मॅस्मेराउपरांत कांय वर्सानीं, कांदोळे(गोंय) जल्मल्लो जुझे कुस्तोदियो फारीय हो पाद्री फ्रांसांत पावलो. प्रांसांत त्या वेळार राज्यक्रांतीचें वारें व्हांवतालें. थंयचे सगळे दादले राजाआड बंड करपाक आनी आपणाचें सैंन्य उबें करपाक दीस-रात वावुरताले. घरचे दादले म्हयन्याचे म्हयने घराभायर आशिल्ल्यान तांच्यो बायलो हुसक्यांत आसताल्यो आनी हाकाच लागून हांगाच्यो ६० % बायलो कमर फोडप, घुंवळ येवप, तकली दुखप, हातपांय गळप, निद्रानाश, स्वप्रदोश, अनियमित आंगार वचप, मासिक पाळयेचे दीस चुकप असलीं त्या काळच्या वैजकी शास्त्राक आनी वैजक घुस्पावन उडोवपी कारणां घेवन वैजांकडेन येवंक लागल्यो. ह्याच काळांत फ्रांसांत आबे फारियाचो प्रवेश जालो. मूळ कोलवाळे गांवच्या दुकळे घराण्यांतल्या आबे फारियाक पिरायेच्या ११ वर्सांचेर गीतेचें पुराय गिन्यान मेळिल्लें. मन पिडेस्त जाल्यार कूड पिडेस्त हें गीतेंतलें वचन ताका खबर आशिलेलें. पिडेस्त मन आनी ताका लागून कूडीचेर जावपी परिणाम हांचेर खोलायेन अभ्यास करुन फारीयान गीतेंतलेंच ज्ञान फ्रांस भाशेंत पुराय युरोपाक सांगलें. ८० % पिडां फाटलें मुखेल कारण पिडेस्त मन. मन बळिश्ट आनी निरोगी उरता अशें सांगून ताणें त्या वेळच्या पिडेस्तांचेर मानसीक उपचार सुरु केले आनी फारीय आयच्या प्रगत अशा मानसोपचार शास्त्राचो जनक जालो.उपरांत फ्रॉयडाकूय मनाच्या विकारांचेर अभ्यास करतना फारीयान बरोवन दवरिल्ल्या ग्रंथांचो खूब उपेग जालो.
फारीयाच्या मताप्रमाण, मनीसजातीक सुप्त आनी जागृत अशीं दोन मनां आसतात.सुप्त मनाचो थाव घातल्यार ताच्या खूबशा अतृप्त इत्सांचो थाव घेवपाक मेळटा आनी ह्यो अतृप्त इत्साच दर एकल्याक नकळत ताचे कुडीक पिडेस्त करतात. त्या मनाक योग्य सुचोवण्यो आनी मार्ग, धीर असल्या वखदांची गरज आसता हें पारखून फारीयान ही आपली उपचार पद्दत चालू दवरली. सुप्त मनाक जागोवपाखातीर ताच्या जागृत मनाक न्हिदोवंचें पडटालें आनी हे स्थितीक ताणें दिव्य न्हीद (Divine Sleep-Somneil Lucide) अशें नांव दिलें. हें ताचें दिव्य न्हिदेवयलें तत्वज्ञान DE LA CAUSE DE SOMNEIL LUCIDE ह्या ताच्या ग्रंथांत मेळटा.
एका भितऱ्या आनी क्षुल्लक फ्रांस शिपायाचो भूलविद्यावरवीं शूर संरदार नेपोलियन बॉनापार्त घडोनपी फारीय हो पयलोमानसोपचार तज्ञ. पूण त्या वेळच्या फ्रांस लोकांक तात्काळ गूण जाय आशिलेलो आनी फारीयाचे शास्त्रशुध्द उपचार पद्दतींत गूण येवपाक कळाव लागतालो. लोकांक चमत्कार जाय आशिल्लो. काळांतरान लोकांचो आबे फारीयाचे उपचार पद्दतीवयलो विस्वास उणो जालो आनी १८१९ वर्सा त्रेसठ वर्सांचे पिरायेचेर सामकें हालांचें जिवीत जगून ताका मरण आयलें. आबे फारीय हो धर्मशास्त्रपंडीत आशिलेलो.
