हाचे भायर वेगवेगळे भारतीय भाशेंतलें साहित्य ते ते भाशेच्या नोंदीखाल आसा.
पूरक नोंदः चित्रकला, चित्रपट, दांडी यात्रा, नाच, मुर्तिकला, रंगभूमी, वाद्य आनी वाद्यवर्गीकरण, लोकसंगीत.
भारतचंद्र रायः (जल्मः इ.स. १७१२, पँडो-भूरशुट, हावडा. मरणः इ.स. १७६०).
आख्यानकाव्यां रचपी अठराव्या शेंकड्यांतलो श्रेश्ठ बंगाली कवी. ताच्या बापायचें नांव नरेंद्रनारायण राय. ल्हान पिरायेचेरुच भारतचंद्रान घर सोडलें आनी भोंवडेर गेलो. ह्या काळांत ताणें फार्सी भाशेचो आनी संस्कृत शास्त्रांचो अभ्यास केलो. देवदर्शन आन शास्त्राचेर चर्चा करीत ताचो बरोच काळ भोंवडंत गेलो. हे भोंवडेंतूच ताचो काव्याचो अणभव आन काव्यसामुग्री एकठांय जाली.
पिरायेच्या चाळिसाव्या वर्सा, नडिया जिल्ह्यांतल्या कृशनगरच्या महाराजा कृष्णचंद्र राय हाचो भारतचंद्र हाका आलाशिरो मेळ्भाळो. तेन्नासावन भारतचंद्र मूलाजोड रावपाक लागलो. भारतचंद्र, कृष्णचंद्र रायच्या दरबारांत सभाकवी आशिल्लो. भातचंद्रच्या 'रसमंजरी' ह्या ग्रंथांतलें कवित्व पळोवन राजा भारावन गेलो. उपरांत राजाचे आज्ञेप्रमाण भारतचंद्रान 'अन्नदामंगल', 'विद्यासुंदर' आनी 'मानसिंह' हीं बंगाली भाशेतलीं रसाळ आख्यानकाव्यां रचलीं. हीं तिनूय काव्यां एका अर्थान 'काव्यत्रयी' म्हणूं येतात. ह्या काव्यांतलें पांडित्य आनी प्रतिभा पळोवन राजा कृष्णचंद्र राय हाणएं भारतचंद्राक 'गुणाकार' ही पदवी भेटयली. तेन्नासावन भारतचंद्र 'राय-गुणाकार' ह्या नांवान बंगाली साहित्यांत अजरंवर जालो.
भारतचंद्राचें 'विद्यासुंदर' हें काव्य खूब गाडलें. पूण कांय समिक्षकांच्या मतान 'अन्नदामंगल' हेंच भारचचंद्राचें सगळ्यांत श्रेश्ठ काव्य. बंगाली भाशेंतलो, भारतचंद्र हो पयलो नागर कवी. ताच्या काव्याचें स्वरुप लेगीत विदग्ध आनी नागर आसा. भारतचंद्रा पयलीं बंगाली साहित्याचें स्वरुप गांवगिरें आनी रांगडें आशिल्लें. भारतचंद्रान तातूंत लालित्य आनी प्रवाहीपण ओतून काव्याच्या विश्र्वांत एक नवें संचरण हाडून आयकुप्यांक विदग्ध भाशेची ओड लायली. भाशालालित्य, छंदनैपुण्य, अलंकारप्राचुर्य आनी उत्कृश्ट भावचित्रण ह्या भारतचंद्राच्या गुणांनी बंगाली काव्यांत मोलादीक बर घाली.
भारती, कृष्णतीर्थः (इ.स. चो १४ वो शेंकडो). शृंगेरी पिठाचो एक शंकराचार्य आनी विद्यारण्य स्वामीचो गुरु. ताका अद्वैतब्रह्मानंद अशेंय म्हण्टात. विद्यातीर्थ महेश्र्वर हाचे उपरांत भारती कृष्णतीर्थ ह्या शृंगेरी पिठाच्या आचार्यपदाचेर आयलो. विद्यारण्यांचो अर्दो उरिल्लो पंचदशी हो नामनेचो ग्रंथ भारतीतीर्थान पुराय केलो अशें म्हण्टात.
भारतीतीर्थाचे 'वाक्यसुधा' आनी 'वैयासिकन्यायमाला' हे दोन ग्रंथ प्रसिध्द आसा. वाक्यसुधा ह्या ग्रंथाचेंच दुसरें नांव दृग्दृश्यविवेक अशें आसा.
ब्रह्मसुत्रांच्या सगळ्या अधिकरणांचो आपरोस वैयासिकन्यायमाला ह्या प्रसिध्द ग्रंथांत आयला. दर एक अधिकरणाखातीर सादारणपणान दोन श्लोक दिल्यात. पयल्या श्लोकांत पूर्वपक्षाचें उत्थापन आनी दुसऱ्या श्लोकांत सिध्दांतनिरुपण आसता. ह्याच ग्रंथांचो आदार घेवन माधवाचार्यान जैमिनीयन्यायमालेची रचणूक केली. सर्वेषां तु प्रथममुखंद भारतीतीर्थमाहुः, अर्थ - सगळ्यांत पयलीं जाणें म्हाका वाणी दिली तो भारतीतीर्थ, अशा उतरांनी माधवाचार्य (विद्यारण्य) हाणें ताचविशीं आपली भावना उक्तायल्या.
भारती, धर्मवीरः (जल्मः २५ डिसेंबर १९२६, अलाहाबाद. मरणः सप्टेंबर १९९८).
आर्विल्लो हिंदी साहित्यीक तसोच 'धर्मयुग' ह्या हिंदी सातोळ्याचो संपादक. आठवे यत्तेंत आसतनाच भारतीच्या बापायक मरण आयलें. ताका लागून भारती ताचो मामा अभयकृष्ण जौहरी हाचेकडेन रावपाक लागलो. थंयच भारतीचें फुडलें शिक्षण जालें. १९४२ च्या आंदोलनांत वांटो घेकिल्ल्यान एक वर्स ताच्या शिक्षणांत खंड पडलो. १९४५ वर्सा बी. ए. चे परिक्षेंत हिंदी विशयांत पयलो क्रमांक मेळिल्ल्यान ताका 'चिंतामणी घोष पदक' फावो जालें. १९४७ वर्सा तो पयल्या वर्गांत एम. ए पास जालो. उपरांत धीरेंद्र वर्मा हाच्या मार्गदर्शनाआड 'सिध्द साहित्य' ह्या विशयाचेर संशोधन करुन ताणएं पीएच.डी. पदवी घेतली. अभ्युदय पत्रिकेंत अर्दोवेळ काम करुन ताणें शिक्षण घेतलें. १९४४ वर्सा तो 'संगम' हातूंत सहकारी संपादक जालो. उपरांत एक वर्स हिंदुस्थानी अकॅडेमींत उपसवाचें काम केलें. १९६० मेरेन प्रयाग विश्र्वविद्यालय हिंदीचो प्राध्यापक म्हणून काम करतकच, 'धर्मयुग' ह्या नामनेच्या सातोळ्याचो संपादक म्हणून मुंबय आयलो.
कवी म्हणुनूय भारतीक खूब नामना मेळ्ळी. 'अज्ञेय' हाणें संपादीत
