व्हायोलीन हें अस्तंती वाद्य कर्नाटक संगिताचें एक आवश्यक वाद्य जावन आसा आनी इ. स. १८०० च्या सुमाराक ताचो भारतीय संगितांत प्रवेश जालो अशें मानतात. वायोलिना बरोबर क्लेरीनेट, हार्मोनियम (पेटी) हीं अस्तंती वाद्यां भारतीय संगितांत आपलींशी करुन घेतलीं. वीणा व्यंकटरमण दास (१८६६-१९४८), संघमेश्र्वर शास्त्री (१८७३-१९३२), विणा शेश्यम्मा (१८५०-१९२६), विणा धनम्मल हे नामनेचे विणा वादक जावन गेले.

Indian music instrument

गजाननराव जोशी, बाळूस्वामी दिक्षीतर १७८६-१९५८, व्ही. जी. जोग, (व्हायोलीन), सरभ शास्त्री (१८७२-१९०४), पन्नालाल घोश, हरिप्रसाद चौराशिया (बासरी), विसमिल्ला खाँ, १९१६- (शेनाय), रविशंकर, निखल बॅनर्जी, अ्दून हलीम जाफरखां, रईस खाँ- (सतार), खाप्रुमाम पर्वतकार, १८८०-१९५३, अहमदजान थिरकवा, अल्लाखाँ,