मजगतीं, इंग्लंडांत (१७९५-१८६१) डॉ.जेम्स ब्रेड हो दोतोर आपली नवी उपचार पद्दत वापरपाक लागलो. मॅस्मेराच्या चुंबकी व्हाळ सिध्दांताकडेन तो सहमत जालोना. ताच्या मताप्रमाण जागृत अवस्थेंत मनांत कितलेशेच विचार आसतात आनी मनीस न्हिदलो तरी ताच्या मनांत कांय विचार चालूच आसतात. अशा वेळार ताची न्हीद जागृत आसता. अशे अवस्थेंत पिडेस्ताक तो पुराय बरो आसा अशो सुचोवण्यो करीत रावल्यार ताच्यो खूबशो पिडा पयस करुंक येतात असो सिध्दांत ताणें मांडलो. अशी जागृत न्हीद हाडपाक तो आपल्या पेशंटांक बांकार न्हिदोवन तांच्या मस्तकापसून पांयांमेरेन आपल्या हातांचो स्पर्श करीत रावतालो आनी त्या पेशंटाक न्हिदपाची सुचोवणी करतलो. पूण ताची ही उपचार पद्दत लोकांनी ताकाय मॅस्मेराभाशेनूच फटींग थरयलो. ताणें आपले हे उपचार पद्दतीक हिप्नॉटिझम अशें नांव दिलें (ग्रीक भाशेंत..........म्हळ्यार न्हीद).
वैजकीशास्त्रांत खूब प्रगती जाली. पूण आयज विसाव्या शेंकडयांत लेगीत, जगांतल्या सगळ्या शास्त्रज्ञांचो मन आनी मेंदू समजुपाचो यत्न चालूच आसा. खूबशा निदान जायनशिल्ल्या पिडां फाटलें मुखेल कारण मनशाचें पिडेस्त मन हेंच आसता. हें गीतेंतलेंच हजारांनी वर्सांफाटलें ज्ञान आनी वचन तांकां मान्य आसा. तरीय दुर्बळ मनाक घटसाण कशी दिवप हें तांकां अजून कळना आनी ह्या तांच्या अज्ञानाचो फायदो घेवन कांय जातीवंत दोतोर आनी भोंदू लोक आपूण भूलविद्या शास्त्र वापरुन लोकांक मानसिक विकार, न्यूनगंड, लैंगिक व्याधी बऱ्यो करुंक शकतात अशें सांगून लोकांक फटयतात. कांय लोक संमोहन उपचार तज्ञ ह्या नांवाखाला जादवांतलींच गुपितां वापरुन लोकांक फटयतात. हांचेपसून समाज प्रबोधन जावपाची गरज आसा.
भूलविद्देक विश्र्ववैजकी मंडळाची अजून मान्यताय ना.तशेंच जगांतल्या खंयच्याच विद्यापिठान वैजकशास्त्राच्या वा हेर खंयच्याच शास्त्राच्या अभ्यासक्रमांत भूलविद्या शास्त्र हो एक विशय म्हणून ताचो आस्पाव करुंक ना.भूलविद्याशास्त्र वापरुन पिडांचें निवारण करुंक शकता अशें सांगतल्यांक वा खबरांपत्रांतल्यान तशें लोकांक कळयतल्यांक भारत सरकारान बंदी केल्या,(Drugs &Medical Remedies Act १९५४Sec.I Clauses १,१५,१७,१८,१९)आनी ख्यास्तूय सांगल्या.तशेंच,जीं खबरांपत्रां तांणी केल्ल्यो जायराती छापीत तांकांय दंड आनी ख्यास्त सुचयल्या.
पूरक नोंदःफारिया आबे,हुंगरी शास्त्र,जादू. भूशीर(केप):उदकांत शिरकल्लो आनी उदकाच्या पृश्ठभागार दिश्टी पडपी भुंयेचो देगेच्या हेर भागापरस फुडें आयिल्लो भाग म्हळ्यार भूशीर.बो भाग महासागर दर्या,तळीं,आदींच्या देगेवचल्या वाठारांत स्पश्टपणान दिश्टी पडटा,दर्यांत शिरकल्लीं खंडांचीं(देखीकःकेप
