Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/416

From Wikisource
This page has not been proofread.

== भारतीय संविधान ==:(पळेयात भारत)


== भारतीय ज्ञानपीठ ==:भारतीय साहित्य संस्कृतायेचे उदरगती खातीर काम करपी एक नामनेची संस्था.नामनेचो उद्देगपती,सर्गेस्त साहू शांतिप्रसाद जैन,हाणें १८ फेरब्रुवारी १९४४ ह्या दिसा वाराणसीक हें संस्थेची स्थापना केली.शांतिप्रसादाची बायल सर्गेस्त श्रीमती रमा जैन ,ही हे संसथेचे स्थापने सावन १९७५ मेरेन अध्यक्षा आशिल्ली. वारणसीक १९४४ त भरिल्ल्या अखिल भारतीय प्राच्यविद्या परिशदेच्या अधिवेशना निमतान जायते विव्दान एकठांय जमिल्ले.तांणी शांतिप्रसादाक देशांत भारत विद्देच्या

Symbol of dynyanpith,Konkani vishvakosh

वेगवेगळ्या फांट्यांतल्या सखोल संशोधना खातीर तशेंच पुर्विल्ले ग्रंथ संपादून उजवाडाक हाडपाखातीर वेगवेगळ्यो येवजणो आखून कार्य करीत रावपी संस्थेची गरज आसा अशें सांगलें.ही गजाल लक्षांत घेवन शांतिप्रसाद जैन हाणें भारतीय ज्ञानपीठ ही विश्र्वस्त संस्था स्थापन केली.पुर्विल्ल्या दिर्मिळ अशा भारतीय ग्रंथांचें संशोंधन ,संपाधन आनी उजवाडावप तशेंच आर्विल्ल्या भारतीय भाशेंतल्या मोलादीक,सर्जनशील साहीत्याक लोक उदरगतीखातीर उत्तेजन दिवप ह्या हेतान भारतीय ज्ञानपिठाची स्थापना जाली.

ज्ञानपिठाच्या कार्यविकासाचो चार मुखेल टप्पे अशे आसात:१‍‍‍‌‌‍‍‌)पयल्या टप्प्यांत मुर्तिदेवी ग्रंथमाले ची येवजण आंखून भारत विद्देंतल्या पुर्विल्ल्या र्गंथाचें चड करुन जैन आचार्याचें संशोधन संपादन आनी प्रकाशन हो कार्यपक्रम हातात घेतलो.हे ग्रंथ संस्कृत,प्राकृत,अपभ्रंश,पुर्विल्ले कन्नड आनी तमिळ भाशेंतले आशिल्ले.तशेंच,नाथुराम प्रेमीं हाणें मुंबय सुरु केल्ल्या माणिकचंद्र ग्रंथमालेचें पुनरुज्जीवन करुन तें तडीक व्हरप हाचोय आस्पाव ह्या टप्प्यांत आशिल्लो.२)दुस-या टप्प्यांत लोकोदय ग्रंथमालेंत उदरगत घडोवन हाडली.आर्विल्ल्या मानादीक भरतीय लेखकांच्या सर्जनशील ग्रंथांचें प्रकाशन करप तशेंच नवोदीत लेथकांक उत्तेजन दिवन तांच्याय ग्रंथांचें प्रकाशन ह्या टप्प्यांत येता.३)तिस-या टप्प्यांत विशिश्ट काळांत निर्माण जाल्ल्या भारताच्या संविधनांतल्या भाशांतलो एक ब-यांत बरो ग्रंथ वेंचून ताका एक लाख रुपयांचो(१९८२ सावन देड लाख,१९९२ सावन २ लाख)पुरस्कार दिवपाची येवजण आंखली.४)चवथ्या टप्प्यांत पुराभिलेख आनी पुरातत्त्वीय सर्वेक्षण आनी संवर्धनाची येवजण हातांत घेतली.तशेंच,जैनांनी तयार केल्लया कलावस्तूंचो आनी ग्रंथांचो सखोल अऊ्यास आनी सशोंधन करपाची येवजण आंखली.चवथ्या टप्प्यांत अ)संस्कृत,प्राकृत,अपभ्रंश,आदी भाशांनी उपलब्ध आशिल्ल्या भगवान महाविराच्या सगळ्या काव्यात्मक चरित्रांचें संपादन आनी प्रकाशन करप,आ)जैन आर्ट अँड आर्किटेक्चर ह्या विशयावयले अधिकृत ग्रंथ तयार करुन तांचें प्रकाशन करप आनी जैन पुरात्त्वीय कलावस्तूंच्या छायाचित्रांचें संकलन आनी संग्रह करप ह्या येवजणांचो आस्पाव जाता.


ह्या वेगवेगळ्या येवजणांखाल भारतीय ज्ञानपीठान आजून मेरेन ६०० वयर ग्रंथ उजवाडाक हाडिल्ले आसून ते संस्कृत,प्राकृत,पाली,

Vagdevi symbol of dnyanpith,Konkani vishvakosh.

अपभ्रंश,हिंदी,तमीळ,कन्नड,उर्दू,इंग्लीश आदी भाशांनी आसात.भारतीय पुरातत्वीय संसोधन येवजणेवतीन जैन कलेचें सर्वेक्षण,सशोंधन आनी संकलन सुरु आसा.सुमार धा हजावयर छायाचित्रां शांस्त्रशुध्द रितीन एकठांय केल्लीं आसात. भगवान महाविराच्या २५००व्या निर्वाण महोत्सवा निमतान संस्कृत,अपभ्रंश आनी कन्नड भासेंतल्या उपलब्ध महावीर चरित्रकाव्यांच्या संपादनाची आनी प्रकाशनाची जापसालदारकी ज्ञानपिठान घेतल्या.जैन आर्ट अँड आर्किटॅक्चर(३खंड,१९७४-७५)हो जायतीं चित्रां छायाचित्रां आशिल्लो संदर्भग्रंथ उजवाडाक आयला.

संस्थेचें सध्याचें मुखेल कार्यालय नवी दिल्ली हांगा आसून वाराणसी हांगा तिचो फांटो आसा.भारतीय ज्ञानपिठाचे संस्थापक,अध्यक्ष आनी हेर पदाधिकारी अशे:सग्रेस्त साहू शांतिप्रसाद जैन(संस्थांपक),सग्रेस्त ‍श्रीमती रमा जैन(अध्यक्ष: १९४४-७५),‍श्रीयांसप्रसाद जैन(विद्दामान अध्यक्ष),ए.के.जैन(वेवस्थापक आनी विश्र्वस्त) आनी लक्ष्मीचंद्र जैन(संचालक).

भारतीय ज्ञानपीठ १९६६ सावन दर वर्सा आर्विल्ल्या भारतीय भशेंतल्या एका सर्वोत्कृश्ट,मोलादीक आनी सर्जनशील लेखकाक एक लाख रुपयांचो पुरस्कार दितालें.१९८२ सावन पुरस्कराची ही रक्कम