साधनसंपत्ती नियोजन हांकां लागूनचीन आनी रशिया हांकां आपली राजकीय तांक थोड्याच काळांत वाडोवप शक्य जालें.
भूराज्यशास्त्राचे उदरगतींत हालफोर्ड मॅकिंडर आनी कार्ल हौशोफर हांचो व्हडलो वांटो आसा.मॅकिंडरान स्पश्ट केल्लो मर्मभूंयसिध्दांत (हार्टलँड थिअरी) म्हत्वाचो मानतात.उत्तरेक अँटार्क्टिक म्हासागर,दक्षिणेक इराणाचो सडो,अस्तंतेक व्हेल्गा न्हयेचें देगण आनी उदेंतेक लेना न्हंयेचें देगण हाचें मजगतीं आशिल्लो वाठार मर्मभूंयेचो स्वामी ताची जगाचेर सत्ता आसता,अ, आशय ह्या सिध्दांतांत प्रगटायला.मॅकिडरच्या सिध्दांताचें सार अशें-जो उदेंत युरोपाचो सत्ताधीश तो जगाचो सत्ताधीश.पूण हो सिध्दांत आतां काळाभायरो जाला.
नामनेचो भूराज्यशास्त्रज्ञ कार्ल हौशोफर हो हिटलराचो सल्लागार आशिल्लो.नाझी राजवटींत ताणेंभूराज्यशास्त्रच्या कल्पनांची फाटपुरवण केला.लश्करी उद्देशाखातीर राज्य अर्थीक नदरेन स्वयंपुर्ण आसप गरजेचें आसता.दर एका राज्याक लोकसंख्येक फावो ती सुवात व्यापपाचो हक्क आसा.शीम वाठार बदलत आसूंक जाय अशे विचार ताणें जगामुखार मांडले.अमेरिकन भूराज्यशास्त्रज्ञ निकोलस स्पायकमन हाच्या मतान,युरेशियाचें बळगें मर्मभुंयेचे भोंवतणीं जो वाठारआसा,तातूंत आस्पावलां.ह्या आशयाचो ताचो किनारभूमी सिध्दान्त(रिमलँड थिअरी)प्रसिध्दआसा.ह्या सिध्दांतावरवीं जो किनारभुंयेचो नियंत्रक,तोयुरेशियाचो सत्ताधीश,जो युरेशियाचो नियंत्रक तोजगाचो स्वामी.
पूण वयर उल्लेख केल्ले सिध्दांत वा भूराज्यशास्त्रांतले हेर निकश हे परम सत्य म्हणून आपणावप समा न्हय.कारण राज्याचेर परिणाम करपी घटकांमदीं भूंयरचणूक हवामान आदी घटकांकेरीज हेर घटकूय प्रभावी आसतात.भुगोलीक परिस्थितीचो फावो तो वापर करप हें फूबदां राज्यकर्त्यांच्या हातांत.आसता.आपल्या राश्ट्रीय धोरण जर ते थरोवंक शकले तरुच ते यशस्वी जातले आनी राश्ट्र चड बळिश्ट जातलें.भूराज्यशास्त्राचो उपेग हे नदरेन करुन घेवं येता.खेरीज,दळणवळणाच्या दलदगती साधनांनीय हे सिध्दांत फाटी पडल्यात.
आंतरराश्ट्रीय राजकारणांत मात डावपेंच आंखपाक भूराज्यशास्त्र निश्र्वितूच उपेगी थरता. शीमवेळ सैमीक रितीन थरोवप, म्हत्वाच्या दर्यावर्दी मार्गाचेर नियंत्रण मेळोवप, लशकरी डावपेचांचे नदरेन म्हत्वाचे प्रदेश, लश्करी केंद्रां स्थापपाखातीर ल्हान-व्हड जुंवे मेळोवप गरजेचे आसात आनी ह्या धोरणाचो परिणाम अंतर्गत धोरणाचेरुय जाता. अमेरिका आनी रशिया ह्या म्हासत्तांनी आपापलीं प्रभाव क्षेत्रां थरयल्लीं आसात. ह्या सगळ्या विशयांत भूराज्यशास्त्राची मोलादीक मदत जाता. झूजशास्त्राच्या अभ्यासांतूय ह्या फांटयांतल्या संकल्पनांचो उपेग जाता.
भूलविद्याः घुंवळीचें कसलेंच वखद दिना आसतना फकत सुचोवण्यो दिवन कोणाकूच जागृत न्हिदावस्थेंत व्हरप हाकाच भूलवि..शास्त्र अशें म्हण्टात.
ऑस्ट्रियन वैज फॅद्रिक आंतोन मॅस्मेर हो भूलवि..चो जनक अशी इतिहासांत नोंद मेळटा. फॅद्रिक आंतोन मॅस्मेर हांणें व्हिएन्ना शारांत आपल्या वैजकी वेवसाय करपाची राजमान्यताय आशिल्ली. कोणाचेय कुडीक शस्त्र लावपाचो अधिकार फक्त म्हाल्याकूच आशिल्लो. मनशाचे कुडींत रगत चड जातकच खूबशीं दुयेंसां जातात आनी त्या सगळ्या दुयेंसांचेर शीर मारप हो एकूच उपाय त्या काळांतल्या वैजकी शास्त्राक खबर आशिल्लो. अशा काळांत किदेंय तरी नाविन्य दाखोवन पिडेस्त मनशाक आपलेकडेन हाडप, हो एकूच पर्याय हेर वैजांक आशिल्लो. मॅस्मेरान फेथ हिलींगचे प्रयोग सुरु केले. दरेकल्याचे कुडींत चुंबकी व्हाळ व्हांवत आसता आनी कांय कारणांक लागुन तो उणो जाल्यार मनीस दुयेंत पडटा अशें ताणें लोकांक सांगलें. आपल्या आंगांत भरपूर प्रमाणांत चुंबकी व्हाळ व्हांवता आनी कोणाचेंय कसलेंय दुयेंस आपुण आपले हात, दुखण्याच्या जाग्यार भोंवडावन पयस करुंक शकतां असो दावो करुन धा वर्सांमेरेन ही आपली उपचार पद्दत ताणें चालू दवरली. हे पद्दतीक ताणें अँनिमल मॅग्नेटिझम हें नांव दिलें.
कांय तेंपान व्हिएन्ना शारांतल्या लोकांचो ताचो हे उपचार पद्दतीवयलो विश्र्वास उणो जालो आनी तेखातीर ताका व्हिएन्ना शार सोडून फ्रांसाक वचचो पडलो. फ्रांसाक वतकच ताणें नवे प्रयोग सुरु केले. उदक भरिल्ल्या व्हड तबकांनी चुंबकाच्यो काडयो सोडून, तातूंत दुयेंत मनशाक विवस्त्र बसोवन, वरांचीं वरां तुमका कांय जावंक ना. तुमी बरे आसात अशें ल्हव पूण हुकमी आवाजान म्हणीत तो तबकां भोंवतणी काळो झगो घालून भोंवत रावतालो.
मॅस्मेराच्या काळांत अस्तंती वैजकशास्त्र आपले मुळावे अवस्थेंत आशिल्लें. मनशाचे कुडींत रक्ताभिसरण कशे तरेन जाता हाचो सोद लागपाचो आशिल्लो. बॅक्टेरिया-व्हायरस ह्या सुक्ष्म किटाणूंचें अस्तित्व आसा हें कळपाचें आशिल्लें आनी ह्याच काळांत दुयेंसांचें नक्की निदान करीनासतना आपल्या सगळ्या पिडस्तांचेर मॅस्मेर एकूच पद्दत वापरतालो. हे नवे पद्दतीक ताणें मॅस्मेरिझम अशें नांव दिलें.
मॅस्मेराची हीय उपचार पद्दत रोखडीच बंद पडली. त्यावेळावयलो अमेरिकेचो फ्रांस देशांत आशिल्लो प्रतिनिधी डॉ.बँजामिन प्रँकलीन (फुडें तो अमेरिकेचो राश्ट्राध्यक्ष जालो) हाणें मॅस्मेराचे हे उपचार पद्दतीक न्यायालयांत आव्हान दिलें. मॅस्मेर वापरता ते उपचार पद्दतीक वैजकशांस्त्राचो कसलोच आदार हें सिध्द करुन दाखयल्ल्यान सरकारान, मॅस्मेराक फ्रांसांतल्यान धांवडावन घालो.
